ΥΠΟΓΕΙΑ ΓΚΑΡΑΖ, ΥΠΕΡΓΕΙΑ ΦΥΣΗ

«Στης ακρίβειας τον καιρό- θέλησα να παντρευτώ – και μου βρήκαν μια γυναίκα – που έτρωγε για πέντε –δέκα»….Το συγκεκριμένο προπολεμικό άσμα επανακάμπτει στο μυαλό μου, καθώς αναβιώνει η συζήτηση για τα γκαράζ υπό τις αθηναϊκές πλατείες….Mέσα σε συνθήκες κρίσης η υπόθεση μου φαίνεται πως κινείται στη σφαίρα του απιθάνου, όμως ΤΑ ΝΕΑ ΤΗΣ ΚΥΨΕΛΗΣ θέτουν ξανά το ζήτημα του πάρκου Κύπρου και Πατησίων, που «απειλήθηκε» με υπόγεια γκαραζοποίηση….Και επειδή οι τέτοιες υποθέσεις αναδεικνύουν διάφορους «οικο-πλειοδότες», μπήκα κι εγώ στο κόπο να γράψω την δική μου άποψη, εν μέρει ως συνέχεια σχετικού διαλόγου που πραγματοποιήθηκε στον δικτυακό τόπο PEEGEP……

«H πόλη είναι κατάσχεση της φύσης από τον άνθρωπο», έλεγε ο πρωτοπόρος του μοντερνιστικού κινήματος Le Corbusier. Η βαρύνουσα θέση που έδινε ένα σημαντικό πολεοδομικό ντοκουμέντο όπως η «Χάρτα των Αθηνών», στην «πολεοδομία των τριών διαστάσεων», στην δόμηση καθ’ ύψος ή υπογείως, εξέφραζε ακριβώς την ανάγκη εξοικονόμησης επιφανειακού χώρου, για την ικανοποίηση διαφόρων χρήσεων.

Κάποιοι από εμάς τους οικολογούντες έχουμε , επί τρεις περίπου δεκαετίες, αναλώσει πολύ ενέργεια για να στηρίξουμε θέσεις όπως «ο κυκλοφορών (να) πληρώνει»(Σχίζας, Φεβρουάριος 1985, «Νέα Οικολογία»)**. Έχουμε δείξει την αμφίδρομη σχέση της κίνησης «πεζή» με την ασφάλεια και την αισθητική των πόλεων , έχουμε αναφερθεί στην μηχανική υποστήριξη της «πεζοκίνησης» αξιοποιώντας όχι κάποιες φουτουριστικές φαντασιώσεις αλλά «υπαρκτές» ρυθμίσεις σε πόλεις π.χ όπως η Περούτζια ή το Λουξεμβούργο . («Οικοτοπία», Οκτώβριος 1999, «Από τους πεζοδρόμους στην πεζόπολη») Έχουμε υποστηρίξει τη χαρακτηριστική σημασία του πεζού στην υγεία του αστικού οικοσυστήματος – κάνοντας χρήση του ορθού λόγου και ουδόλως κομπλεξαριζόμενοι από την απουσία πιστοποίησης…...

Η ασφαλής, ακώλυτη, άνετη, ελκυστική κίνηση των πεζών, εξαρτάται από την περίσσεια επιφανειακού χώρου, και αυτή με τη σειρά της εξαρτάται από παράγοντες όπως είναι οι κτιριακές αποστάσεις ή η παρουσία σταθμευόντων οχημάτων . Η εκτόπιση των οχημάτων από τον επιφανειακό χώρο είναι αναγκαία, αν και όχι επαρκής συνθήκη, για την απόδοση αυτού του χώρου στους πεζούς. Η πόλη χρειάζεται «ράφια» για τη στάθμευση και μάλιστα «υπεύθυνη» στάθμευση, που αναλαμβάνει τα κόστη της και δεν τα επιρρίπτει στην κοινωνία. Στο συγκεκριμένο ζήτημα η κατασκευή των υπόγειων γκαράζ έχει πλεονέκτημα έναντι των υπέργειων, κατά το ότι δεν ενισχύει τον κορεσμό, την ασφυξία και τη συρρίκνωση του αστικού τοπίου με τη παραγωγή νέων κτιρίων.

