Ο ΝΙΚΟΣ ΚΟΕΜΤΖΗΣ και «που να σου εξηγώ»….

Ο Νίκος Κοεμτζής, που πέθανε χθες στο Μοναστηράκι, ήταν ο πρώτος (ποινικός) θανατοποινίτης που γλύτωσε την εκτέλεση στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα. Πριν από αυτόν ο  τελευταίος καταδικασμένος σε θάνατο,  έπεσε από τις σφαίρες του εκτελεστικού αποσπάσματος το καλοκαίρι του 1973…Ήταν κάποιος Λυμπέρης, που είχε σοκάρει το πανελλήνιο σκοτώνοντας τα τρία παιδιά του…Το ίδιο σοκ είχε αισθανθεί το 1973 η ελληνική κοινωνία για το έγκλημα του Κοεμτζή σε ένα νυχτερινό κέντρο, όταν στη πίστα εισόρμησαν ξένα άτομα παρά την "παραγγελιά" του Νίκου για το περίφημο άσμα «Τα δυό σου χέρια πήρανε – βεργούλες και με δείρανε» , ενώ στη συνέχεια ο αγαπημένος του αδελφός δάρθηκε και σύρθηκε πάνω σε γυαλιά από τους «παρεμβασίες». Όμως υπήρχε και ένα «σικέ» στοιχείο στην όλη κοινωνική αντίδραση  : Οι μαχαιρωμένοι ήταν κυρίως αστυνομικοί και  η καταδίκη του «βδελυρού εγκλήματος» εμπεριείχε και μια έμμεση έκφραση «συμπάθειας» προς την Αστυνομία του δικτατορικού καθεστώτος…Ανάλογα στοιχεία καθωσπρεικής απέχθειας προς τον εγκληματία, χωρίς βαθύτερη κατανόηση της συμπεριφοράς του, είχε και η στάση πολλών «προοδευτικών» της περιόδου, όπως εκφράστηκε στους υπέροχους στίχους της μπαλάντας ,  που έγραψε και μελοποίησε σε μορφή ζεϊμπέκικου ο Διονύσης Σαββόπουλος :

Η δίκη του έγινε τον άγριο Νοέμβρη, το ένιωθε άραγε κι εκείνος;

Ο Τύπος πάντως, τον πρόβαλε ανοιχτά σαν αιμοβόρο κτήνος

Τα ίδια λέγαν και πολλοί προοδευτικοί, «παράξενο δεν ήταν»

Η σύμβασή τους διαισθάνθηκε σ' αυτόν, μιαν άλλη απειλή

Το 'παν επίσης λαϊκοί ένα σωρό, στον συνεργάτη ενός εντύπου

Μα ο Μπιθικώτσης τον διώχνει και του λέει «που να σου εξηγώ»

Γιατί ο Μπιθικώτσης έδιωξε τον δημοσιογράφο υπαινισσόμενος ότι είναι δύσκολο να του εξηγήσει την υπόθεση;

Απλούστατα, γιατί ο Μπιθικώτσης ήξερε τους κώδικες της πιάτσας, ήξερε το νόημα της «παραγγελιάς» ως κλειδώματος της πίστας για τον παραγγέλλοντα, είχε υπόψη του τη θρασύτητα της μπασκιναρίας που νόμιζε ότι μπορούσε να κάνει ατιμώρητα οποιαδήποτε παραβίαση των κοινωνικών ηθών και εθίμων …Και επειδή δεν ήθελε να πει τρίχες ή να κολακέψει το μικροαστικό και καθωσπρεπεικό πνεύμα της εποχής ή να εκτεθεί στο δικτατορικό καθεστώς, προτίμησε τη σιωπή….

Ο Σαββόπουλος επιχείρησε και πέτυχε ένα αριστουργηματικό έργο με το «Μακρύ ζεϊμπέκικο για το Νίκο», παίρνοντας ίσως έμπνευση από τη μπαλάντα του Μπομπ Ντύλαν για τον «Χαρυκαίην» - μαύρο πυγμάχο που κατηγορήθηκε αδίκως για ένα έγκλημα, αλλά χάρις την κινητοποίηση της κοινωνίας των πολιτών και του Ντύλαν πέτυχε να αθωωθεί…

Θυμάμαι δυο πράγματα από το Νίκο Κοεμτζή : Μια υπέροχη συνέντευξή του στα ΝΕΑ που είχε παρθεί στο κελί του και έδειχνε το εξαιρετικό ήθος και την ποιότητά του. Κι ακόμη τον ίδιο,πολύ αργότερα,  καθισμένο σε ένα παγκάκι των δικαστηρίων της Σχολής Ευελπίδων, να πουλάει το βιβλίο με την αυτοβιογραφία του. Μου ήταν πολύ δύσκολο να καταλάβω το λιοντάρι που κάποτε έζησε μέσα σ’ αυτόν τον μικροκαμωμένο άνθρωπο  και που αντέδρασε - όπως αντέδρασε - στην προσβολή που του έγινε….