ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ Ή ΕΞΟΧΙΚΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ;

Στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης, η κάμψη της οικοδομής αποτελεί σύμπτωμα και στοιχείο της ίδιας της αρρώστειας. Μιλάμε πλέον για υποχώρηση της οικοδομικής δραστηριότητας έως και 25%, για πτώση των τιμών των διαμερισμάτων, των κατοικιών γενικότερα και των οικοπέδων μέχρι και 10%, μιλάμε για εντυπωσιακή μείωση της απασχόλησης και μείωση των αμοιβών εργασίας. Ταυτόχρονα όμως ελάχιστα αντιλαμβανόμαστε ότι η κρίση αφορά κυρίως τον τομέα της εξοχικής κατοικίας, όπως ελάχιστα αντιλαμβανόμαστε τις ανάγκες για ποιοτική κατοίκηση μέσα στις υπάρχουσες πόλεις. Εάν κατά ένα μαγικό τρόπο η απασχόληση και οι επενδύσεις "μετανάστευαν" από το πεδίο της εξοχικής κατοικίας στην αναβάθμιση της πρώτης κατοικίας και του αστικού περιβάλλοντος, τότε η ύφεση του κατασκευαστικού τομέα θα ήταν ανύπαρκτη ή περιορισμένη.
Η εξοχική κατοικία είναι αναμφίβολα ένας τρόπος πρόσληψης της εξοχής, του καθαρού αέρα, των "άλλων" τοπίων, της ηρεμίας και της καθαρότητας που απουσιάζει από τον αστικό ιστό. Από την άλλλη όμως πλευρά καταλήγει στη ρουτίνα, στην πτώχευση του βιώματος,στη προδοσία της "ταξιδιάρικης ανθρώπινης φύσης", κι ακόμη στην απαρτίωση και προοσβολή του φυσικού περιβάλλοντος.Η εξοχική κατοικία είναι ακριβή, με οικονομικούς και οικολογικούς όρους.
Το 1984 ο Αντρέας Παπανδρέου χαιρετούσε το Πανελλήνιο Συνέδριο Αρχιτεκτόνων υποσχόμενος "εξοχικό" για όλους τους Έλληνες. Τότε ο υποφαινόμενος απαντούσε με ένα πικρό σχόλιο στο περιοδικό ΝΕΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ υπό τον τίτλο : "Εξοχικό ή εξοχή για όλους;". Γιατί απλούστατα έκρινε πως η κατάτμηση του φυσικού χώρου και ιδιαίτερα των ευαίσθητων περιοχών - παραλίες, δάση, τοπία φυσικού κάλλους - παρέχει μεν εξοχικά και μπίζνες στους εργολάβους και αρχιτέκτονες, όμως ταυτόχρονα υποβαθμίζει ή απαλείφει την έννοια της "εξοχής"....
Σήμερα η εξοχική κατοικία εξακολουθεί να προτείνεται από την κατασκευαστική βιομηχανία και τα μεγάλα οικοπεδικά συμφέροντα, ανεξάρτητα από τους υπολογισμούς που αποδεικνύουν ότι τα έξοδά της υπερκαλύπτουν τα έξοδα πολλών ταξιδιών στον κόσμο. Όσο κι αν φαντασιώνει το αντίθετο,όσο κι αν αντιπαραβάλλει τον πλούτο του με το χαμηλό κόστος μιας τουριστικής εκδρομής, ο "εξοχικούχος" είναι φτωχότερος από τον τουρίστα ελευθέρας βοσκής !
Στη πραγματικότητα, μια πολιτική "Αποανάπτυξης" θα έπρεπε να προτείνει ένα άλλο τρόπο προοσέγγισης και κάρπωσης της εξοχής, με λιγότερα κόστη για τη φύση αλλά και για τον "χρήστη" της φύσης.Αλλά αυτή η θεωρία της "Αποανάπτυξης" - οικεία για τους οικολογούντες των τελευταίων δεκαετιών και παράλληλη με τις κριτικές αντικαταναλωτικές αντιλήψεις - παραμένει προς το παρόν μια "θεωρητικούρα" χωρίς παραδειγματικές εφαρμογές.
