Ο ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΚΟΡΩΝΑΪΟΥ ΚΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ

          

                                                             της Νάντιας Βαλαβάνη

                                          Δυο προβλέψεις ...

          Πρώτη πρόβλεψη: Διάφορα κείμενα μεταχειρίζονται το 2021 ως μετακορωναϊκή εποχή. Αποκορύφωμα, οι ανεκδιήγητες εκτιμήσεις του βασικού σενάριου της ΤτΕ (πρόσφατη Νομισματική Έκθεση) με την τέλεια ανάκαμψη σχήματος V: Ύφεση -5,8% (2020), ανάπτυξη +5,6% (2021). Ωστόσο, ο ΠΟΥ προειδοποιεί ότι η παγκόσμια καμπύλη κρουσμάτων παραμένει ανοδική. Ακόμη και με κυκλοφορία εμβολίων εντός 2021, πόσα χρόνια θα χρειαστούν για να εμβολιαστούν τουλάχιστον 5 δις άνθρωποι προκειμένου σ'  έναν διεθνοποιημένο κόσμο να υπάρξει ανοσία;

          Δεύτερη πρόβλεψη: Κανένας με τα σημερινά δεδομένα δε μπορεί να υπολογίσει την ύφεση το 2021 - είναι αχαρτογράφητα νερά. Μπορεί όμως να υπολογίσει, χρησιμοποιώντας και επίσημες κυβερνητικές παραδοχές, κάποιους οδοδείκτες για την τρέχουσα χρονιά: To ΑΕΠ ως πρώτη απ'  τις ελληνικές “ιδιαιτερότητες”.

          Η Ελλάδα μετά από μια δεκαετία μνημονιακής καταλήστευσης έχει φτάσει να εξαρτάται από τον – εξαιρετικά ευάλωτο στην πανδημία - τουρισμό  περισσότερο απ'  οποιαδήποτε ευρωπαϊκή χώρα: Απ' τον  „στενό” τουριστικό τομέα προέρχεται το 20,8% του ΑΕΠ της, ενώ ο “ευρύτερος” προσεγγίζει το 30%. Η σύγκριση με την πρώτη στον κόσμο σε αριθμό τουριστών Γαλλία (7,2% και 10% του ΑΕΠ της αντίστοιχα) είναι καταλυτική.

          Αν καταφέρει λοιπόν, σύμφωνα με το ευνοϊκό κυβερνητικό σενάριο, ν' ανακτήσει - με το όποιο κόστος εισαγόμενων κρουσμάτων - το 30% του “τουριστικού” τμήματος του ΑΕΠ της, μόνο απ'  την απώλεια του 70% η ύφεση θ' “αγγίξει” το 15%. Και φυσικά θα έχει πολλές άλλες πηγές... H απλή λογική λέει ότι η ύφεση το 2020 θα είναι μεγαλύτερη από 15%, ενώ θ'  αγκαλιάσει επιπρόσθετα τις εκτός μεγάλων κέντρων τουριστικές περιοχές, στις οποίες οι μνημονιακές επιπτώσεις ήταν “ρηχότερες”. Θα είναι πιθανότατα και η μεγαλύτερη στην Ευρώπη.

                                         ...μια διαπίστωση...   

          Το 2020 η Ε.Ε. χρησιμοποίησε το “άρθρο δραπέτευσης” (escape clause) από το Σύμφωνο Σταθερότητας για να μπορέσουν οι χώρες-μέλη σε συνθήκες lock-down να πάρουν “απαγορευμένα” μέτρα, που αυξάνουν κατακόρυφα χρέος και ελλείμματα, προκειμένου ν'  αποφύγουν μια καθολική κατάρρευση. Αυταπατώνται ωστόσο όσοι θεωρούν ότι  έτσι η Ε.Ε. “ξεφορτώθηκε” το νεοφιλελεύθερο “ζουρλομανδύα”: Το υπό συζήτηση Ταμείο Ανάκαμψης 750 δις  δανείων κι επιδομάτων αναδύεται ως βασικό εργαλείο της για επαναφορά των χωρών της στο προ κορωνοϊού άγριο  πλαίσιο δημοσιονομικής προσαρμογής – ως ένα πανευρωπαϊκό μνημόνιο για τις χώρες που θα κάνουν χρήση, με “μεταρρυθμίσεις” και τιμωρητικά “μέτρα”,  χρονοδιαγράμματα και  Τρόικα χωρίς ΔΝΤ.

