Ιδιωτικοποίηση του νερού…

 

 Κραδαίνοντας τα βλακώδη και προς ηλιθίους απευθυνόμενα επιχειρήματα  περί  «εγγενούς υπεροχής» της ιδιωτικής διαχείρισης  στις επιχειρήσεις  μεγάλης κλίμακας, οι νεοφιλελεύθεροι  προωθούν  την ιδιωτικοποίηση πολλών και διαφόρων τομέων, ακόμη και του νερού. Και όπως συνηθίζουν , στις αρχικές φάσεις την προωθούν μουλωχτά και  ψιθυριστά, περνώντας σχετικά απαρατήρητοι…

Ακούστε κι αυτό, από ένα άρθρο της βουλευτίνας του ΣΥΡΙΖΑ/ΕΚΜ Χαράς Καφαντάρη :

« ο ΟΗΕ με ψήφισμά του, που το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ αποδέχθηκε ομόφωνα, κήρυξε  την «πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό και ικανοποιητικές συνθήκες υγιεινής» σαν Θεμελιώδες Ανθρώπινο Δικαίωμα.

Και όμως, λέει η Καφαντάρη στο άρθρο της : http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=726920 

 «Η τότε μνημονιακή κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου, προφανώς προετοιμάζοντας το κλίμα ιδιωτικοποιήσεων και του νερού, απείχε από τη σχετική ψηφοφορία.» !!!!!! 

Σε διάφορες περιοχές του πλανήτη, από τη χώρα του θριαμβεύοντος καπιταλιστικού κυνισμού (Κίνα) μέχρι την Γαλλία και Γερμανία,  ο λαός βιώνει  την πικρή πείρα του ιδιωτικού, ακριβού και ποιοτικά υποβαθμισμένου νερού, με τις παραδοσιακές σπατάλες (διαρροές δικτύου…) αλώβητες…

Σημειώνει η Καφαντάρη : 

Η κοινή γνώμη αντιτάχθηκε από την αρχή στις ιδιωτικοποιήσεις, αφού σε πολλές περιπτώσεις η μεταφορά των κρατικών και δημοτικών δομών παροχής υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης, που μεταφέρθηκαν σε ιδιώτες, συνοδεύτηκαν από αυξήσεις τιμολογίων, υποχώρηση της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών, με ταυτόχρονη αθέτηση των υποχρεώσεων βελτίωσης των υποδομών, διαφθορά των λειτουργών, υποβάθμιση της ποιότητας του παρεχόμενου νερού, ενώ συνδυάστηκε και με αύξηση της φτώχειας, ιδιαίτερα σε χώρες του τρίτου κόσμου.

ΟΛΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ  

Ιδιωτικοποίηση του νερού: Μια πολιτική που πρέπει να αποτραπεί

Το 1925 ξεκίνησε η κατασκευή των πρώτων έργων ύδρευσης της Αθήνας. Υπογράφηκε σύμβαση μεταξύ του ελληνικού δημοσίου, της αμερικάνικης ΟΥΛΕΝ και της Τράπεζας Αθηνών για τη χρηματοδότηση των έργων. Την εποπτεία της κατασκευής των έργων είχε η Ανώνυμη Εταιρεία Υδάτων (ΕΕΥ), που δημιουργήθηκε για τον σκοπό αυτό. Πρώτο έργο ήταν το φράγμα του Μαραθώνα (1925-1929). Το 1974 οι αρμοδιότητες ύδρευσης της πρωτεύουσας, που μέχρι τότε είχε η ΟΥΛΕΝ, μεταβιβάστηκαν στην ΕΕΥ, η οποία μαζί με τον ΟΑΠ (Οργανισμός Αποχέτευσης Πρωτευούσης) το 1980 συγχωνεύτηκαν και δημιουργήθηκε η ΕΥΔΑΠ.

Σήμερα όμως η τρικομματική κυβέρνηση, εγκλωβισμένη στις μνημονιακές πολιτικές επιλογές της και τις «μνημονιακές υποχρεώσεις» που επιβάλλει η τρόικα και οι συντηρητικές πλειοψηφίες της Ε.Ε., προωθεί πρόγραμμα «αξιοποίησης», ουσιαστικά «ξεπουλήματος», της δημόσιας περιουσίας. Η μεταφορά στο ΤΑΙΠΕΔ των μετοχών και δικαιωμάτων που κατέχει το Δημόσιο σε επιχειρήσεις μόνο καλό για τον τόπο δεν είναι. Στην περιουσία που κατέχει σήμερα το ΤΑΙΠΕΔ, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις και των εταιρειών, περιλαμβάνεται το 74,01% της ΔΕΥΑΘ και το 61,33% της ΕΥΔΑΠ, ενώ το ποσοστό που τελικά κατέχει το Δημόσιο και στις δύο αυτές εταιρείες είναι πλέον 0%. Έτσι κύριος του πιο σημαντικού ίσως αγαθού για τη ζωή των πόλεων, του πόσιμου νερού, γίνεται μια εταιρεία που σκοπό έχει την εμπορική αξιοποίηση-ξεπούλημα του αγαθού αυτού, θυσία στον βωμό του δημόσιου χρέους.

