Στο στόχαστρο της Τουρκίας δεκάδες ελληνικά νησιά

Σε εποπτική ''αναβάθμιση'' της θεωρίας γκρίζων ζωνών στο Αιγαίο έχει προχωρήσει η Άγκυρα, συμπεριλαμβάνοντας με δυναμικό τρόπο και τις Οινούσσες στις περιοχές το καθεστώς των οποίων αμφισβητεί. Διπλωματικοί κύκλοι, μάλιστα, θεωρούν ότι δεν είναι τυχαίο πως η μετάθεση του κέντρου βάρους των τουρκικών προκλήσεων στις Οινούσσες συμπίπτει χρονικά με την έναρξη της νατοϊκής επιχείρησης στο Αιγαίο.  

Η περίφημη τουρκική θεωρία των γκρίζων ζωνών στο Αιγαίο, δηλαδή της ύπαρξης νήσων και βραχονησίδων το καθεστώς των οποίων δεν είναι ξεκάθαρο και κατά συνέπεια αμφισβητούμενο, τέθηκε για πρώτη φορά από την Άγκυρα με αφορμή το επεισόδιο στα Ίμια το 1996. Πρόκειται φυσικά για μια μονομερή αμφισβήτηση από την πλευρά της Άγκυρας , η οποία ουδέποτε έγινε και δεν γίνεται αποδεκτή από την Αθήνα, η οποία αντιτάσσει πως τα υπάρχοντα σύνορα στο Αιγαίο απορρέουν από τις διεθνείς συνθήκες, τις οποίες η Τουρκία οφείλει να σεβαστεί. Ελληνικές πηγές επισημαίνουν πως αν υπάρξει οποιαδήποτε παρερμηνεία για το τι ορίζουν οι διεθνείς συνθήκες από την Άγκυρα, αυτή μπορεί να προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.  

ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ  

Στο αφήγημα της θεωρίας των γκρίζων ζωνών περίοπτη θέση καταλαμβάνει η άποψη για τα 16 νησιά που κατέχει ''παρανόμως'' η Ελλάδα και, σύμφωνα με την τουρκική ερμηνεία, θα έπρεπε να ανήκουν στην Τουρκία. Στην πραγματικότητα, τα νησιά είναι περισσότερα από 16, αφού σε πολλές περιπτώσεις πρόκειται για νησιωτικά συμπλέγματα. Πρόκειται για τις Οινούσσες που βρίσκονται ανατολικά της Χίου, τους Φούρνους, το Αγαθονήσι, το Φαρμακονήσι, την Καλόλιμνο, τα Ίμια, την Ψέριμο, τους Αρκούς, που βρίσκονται νοτίως της Σάμου και ανατολικά της Καλύμνου, της νήσους Γυαλί και Σύρνα (νοτίων και ανατολικά της Κω), την Κυρά Παναγιά στις Σποράδες (!) καθώς και τις νήσους που βρίσκονται βορείως και νοτίως της Κρήτης, Δία, Διονυσάδες, Γαύδο, Γαϊδουρονήσι και Κουφονήσι.  

Η Τουρκία υποστηρίζει πως ούτε η συνθήκη της Λωζάνης, ούτε η Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων και η συνθήκη παραχώρησης της Δωδεκανήσου από την Ιταλία καλύπτουν το καθεστώς αυτών των νησιών, πως βρίσκονται εντός τουρκικών χωρικών υδάτων και πως η Ελλάδα τα έχει σφετεριστεί. Αυτές οι ανυπόστατες θεωρίες κυκλοφορούν ευρέως στη γειτονική χώρα, ωστόσο δεν έχει διατυπωθεί έως τώρα επίσημα σε διπλωματικά κείμενα. Αυτό άλλαξε με το κείμενο των 17 σημείων που υπέβαλε το Φεβρουάριο στο ΝΑΤΟ ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Τουρκίας στη Συμμαχία, μέσω του οποίου μεν αλλά για πρώτη φορά τίθεται σε ένα επίσημο έγγραφο το σύνολο αυτών των διεκδικήσεων. Το έγγραφο αυτό ουδέποτε ετέθη πάντως σε συζήτηση στη Συμμαχία, καθώς απορρίφθηκε στο σύνολο του από την ελληνική αντιπροσωπεία και τους συμμάχους.  

