ΑΣΤΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ

Το τελευταίο διάστημα αναπτύσσονται αρκετές πρωτοβουλίες  για την γεωργική αξιοποίηση του αστικού χώρου, δίνοντας συνέχεια σε παλιότερες σκέψεις ή πρακτικές. Πρόκειται για κάτι ευρύτερο και πιο φιλόδοξο από αυτό που πρόβαλε ο συγγραφέας Σωτήρης Δημητρίου στο βιβλίο του «Τα οπωροφόρα της Αθήνας» και στη κινηματογραφική διασκευή του από τον Νίκο Παναγιωτόπουλο :  Πρόκειται για μια λογική πολυλειτουργικότητας του αστικού χώρου, που συμβάλλει στην κάλυψη των αναγκών των πολιτών και στην εγγύτητα των πηγών εφοδιασμού  με τις εστίες κατανάλωσης τροφίμων …..Ακόμη πρόκειται για κάτι  πιο συστηματικό από τα «φαγώσιμα τοπία» (edible landscapes)  που ο διαπρεπής Αυστραλός Οικολόγος Μπιλ Μόλισον  έβλεπε ήδη από τη δεκαετία του 80, δηλαδή ως αστικά τοπία με «παραγωγικά» δένδρα,  αντί των συνηθισμένων διακοσμητικών και καλλωπιστικών φυτεύσεων.

Σε παλιότερες εργασίες μου έχω αναφερθεί στον  Αμερικανό καθηγητή Ντεσπόμιερ και στους άκρως φουτουριστικούς σχεδιασμούς του για γεωργικές δραστηριότητες σε ειδικά διασκευασμένα πολυόροφα κτίρια, στη καρδιά του αστικού χώρου….Στην Ελλάδα οι αντίστοιχοι σχεδιασμοί δεν είναι τόσο φιλόδοξοι, όμως στην τρέχουσα φάση  κάποιοι «κινηματίες»  αναφέρονται στη δημιουργία μιας γεωργικής εκμετάλλευσης στο παλιό αεροδρόμιο του Ελληνικού. Η ιδέα έχει πλέον μια μικρή ιστορία και  αναμφίβολα θα μπορούσε να πάρει διαστάσεις, οδηγώντας  σε μια σημαντική παραγωγική μονάδα, κοντινή στην πόλη, με μικρά έξοδα μεταφοράς των προϊόντων,  μικρή ενεργειακή κατανάλωση και επομένως μικρή ρύπανση…Κοντινή προς αυτήν ήταν και η ιδέα γεωργικής αξιοποίησης τμήματος του κτήματος Τατοϊου, που τέθηκε στα πλαίσια μιας πρότασης για την πολυλειτουργική αξιοποίηση του χώρου από την «Ελληνική Εταιρεία» και άλλους φορείς…. .

Η αστική γεωργία υπό τη μορφή δραστηριοτήτων ποικίλης κλίμακας, σε πάρκα, σε ελεύθερους χώρους, σε ιδιωτικούς κήπους, σε ταράτσες ή οπουδήποτε αλλού, είναι λιγότερο θεαματική και καλλωπιστική, όμως δεν παύει να συνιστά έναν παράγοντα απορρύπανσης και θετικής επίπτωσης στο αστικό μικροκλίμα. Δοθείσης της περιβαλλοντικής αρχής  της ευθύνης του ρυπαίνοντος,(«Ο ΡΥΠΑΙΝΩΝ ΠΛΗΡΩΝΕΙ»), θα έπρεπε επίσης να γίνεται δεκτή η αρχή Ο ΑΠΟΡΥΠΑΙΝΩΝ  ΝΑ ΠΛΗΡΩΝΕΤΑΙ (!), ως απαραίτητο συμπλήρωμα του πλέγματος κυρώσεων /επιβραβεύσεων   μιας δημοκρατικής κοινωνίας. Κοντολογίς , η αστική γεωργία θα έπρεπε να είναι μια υποστηριζόμενη δραστηριότητα,  με μεγάλη κοινωνική αναγνώριση….

Η  «αστική γεωργία» ήταν το θέμα μιας σημαντικής εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε στις 21.10.2011 σε ένα κατεξοχήν πρόσφορο χώρο, στο «Πάρκο Αντώνης Τρίτσης». Μια από τις εισηγήσεις που έγιναν  ήταν και αυτή του Σταμάτη Σεκλιζιώτη, Προέδρου των «Γεωπόνων του Κόσμου», που είχε σαν τίτλο : «Το κίνημα της Αστικής Γεωργίας στον Διεθνή χώρο και οι μεταλλάξεις που προκαλεί στους ανοιχτούς χώρους και  στη συμπεριφορά των τοπικών κοινωνιών. το Παράδειγμα της Αμερικής» 

Αντιγράφω από ένα κείμενο του Σεκλιζιώτη :

«Σύμφωνα με τον αμερικανικό Εθνικό Σύνδεσμο Κηπουρικής (NGA) η συμμετοχή του κόσμου σε τέτοιες ενέργειες και δράσεις, έδειξε ετήσια αύξηση της τάξης του 19%  (2008 με 2009) σε σχέση με το 10% (μεταβολή 2007 με 2008), δείκτες που αποκαλύπτουν πόσο δημοφιλής μπορεί να γίνει η αστική γεωργία σε επίπεδο κήπου και γειτονιάς… Τα ευρήματα αυτά δεν σχετίζονται με επέκταση των ανοικτών χώρων αλλά με «υποκατάσταση» των καλλωπιστικών επιφανειών….  Μετρήθηκε χονδρικά και το οικονομικό όφελος το οποίο ήταν στα 500 δολάρια ανά έτος ανά οικογένεια , μεταφρασμένο σε «αξία τροφής», χωρίς να συνυπολογισθεί το όφελος από την άσκηση, τη μάθηση, αναψυχή, ασφάλεια και υγιεινή κλπ.» 

Η αστική γεωργία είναι ένας πολλά υποσχόμενος τομέας, όμως σίγουρα δεν ξεκινάει από το μηδέν . Έχω υπόψη μου το Αττικό Άλσος – στα παλιά Τουρκοβούνια – όπου τα λιόδενδρα που φυτεύθηκαν ήδη από τις  Δημαρχίες των  Έβερτ και Τρίτση - αποφέρουν καρπούς και  «τρυγώνται» κανονικά την κατάλληλη περίοδο, από διάφορους ιδιώτες. Το λυπηρό είναι ότι κοντά σε αυτά αναπτύσσονται εύρωστες χαρουπιές, των οποίων το υπέροχο προϊόν καταλήγει στο έδαφος  χωρίς καμία αξιοποίηση. Το αποτέλεσμα είναι οι «υγιεινιστές» να ψωνίζουν τις γερμανικές «χαρουπολάτες» (σοκολάτες με χαρούπι) κάνοντας το εμπορικό ισοζύγιό μας  πιο ελλειμματικό και την εθνική αμυαλιά πιο έκδηλη…. 

  ΥΓ. Εν όψει, λιόδεντρα και χαρουπιές από το Αττικό Άλσος, με πεσμένα  χαρούπια στο έδαφος….