          Στην Ε.Ε. η κυβέρνηση ως Ιανός αποδέχθηκε την επαναφορά των πρωτογενών πλεονασμάτων το 2021 – πράγμα που οδηγεί “αναγκαστικά” σε νέα μέτρα φορολόγησης και περικοπής δαπανών -, ενώ παρόλα αυτά συνεχίζει να ελπίζει σε  μείωση ή απαλλαγή  για δεύτερη χρονιά. Με την προδιαγραφόμενη φετεινή ύφεση, ωστόσο, οποιαδήποτε επαναφορά της Ελλάδας στις απαιτήσεις του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και ακόμα περισσότερο στις - τύπου μόνιμου μνημονιακού καθεστώτος - δεσμεύσεις Ενισχυμένης Εποπτείας του Κανονισμού 372/13 (“κορυφαία” τα μεσοσταθμικά πρωτογενή πλεονάσματα 2,2% έως το 2060...), που τον Ιούνιο 2018 ανέλαβε για τη χώρα και τα επόμενα 42 χρόνια η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ,  ισοδυναμεί με αυτοκτονία. Κι αυτό όχι απλώς για το εξοντωτικά παράλογο τέτοιων όρων, χωρίς προηγούμενο στην παγκόσμια ιστορία. Αλλά επειδή επιπλέον η μεγαλύτερη ύφεση μέσα σ'  ένα χρόνο, αυτή του 2020, θα “πέσει” πάνω στα συσσωρευμένα ”αποτελέσματα” της ύφεσης της δεκαετίας από την κρίση του 2009: Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της Ε.Ε. που στις 31.12.2018, μια δεκαετία από την κρίση του 2009, βρισκόταν με το ΑΕΠ της στο -22% σε σχέση με το ΑΕΠ που είχε το 2009 (όλες οι άλλες χώρες, πλην Κύπρου με -1%,  ήταν “θετικές”, με ΑΕΠ μεγαλύτερο της έναρξης της κρίσης, π.χ. Γερμανία +29%). Επιπλέον, στην ίδια δεκαετία, συγκρίνοντας με το επίπεδο φτώχειας του 2009 όλες οι χώρες βρισκονται σε καλύτερη κατάσταση (έστω και οριακά,  π.χ. Γερμανία). Μοναδική εξαίρεση η Ελλάδα, όπου η φτώχεια κατά τη μνημονιακή δεκαετία  εκτινάχθηκε - από το 19% του 2009 στο 31% των ανθρώπων το 2019.

                                               ...και ένα ερώτημα

           H, διευρυμένη με τον ESM, γνωστή μας Τρόικα στην Έκθεση της 6ης Αξιολόγησης της  Ενισχυμένης Εποπτείας της Ελλάδας (Μάιος 2020) αποκαλύπτει άλλη μια θετική (πέρα απ'  την προσωρινή ευρωπαϊκή “δραπέτευση” από το Σύμφωνο) πολιτική παρενέργεια του κορωνοϊού: Θρηνεί  διαπιστώνοντας ότι, παρά τις εξαιρετικά επαινεταίες προσπάθειες της κυβέρνησης Μητσοτάκη, η πανδημία τίναξε στον αέρα το πλάνο ιδιωτικοποιήσεων της χρονιάς, από την ενέργεια μέχρι το νερό, καθιστώντας ρεαλιστική μόνο την ολοκλήρωση της μεταβίβασης μετοχών στο Ελληνικό και τη Μαρίνα Αλίμου. (Και για το Ελληνικό, διατηρεί αμφιβολίες. Γι'  αυτό η κυβέρνηση “έστησε” το πρωτοφανές σκάνδαλο-show κατεδαφίσεων από ένα “επενδυτή”, στον οποίο το παραθαλάσσιο “οικόπεδο” 6.200 στρεμμάτων μισή ώρα απ'  το κέντρο δεν ανήκει ακόμα!)

          Με απλά λόγια: Δεν υπάρχει καλύτερη στιγμή για να μπει επί τάπητος – μόνο “από τα κάτω”, καθώς δεν υπάρχουν ακόμα πολιτικές δυνάμεις που να μπορούν να μπουν μπροστά και να πείσουν δημιουργώντας ένα πλειοψηφικό ρεύμα – το ζήτημα που τέθηκε και χάθηκε το καλοκαίρι του 2015: Η χειραφετητική προοπτική του λαού και της χώρας. Επειδή αν το “μόνιμο” μνημονιακό καθεστώς Ενισχυμένης Εποπτείας προ κορωνοϊού σήμαινε αργό θάνατο, ο επανεγκλωβισμός σε οποιαδήποτε μετα-ή-μαζί-με-τον-κορωνοϊό εκδοχή του μοιάζει με την υπόμνηση για το χάπι υδροκυανίου που είχαν στην κατεχόμενη Ευρώπη οι πράκτορες: Count five and die. Όσο για τις συμμαχίες, μετά από μια “δραπέτευση” δύσκολα ξαναμαζεύονται όλοι στο μαντρί.

          Αυτό το ξέρει καλά η κυβέρνηση Μητσοτάκη, και γι'  αυτό μαζί με τις “συμπληρωματικές” νέες δεσμεύσεις, που απ'  ό,τι μαθαίνουμε απ'  την Έκθεση ανέλαβε πρόθυμα για το 2020 - ανάμεσα τους και η “κωδικοποίηση”(!) του Εργατικού Δικαίου και η κατασκευή ειδικής πλατφόρμας για να κερδηθεί ο “χαμένος χρόνος” για τους πλειστηριασμούς – προώθησε και το νομοσχέδιο για τις διαδηλώσεις.

          Οι διαδηλωτές το ξέρουν;