Ιδιαίτερα αρνητική εξέλιξη για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις συνιστά το γεγονός ότι το θέμα των 16 νησιών έγινε στην Τουρκία αντικείμενο πολιτικής αντιπαράθεσης από το 2004, οπότε ο Ταγίπ Ερντογάν ανέλαβε τα ηνία της χώρας. Για να πλήξει την τουρκική κυβέρνηση, η κεμαλική αντιπολίτευση την κατηγόρησε πως για να πάρει το καθεστώς της υποψήφιας προς ένταξη χώρας εκχώρησε τα ''δικαιώματα της'' στα νησιά αυτά στην Ελλάδα και υποστήριξε, μάλιστα, σοβαρά πως η χώρα μας χρησιμοποίησε αυτήν την ευκαιρία ''για να τα καταλάβει''. Έκτοτε το θέμα αυτό επανέρχεται συνεχώς στο προσκήνιο, τελευταία το Φεβρουάριο του 2016, οπότε ο βουλευτής Νιαζί Νέφι Κάρα κατέθεσε ερώτηση προς τον υπουργό Εξωτερικών Μελβούτ Τσαβούσογλου, ζητώντας να μάθει τι σκοπεύει να κάνει η κυβέρνηση ''ώστε να τερματίσει την παράνομη κατοχή των νησιών αυτών από την Ελλάδα''. Έναν χρόνο νωρίτερα και απαντώντας σε ανάλογη ερώτηση, ο τότε υπουργός Άμυνας Ισμέτ Γιλμάζ είχε δηλώσει στην τουρκική εθνοσυνέλευση πως ''η ελληνική κυβέρνηση ασκεί διοίκηση στα νησιά αυτά μόνο προσωρινά και ότι ''ανήκουν στην Τουρκία''.  

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η παραφιλολογία για τα 16 νησιά οδήγησε στο δεύτερο μισό της περασμένης δεκαετίας και σε επικίνδυνες ενέργειες, δηλαδή αυτοσχέδιες απόπειρες πολιτών να αποβιβαστούν στα νησιά αυτά. Οι πολιτικές διαστάσεις που είχε πάρει το θέμα, καθώς και η εμμονή της Άγκυρας στη θεωρία των γκρίζων ζωνών εκδηλώθηκαν από τις αρχές του 2011 με συνεχείς υπερπτήσεις και παραβιάσεις του εναέριου χώρου και των χωρικών υδάτων μας στο Φαρμακονήσι, το Αγαθονήσι και τους Φούρνους. Με τις Οινούσσες, ωστόσο, η πρόκληση ''αναβαθμίζεται'', αφού η αμφισβήτηση δεν αφορά πια νησιά με ελάχιστους κατοίκους και ακατοίκητες βραχονησίδες, αλλά ένα νησί με πληθυσμό άνω των 1.000 κατοίκων.  

Η αμφισβήτηση στην Κυρά Παναγιά, που βρίσκεται στις Σποράδες, βορειοανατολικά της Αλονήσου, φανερώνει ότι η Τουρκία ξεδιπλώνει ένα συνολικά σχέδιο ''γκριζαρίσματος'' του Αιγαίου, που εγκυμονεί ακόμα και τον κίνδυνο θερμού επεισοδίου.

Η ελληνική πλευρά αντιμετωπίζει χωρίς σχέδιο και χωρίς στρατηγική την αναθεωρητική πολιτική της Τουρκίας, ενώ είναι βέβαιον ότι όσο αγκιστρώνεται όλο και πιο βαθιά στη μνημονιακή κατοχή, τόσο θα υποχωρεί και θα υπαναχωρεί απέναντι στα τουρκικά τετελεσμένα.

Η τακτική αυτή της κυβέρνησης γρήγορα μπορεί να έχει ως συνέπεια επικίνδυνες προεκτάσεις, ενώ είναι αρκετά πιθανό ένα ''θερμό'' επεισόδιο στο Αιγαίο να οδηγήσει σε περιπέτειες ελληνικά νησιά.

Αυτήν την ώρα, η κυβέρνηση, αντί να θέσει καθεύδει παραδομένη, παραλυμένη και επαναπαυμένη, όφειλε να αναλάβει πρωτοβουλίες με μια νέα δυναμική και πολυδιάστατη εξωτερική και αμυντική πολιτική.

Ποιοι, όμως, θα το πράξουν; 

Βασική Πηγή: Realnews, Παναγής Γαλιατσάτος

Κυριακή 8 Μαίου 2016