Τι είναι προτιμότερο λοιπόν, η εξοχική κατοικία ή το ξενοδοχείο - ακόμη και το ελεύθερο και υπεύθυνο κάμπινγκ, που αποτελεί αναμφισβήτητο συνταγματικό δικαίωμα των Ελλήνων πολιτών όσον αφορά τη χρήση του δημόσιου χώρου;
Παραπέμπω στο εκδοτικό σημείωμα του περιοδικού ΟΙΚΟΛΟΓΕΙΝ του 3ου τεύχους, του περασμένου καλοκαιριού:


"Σήμερα οι βλαβερές συνέπειες της ιδιωτικής κινητικότητας κατανοούνται από μεγάλο φάσμα πολιτικών και επιστημόνων, χωρίς πάντοτε να αναγνωρίζεται η «συστημική» σχέση αυτοκίνησης και «δυσπλασίας» του χώρου. Από την άλλη όμως πλευρά ελάχιστη σημασία αποδίδεται σε μια διαφορετική αλλά εξίσου προβληματική ιδιωτικοποίηση – όπως αυτή της υπαίθρου. Σε αντίθεση με την δεύτερη κατοικία στα πλαίσια οικισμών της περιφέρειας, η διάσπαρτη εξοχική κατοικία συνεχίζει το έργο του κατακερματισμού των τοπίων και της εμβολής παράταιρων υποδομών σε ευαίσθητα σημεία της φύσης – σε δάση, σε λειβάδια, σε παραλίες.. Οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί μοσχοπουλούν ολόκληρες περιοχές υποσχόμενοι παραδείσια μικροπεριβάλλοντα , ενώ στη πραγματικότητα δημιουργούν ατελείς και υπολειτουργικούς οικισμούς καλοκαιρινής χρήσεως, με τεράστια σπατάλη πόρων αλλά και υποβάθμιση του ίδιου του «βιώματος» των υποψήφιων «χρηστών» της φύσης.. Οι Έλληνες ζουν πλέον σε μια «μεταπαρθένα» χώρα, νοσταλγώντας όλο και περισσότερο τα όσα προηγήθηκαν της «αποπλάνησης». Και ενώ αλλεπάλληλα , λογοτεχνικά ή κοινωνικά «μνημόσυνα» τελούνται για τη φύση που αλώθηκε από την μεγαλομικρομεσαία κτητική μιζέρια, διάφοροι οικονομικοί παράγοντες επικαλούνται την ανάγκη ενίσχυσης του κατασκευαστικού τομέα για την γενικότερη στήριξη της οικονομικής δραστηριότητας στην περίοδο της τρέχουσας κρίσης .
Όντως, η εξοχική κατοικία και ιδιαίτερα αυτή που είναι διάσπαρτη και σαν τέτοια έχει μεγαλύτερα κόστη, προσφέρει εργασίες σε εργολάβους, οικοδόμους, υδραυλικούς και ηλεκτρολόγους, συντηρώντας έτσι ή και αυξάνοντας το ΑΕΠ. Όπως επίσης συντηρεί ή και αυξάνει το ΑΕΠ η εργασία των φαναρτζήδων , των οδηγών ασθενοφόρων, των κατασκευαστών δρόμων. Όμως γιατί δεν θα μπορούσαμε να «ψαχθούμε», για μια άλλη δυνατότητα πιο συλλογικής «κάρπωσης» της εξοχής, με λιγότερες υποδομές και επιβαρύνσεις; Γιατί δεν θα μπορούσε ένα μεγάλο μέρος της εξοχικής κατοικίας να υποκατασταθεί από ξενοδοχειακές υπηρεσίες σε διάφορες περιοχές της χώρας, που θα ήταν φτηνότερες και θα πρόσφεραν πλουσιότερες εμπειρίες και λιγότερους μπελάδες στον «καταναλωτή καλοκαιρινών διακοπών»; Γιατή η ποιοτική Ξενοδοχία δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εναλλακτική λύση, όπως τα μέσα μαζικής μεταφοράς συνιστούν εναλλακτική λύση έναντι του ΙΧδισμού;