Αν δεν κάνω λάθος, βρισκόμαστε σε μια εποχή όπου οι ταρατσόκηποι προτείνονται ως μέσα βιοκλιματικής, αισθητικής και περιβαλλοντικής αναβάθμισης της πόλης – υπό την έννοια της παροχής της δυνατότητας σε κάποια είδη να επανακάμψουν στον αστικό χώρο. …Τα πάρκα της πόλης και οι άλλες βαθμίδες πρασίνου, τυγχάνουν της ανθρώπινης επιμέλειας και επιβιώνουν με τη συγκεκριμένη τους μορφή, ακριβώς λόγω αυτής της επιμέλειας….Ακόμη και η έννοια της φυσικότητας, κατανοείται πλέον όχι ως πλήρης απουσία ανθρώπινης παρέμβασης, αλλά ως προϊόν συνεκτίμησης φυσικών και ανθρωπογενών στοιχείων. Λόγου χάρη στην Πίνδο οι φυσικοί παράγοντες υπερτερούν έναντι των ανθρωπογενών, η φυσικότητα είναι μεγαλύτερη, ενώ το αντίθετο συμβαίνει στο μπαλκόνι μου στη πλατεία Κυψέλης…

Αν η φυσικότητα είναι το θύμα μιας παρέμβασης για τη δημιουργία υπόγειου γκαράζ – που θα απέδιδε επιφανειακό χώρο στους πεζούς και θα προσέδιδε μεγαλύτερη «ανοικτότητα» και ποιότητα στο αστικό τοπίο - τότε εγώ προσωπικά θα ζητούσα τη θυσία της….Όμως, ποιος βεβαιώνει ότι ο υπερκείμενος επιφανειακός χώρος μιας πλατείας με υπόγειο γκαράζ, δεν μπορεί να φιλοξενήσει ικανοποιητικά στοιχεία φυσικότητας;

Δεν εννοούμε εδώ σεγκόϊες(!) ή γιγαντιαίες βελανιδιές ή πλατάνια. Απλά εννοούμε μορφές που μπορούν να αντιπαρατεθούν στην ορθογωνιοποίηση και στην επιπεδότητα του συμβατικού αστικού χώρου, που μπορούν να παράγουν οσμές και αισθήσεις εποχών, σκιάσεις ή/και μικρές αντιθορυβικές διατάξεις στην καρδιά της πόλης. Που γενικά μπορούν να δημιουργήσουν θύλακες διαφορετικότητας και περιοχές μικροαποδράσεων…
Στη συμβουλή του κ. Κώστα Κασσιού για μια επιτόπια εξέταση της πλατείας Κλαυθμώνος, ( που προφανώς απευθύνεται προς τους διυλίζοντες τον κώνωπα της φυσικότητας και καταπίνοντες την κάμηλο της οπουδήποτε σταθμεύουσας κυκλοφορίας) εγώ θα πρόσθετα και τη περίπτωση διαφόρων roof garden , όπως του «Τιτάνια». Ή ενδεχομένως να πρόσθετα και τα πολλά μικρά μπαλκόνια της Αθήνας, όπου οι άνθρωποι αναζητούν τη φύση χωρίς να πολυσκοτίζονται για θεωρητικές συζητήσεις…

** σε ανάλογο μήκος κύματος , με το σκεπτικό της ανάληψης του κόστους της στάθμευσης από τον σταθμεύοντα, κινήθηκε και η αρθρογραφία του φίλου και συνεργάτη Γιάννη Σακιώτη