Η συζήτηση για την εμπορευματοποίηση των νερών έχει γίνει πολλές φορές στο πρόσφατο παρελθόν. Μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο η κυρίαρχη πολιτική άποψη ήταν ότι τομείς όπως αυτός, της παροχής νερού θα έπρεπε να παραμείνουν κάτω από την ιδιοκτησία και τον έλεγχο του κράτους, μέσα στο πλαίσιο του κράτους πρόνοιας και του κράτους πάροχου των κοινών αγαθών και της κοινής ωφέλειας. Για πρώτη φορά η «σιδηρά κυρία» του νεοφιλελευθερισμού, η Μ. Θάτσερ, με επιμονή και εμμονή σε νεοφιλελεύθερες πρακτικές και πολιτικές, εφάρμοσε προγράμματα ιδιωτικοποίησης και συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα στον τομέα του νερού.

Για πρώτη φορά εισήχθηκαν έννοιες όπως η «ανταγωνιστικότητα» και η «αποδοτικότητα» της οικονομικής επιχείρησης, ενώ στο όνομα της ιδιωτικοποίησης άρχισε η εφαρμογή του γνωστού δόγματος «μικρότερο κράτος», «όχι στο κράτος επιχειρηματία», ή «ανεπαρκής κρατική λειτουργία». Στερεότυπες εκφράσεις που αποτελούν και το μοναδικό επιχείρημα υπέρ της ιδιωτικοποίησης. Η εφαρμογή τέτοιων πολιτικών ιδιωτικοποίησης ουσιαστικά άρχισαν με το στρατιωτικό πραξικόπημα στη Χιλή, που έφερε τον Πινοτσέτ στην εξουσία.

Πρώτα στη Χιλή και μετά σε χώρες της Λατινικής Αμερικής άρχισε η εφαρμογή ιδιωτικοποιήσεων στον τομέα του πόσιμου νερού και συνεχίστηκε σε ευρωπαϊκές χώρες, όπως τη Γαλλία και την Γερμανία. Η διεθνής εμπειρία ιδιωτικοποιήσεων του νερού είναι κακή. Η κοινή γνώμη αντιτάχθηκε από την αρχή στις ιδιωτικοποιήσεις, αφού σε πολλές περιπτώσεις η μεταφορά των κρατικών και δημοτικών δομών παροχής υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης, που μεταφέρθηκαν σε ιδιώτες, συνοδεύτηκαν από αυξήσεις τιμολογίων, υποχώρηση της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών, με ταυτόχρονη αθέτηση των υποχρεώσεων βελτίωσης των υποδομών, διαφθορά των λειτουργών, υποβάθμιση της ποιότητας του παρεχόμενου νερού, ενώ συνδυάστηκε και με αύξηση της φτώχειας, ιδιαίτερα σε χώρες του τρίτου κόσμου.

Το παράδειγμα της Γαλλίας είναι χαρακτηριστικό. Η αποτυχία του ιδιωτικού τομέα να υλοποιήσει τις δεσμεύσεις του για επέκταση και βελτίωση των δικτύων και σε συνδυασμό με τις υψηλές χρεώσεις, ανάγκασε τουλάχιστον 40 αστικούς δήμους, μεταξύ των οποίων και εκείνον του Παρισιού, να επαναφέρει κάτω από τη δημοτική ομπρέλα τις εταιρείες ύδρευσης. Αποτέλεσμα ήταν η βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών, η διασφάλιση της ποιότητας και, σε συνδυασμό με συνετή διαχείριση, η αύξηση των δημοτικών εσόδων και η μείωση των τιμολογίων. Σημειώνουμε ότι στο Παρίσι τα έσοδα της νέας δημοτικής εταιρείας ύδρευσης έφεραν εξοικονομήσεις άνω των 35 εκατομμυρίων ευρώ, παράλληλα με μείωση των τιμολογίων κατά 8%.

