Εκπαίδευση στην ανακάλυψη του λάθους

Του Γρηγόρη Κλαδούχου

Όσοι «κυβέρνησαν» και «κυβερνούν» δεν θέλουν πολίτες με κρίση, μετόχους αποφάσεων γι’ αυτά που τους αφορούν . Ιδιαίτερα σήμερα, το πολιτικό προσωπικό έχει ανάγκη την αυτοσυντήρησή του. Διαχειρίζεται την κρίση που δημιούργησε με την μικρότερη ηθική και πολιτική αξιοπιστία. Έχει καταργήσει τη δημοκρατία. Απέναντι σ’ αυτά, οι όμιλοι , οι ομιλίες, οι ιδέες, ο διάλογος είναι απελευθερωτικός δρόμος.

Ο Συνασπισμός στο Ξυλόκαστρο μας κάλεσε ν’ ακούσουμε τον κ. Παύλο Χαραμή και να συζητήσουμε. Ο αντιπρόεδρος του ΚΕΜΕΤΕ της ΟΛΜΕ και μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΝ μίλησε με θέμα «η δωρεάν δημόσια για όλους εκπαίδευση στο στόχαστρο.»

Έμεινα σε δυο φράσεις του, «Η εκπαίδευση είναι αναπτυξιακός παράγοντας» και «έκλεισαν κέντρα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης», ως αφορμή και κίνητρο σκέψεων.

Η εκπαίδευση δεν είναι αναπτυξιακός παράγοντας γιατί (ή μόνο γιατί) προωθεί ανθρωπιστικές επιστήμες. Η μεγάλη παθολογία της μεταπολίτευσης και όλων των κομματικών μηχανισμών είναι ότι δεν ανακάλυψαν τις προφανείς αλλαγές στους τρόπους, τόπους και αναδιατάξεις παραγωγής. Το σύγχρονο παραγωγικό κεφάλαιο στηρίζεται στη γνώση. Όχι στην εργατική δύναμη. Οι επιχειρηματίες επενδύουν περισσότερα χρήματα  στον σχεδιασμό, στην αισθητική, στην διαφήμιση ενός προϊόντος. Παράλληλα μια συμβολική οικονομία αναδεικνύεται. Ολόκληρες πόλεις κινούνται με καύσιμο την δημιουργική οικονομία. Παραγωγοί και  φορέας της είναι η έμπνευση, η δημιουργικότητα των νέων.

Η αριστερά, βέβαια, αντιδρούσε με εργατισμό απέναντι στο ψευτοβιομηχανισμό, των μεταπρατικών ελίτ. Η Ελλάδα έπρεπε και πρέπει να επιλέξει το δρόμο της πολιτιστικοποίησης της εργασίας, του «παράγω ισοδύναμου του σκέπτομαι», του έχω γνώση αυτού που παράγω.

Παρ’ όλη τη μαζική παραγωγή προϊόντων, η Κίνα δεν έχει καμία αναγνωρίσιμη μάρκα ανάμεσα στις 100 πρώτες παγκόσμια. Το όχι στην κινεζοποίηση σημαίνει δυο πράγματα: Η Ελλάδα δεν μπορεί να γίνει χώρα που το ανταγωνιστικό της πλεονέκτημα  είναι η φθηνή εργατική δύναμη· η πραγματική της θέση στον παγκόσμιο οικονομικό χάρτη είναι με προϊόντα υψηλών συντελεστών προστιθέμενης συμβολικής αξίας. Χρειασθήκαμε και χρειαζόμαστε μια παιδεία της ποιότητας, της ταυτότητας, ερευνητικά κέντρα, πανεπιστήμια που να υπηρετούν αυτές τις επιλογές και εναλλακτικές κατανομές.

Αντί να κλαίμε που κλείνουν σχολεία, θα ‘πρεπε να είχαμε πρόταση ν’ ανοίξουμε σχολεία, πανεπιστήμια. Καθήκον της αριστεράς δεν είναι ν’ αρνείται τα χειρότερα. Είναι να προτείνει και να διεκδικεί το νέο, το καλύτερο. Οι νεολαίοι και οι φοιτητές διαπαιδαγωγήθηκαν στην άρνηση. Να δημιουργούν κινήματα υπεράσπισης κεκτημένων, αντίστασης. Δεν εκπαιδεύτηκαν στις αλλαγές, στις ιδέες, στις προτάσεις. Εκεί βρίσκεται η ήττα της. Δηλαδή ,ήταν γενικά «πολιτική» αλλά αυτή η «εξωτερική» πολιτικοποίηση, της άρνησης, η αδιαφορία για τα περιεχόμενα σπουδών , έκαναν τα κινήματα αυτά κατ’ ουσίαν ενσωματωμένα. Τα συνθήματα, τα σλόγκαν δημιούργησαν παρατάξεις για συγκρούσεις. Αλλά αυτές ηττήθηκαν μέσα στις σχολές τους.

Κάθε περιφέρεια χρειάζεται πανεπιστήμια. Ο προοδευτικός πολιτικός και πνευματικός κόσμος έπρεπε να το θέσει πριν τα μοιράσουν, όπως τα στρατόπεδα. Είχαμε πει ότι θέλουμε πανεπιστήμιο από την Πελοπόννησο και όχι απλά στην Πελοπόννησο. Σε εναρμόνιση και συνέργεια με την ιστορία και το περιφερειακό παραγωγικό σύστημα.

Μαζί με εθνικά και περιφερειακά σχέδια ανάπτυξης , χρειαζόμαστε αντίστοιχα σχέδια εκπαίδευσης και έρευνας. Να ενεργοποιηθεί ο πολιτικός κόσμος, οι πολίτες για τον τόπο τους. Μια ισχυρή συνείδηση εντοπιότητας μπορεί να θέσει νέους όρους κατανομών, εργασίας και γνώσης.

Δυστυχώς κάποιοι εκπρόσωποι στην περιοχή δεν το καταλαβαίνουν . Παίζουν με καταλήψεις μαθητών σε γυμνάσια και λύκεια. Αρχηγός αυτοδιοικητικής παράταξης τα ‘βαλε με πρόεδρο συλλόγου γονέων. Η πρόεδρος γονέων άλλου γυμνασίου επικύρωσε τη μομφή. Αντί να βγουν μπροστά, κολακεύουν τα παιδιά. Κρύβουν έτσι ενοχές τους. Καλοπιάνω κάποιον για να τον έχω μαζί μου. Δείγμα της κατάστασης είναι και το ακροατήριο του κ. Χαραμή. Απούσες δημοτικές παρατάξεις, κόμματα, φορείς. Αρκετοί από τους λίγους μίλησαν. Ανάμεσα σ’ αυτούς και ο δήμαρχος. Είχε δίκιο σ’ αυτά που είπε  -  αλλά ήταν για άλλη συζήτηση......

Φεύγοντας από την εκδήλωση, ένας καθηγητής είπε ότι η εκπαίδευση σπάει τις αλυσίδες. Η κοινωνία απελευθερώνεται/ενηλικιώνεται όταν μπορεί να αυτοπροστατευθεί. Διαφορετικά παίρνει άριστα στην αποτυχία.