Το καπιταλιστικό μοντέλο
ανάπτυξης που ακολουθείται επί δεκαετίες, με κυρίαρχες κατευθύνσεις την
υπερκατανάλωση, την υπερπαραγωγή και κατασπατάληση των φυσικών πόρων, την
καταστροφή του περιβάλλοντος, παρήγαγε πολλά απορρίμματα. Η σημερινή συνεχής κρίση και η
έντονη ύφεση την περίοδο των μνημονίων που διανύουμε, έφεραν κάποια μικρή
μείωση στην ποσότητά τους. Το πρόβλημα όμως παραμένει και ο κίνδυνος να
«πνιγούμε» στα σκουπίδια, είναι πλέον ορατός.
Η μέχρι σήμερα
πολιτική (όπου πέραν της Πολιτείας, έχει μερίδιο ευθύνης κομμάτι και η Τοπική
Αυτοδιοίκηση) βασίζεται κύρια στη λειτουργία ανεξέλεγκτων ΧΑΔΑ (χωματερές), που
πολλές λειτουργούν ακόμη και μας οδηγούν στην επιβολή υψηλών ημερήσιων προστίμων από την
Ε.Ε. Η αδυναμία συνολικού βιώσιμου σχεδιασμού δημιούργησε φαραωνικές εγκαταστάσεις ΧΥΤΑ
(π.χ. Α. Λιόσια, Φυλή). Μια μόνο επίσκεψη αρκεί να αντιληφθούμε ότι, τα
τεράστια μεγέθη εγκαταστάσεων δεν μπορούν να έχουν σχέση με ορθολογική
διαχείριση απορριμμάτων- φιλική προς το
περιβάλλον και την κοινωνία. Τεράστιο πρόβλημα στη χώρα μας δημιουργούν τα
νομικά κενά, όσον αφορά την επιμόλυνση
των αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ) από επικίνδυνα και τοξικά απόβλητα
βιομηχανιών, βιοτεχνιών και νοσηλευτικών μονάδων.
Κινήσεις πολιτών, πολίτες και επιστήμονες, παράλληλα με κινήματα και
αντιστάσεις σε όλη τη χώρα διεξάγουν ένα σοβαρό δημόσιο, επιστημονικό και
πολιτικό διάλογο για το ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων.
Χαρακτηριστικό τους όμως, είναι κυρίως η αντίθεση σε θέματα χωροθέτησης
εγκαταστάσεων διαχείρισης, και
δευτερευόντως στον τρόπο διαχείρισης.
Η διαχείριση απορριμμάτων έχει διαστάσεις
περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές.
Περιβαλλοντικές: H
ταφή απορριμμάτων σε χωματερές ρυπαίνει σημαντικά τα εδάφη, τον υδροφόρο
ορίζοντα, ενώ συγχρόνως εκλύονται τεράστιες ποσότητες αερίων (βιοαέριο) στην
ατμόσφαιρα. Έτσι ενισχύεται το φαινόμενο του θερμοκηπίου, ενώ η κλιματική
αλλαγή επελαύνει. Οι τεχνολογίες καύσης που προωθούνται, ευθύνονται
για την έκλυση φουρανίων και διοξινών στην ατμόσφαιρα. Σε βιομηχανικές
χώρες όπου εφαρμόζονται, αυτές οι τεχνολογίες ενοχοποιούνται για το 40-50% των συνολικών
εκλύσεων διοξινών.
Οικονομικές: Tα
απορρίμματα έχουν τα χαρακτηριστικά εμπορικού προϊόντος με αξία, που πουλιέται
και αγοράζεται. Για το λόγο αυτό και τεράστια οικονομικά συμφέροντα («εθνικοί»
και μη εργολάβοι) επενδύουν στη διαχείρισή τους, αποσκοπώντας σε τεράστια
οικονομικά οφέλη. Ήδη το ενδιαφέρον της τρόικας είναι ιδιαίτερο για τους τομείς
διαχείρισης απορριμμάτων και ενέργειας στη χώρα μας.
Κοινωνικές: H ιδιωτικοποίηση στη διαχείριση
απορριμμάτων (ακόμη και στη διαλογή), θα επιφέρει μείωση θέσεων εργασίας,
θα εκτινάξει τα δημοτικά τέλη και τους λογαριασμούς της ΔΕΗ (μέσω αύξησης
τέλους ΑΠΕ). Από την άλλη πλευρά θα αποτελέσει «ταφόπλακα» στα στάδια που
προβλέπει η ορθολογική διαχείριση (πρόληψη, διαλογή και επαναχρησιμοποίηση,
ανακύκλωση, κομποστοποίηση) και η οδηγία 2008/98 της Ε.Ε.. Ο ιδιώτης επενδυτής
απαιτεί πολύ «καύσιμο -σκουπίδι» με στόχο τη μεγιστοποίηση του κέρδους του από
την παραγόμενη ενέργεια.
Ο Περιφερειακός σχεδιασμός
Αττικής προβλέπει την κατασκευή 4 νέων Μονάδων επεξεργασίας σύμμεικτων
απορριμμάτων (με χρήση τεχνολογιών βιολογικής ξήρανσης και καύσης). Έτσι,
σκόπιμα ξεκίνησε ένας δημόσιος διάλογος και δρομολογούνται λύσεις, που
περιλαμβάνουν πολιτικές καύσης απορριμμάτων για ενεργειακή αξιοποίηση,
αδιαφορώντας για την ιεράρχηση διαχείρισης, που υιοθετεί η Οδηγία 2008/98 της
Ε.Ε. Από τον Αύγουστο του 2011 ο περιφερειάρχης Αττικής υπέγραψε προκήρυξη για
πρόσκληση προς ιδιώτες επενδυτές για την κατασκευή 4 μονάδων επεξεργασίας
σύμμεικτων απορριμμάτων (μέθοδος ΣΔΙΤ).
Στον αντίποδα της ανωτέρω καταστροφικής, περιβαλλοντικά,
οικονομικά και κοινωνικά, απαράδεκτης πολιτικής διαχείρισης υπάρχει η πολιτική,
που στηρίζεται στον δημόσιο χαρακτήρα, τον κοινωνικό έλεγχο, τη συμμετοχή της
κοινωνίας και την αποκεντρωμένη διαχείριση σε επίπεδο δήμων ή όμορων
δήμων. Μια πολιτική που βασίζεται στις αρχές της εγγύτητας και της μικρής κλίμακας. Μια
πολιτική κοινωνικής συμμετοχής, όπου τα οφέλη ανταποδίδονται στην κοινωνία.
Μια συνολική πολιτική
ορθολογικής διαχείρισης, που αξιοποιεί την παγκόσμια επιστημονική εμπειρία, με
έμφαση σε πρακτικές μείωσης όγκου απορριμμάτων, διαλογής στην πηγή,
επαναχρησιμοποίησης, ανακύκλωσης χρήσιμων υλικών, ελαχιστοποίησης των εκπομπών
αερίων του θερμοκηπίου και -πάνω από όλα- φιλική στο Περιβάλλον, με σεβασμό στον
Άνθρωπο.
* Η Χαρά Καφαντάρη είναι
γεωλόγος
Πηγή κειμένου :
http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=675061