Στη σημερινή εποχή, πάνω από 884 εκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλές, καθαρό πόσιμο νερό και η έλλειψη αυτή προκαλεί τον θάνατο σε περισσότερα παιδιά του κόσμου, απ' ό,τι το AIDS, η ελονοσία και η ιλαρά μαζί. Πλέον, είναι διεθνώς παραδεκτό ότι υπάρχει συσχετισμός μεταξύ της έλλειψης νερού και της φτώχειας. Στην Κίνα, που η κυβέρνηση προωθεί μεγάλες επενδύσεις μέσω ΣΔΙΤ με συμμετοχή πολυεθνικών επιχειρήσεων, δεν διορθώνεται η κατάσταση, αφού σύμφωνα με Κινέζους αξιωματούχους μεγάλα τμήματα πληθυσμού στερούνται το καθαρό πόσιμο νερό. Η κατάσταση επιδεινώνεται παγκόσμια από τη λειψυδρία και την ξηρασία, που πλήττει πολλές περιοχές της Γης, σαν αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής, επιπλέον δε επιδεινώνεται και από την αδιαφορία του κεφαλαίου για ουσιαστική προστασία του νερού από τη ρύπανση και την ποιοτική υποβάθμιση.

Επειδή το νερό είναι ουσιαστικό στοιχείο διατήρησης της ζωής, αλλά άνισα κατανεμημένο και τελικά ένας φυσικός πόρος σε ανεπάρκεια, ο ΟΗΕ με ψήφισμά του, που το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ αποδέχθηκε ομόφωνα, κηρύσσει την «πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό και ικανοποιητικές συνθήκες υγιεινής» σαν Θεμελιώδες Ανθρώπινο Δικαίωμα.

Η τότε μνημονιακή κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου, προφανώς προετοιμάζοντας το κλίμα ιδιωτικοποιήσεων και του νερού, απείχε από τη σχετική ψηφοφορία. Με απόφαση όμως του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ επιβεβαιώθηκε ότι «το δικαίωμα της πρόσβασης στο νερό αποτελεί μέρος του υπάρχοντος διεθνούς νόμου» και ότι «το δικαίωμα σε καθαρό πόσιμο νερό και σε ικανοποιητικές συνθήκες υγιεινής προέρχεται από το δικαίωμα σε ικανοποιητικό επίπεδο διαβίωσης, που είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το δικαίωμα της διατήρησης του υψηλότερου επίπεδου φυσικής και πνευματικής υγείας, καθώς και στο δικαίωμα στη ζωή και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια».

Τελικά, όταν σχεδιάζουμε την ιδιωτικοποίηση του νερού, δεν σχεδιάζουμε μόνο την εμπορευματοποίηση ενός κοινωνικού αγαθού, αλλά και την ιδιωτικοποίηση της οικολογικής βάσης της ίδιας της ζωής.

Η προσπάθεια για την απρόσκοπτη παροχή πόσιμου νερού σε όλους τους πολίτες συνδυάζεται με την όλη προσπάθεια για επέκταση του δικτύου ακόμα και στις απομακρυσμένες και αραιοκατοικημένες περιοχές των μεγάλων πολεοδομικών συγκροτημάτων Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Αλήθεια, ποιος ιδιώτης επιχειρηματίας μπορεί να αναλάβει το ρίσκο της ανανέωσης του δικτύου για τη μείωση των διαρροών; Πώς θα θυσιάσει τα κέρδη του για τη διατήρηση κοινωνικών τιμολογίων, χωρίς τον ρυθμιστικό έλεγχο του κρατικού μηχανισμού;

Ο αγώνας για την αποτροπή της εμπορευματοποίησης του νερού πρέπει να συνδυαστεί με το αγώνα εκείνο που θα αναδείξει το κοινωνικό όφελος του πόσιμου νερού, παράλληλα με τον αγώνα για βελτιωμένες συνθήκες ζωής και αποτροπής δημιουργίας κοινωνικών ανισοτήτων και φτώχειας.

Ο αγώνας για την αποτροπή της ιδιωτικοποίησης - ξεπουλήματος των δύο εταιρειών ύδρευσης και αποχέτευσης της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ, που εξυπηρετούν πάνω από τον μισό συνολικά πληθυσμό της χώρας, πρέπει να συνδυαστεί με τον αγώνα για:

- Συνειδητοποίηση ότι το πόσιμο νερό είναι κοινωνικό αγαθό, ένας φυσικός πόρος σε ανεπάρκεια, που πρέπει να είναι αντικείμενο μιας συνολικής ορθολογικής διαχείρισης, όπως επιτάσσει και η σχετική Οδηγία Πλαίσιο της Ε.Ε. (2000/60).

- Με την ουσιαστική προστασία του νερού από την υπερεκμετάλλευση, την υποβάθμιση της ποιότητάς του, τη ρύπανση και την αποτροπή φαινομένων λειψυδρίας, είτε από ανθρωπογενείς παράγοντες (π.χ. αυξημένη ζήτηση) είτε από φυσικούς (π.χ. μείωση των βροχοπτώσεων).

* Η Χαρά Καφαντάρη είναι γεωλόγος, βουλευτής Β' Αθήνας του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