Σύνορα της καρδιάς, Γαλάζιες πατρίδες και Πράσινα άλογα…

του Λεωνίδα Κουμάκη

Η Τουρκία συνυπάρχει στον πλανήτη με εκατοντάδες ακόμα χώρες και δεν μπορεί να συμπεριφέρεται μόνιμα σαν κακομαθημένο παιδί που απαιτεί την ικανοποίηση κάθε αξίωσης – όσο εξωφρενικά παράλογη και αν είναι.

Ζούμε σε μια εποχή που επανεμφανίζεται στην γειτονιά μας ένας επικίνδυνος Χιτλερίσκος «παλιάς κοπής» ο οποίος ονειρεύεται την επανασύσταση της οθωμανικής αυτοκρατορίας κατά τα πρότυπα του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπή (1494-1566). 

Δεν τον ενδιαφέρει που οι «κατακτήσεις» του επιφανέστερου των 36 σουλτάνων της αυτοκρατορίας κατέρρευσαν με την πάροδο του χρόνου, αλλά ότι συνέδεσε ιστορικά το όνομα του με την μέγιστη γεωγραφική επέκταση της οθωμανικής αυτοκρατορίας και το απόγειο της δύναμής της.

Στην σύγχρονη εποχή, ο Πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας που ιδρύθηκε πάνω στα συντρίμμια της οθωμανικής αυτοκρατορίας επιθυμώντας διακαώς να συνδεθεί με τις «επιτυχίες» της αλλά απορρίπτοντας μετά βδελυγμίας τα αναρίθμητα εγκλήματα της, εξελίσσεται ραγδαία σε μια μέγιστη απειλή για την ειρήνη και την ασφάλεια ολόκληρης της Ανατολικής Μεσογείου, των Βαλκανίων και της Μέσης Ανατολής.

Αν και φανατικός ισλαμιστής, αφού καραδοκούσε υπομονετικά για πάρα πολλά χρόνια, υποδυόμενος τον «μετριοπαθή δημοκράτη», το 2016 με αφορμή ένα αμφιλεγόμενο «πραξικόπημα» έβαλε την Τουρκία στον γύψο με την επιβολή κατάστασης «έκτακτης ανάγκης» και το 2018 απέκτησε και τυπικά απεριόριστο πολιτικό και στρατιωτικό έλεγχο κάνοντας «εκλογές» με σημαδεμένη τράπουλα.

Ήδη όμως από το 2016, όταν επέβαλε την «κατάσταση έκτακτης ανάγκης», άρχισε να επιταχύνει το πρόγραμμα των Τουρκικών «κατακτήσεων» εν όψει του εορτασμού των 100 χρόνων από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας το 1923, μιλώντας ανοικτά και ξεδιάντροπα για τα «Σύνορα της καρδιάς» του.

Στον κατάλογο των Τουρκικών «κατακτήσεων» δεν είναι μόνο η Κύπρος όπου η εισβολή και η κατοχή Κυπριακών εδαφών έγινε από το 1974 με τις πανίσχυρες πλάτες διαφόρων «συμμάχων» μας, αλλά η Συρία (επίσης με τις πανίσχυρες πλάτες Αμερικής - Ρωσίας), τώρα η Λιβύη και φυσικά η Ελλάδα!

Ειδικότερα όσον αφορά την Ελλάδα, μετά την ταυτόχρονη ένταξη Ελλάδος & Τουρκίας στο ΝΑΤΟ (1952) και μέχρι την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο (1974) το Αιγαίο υπήρξε μια ειρηνική, Ελληνική λίμνη 6.000 περίπου νησιών και βραχονησίδων, με την Τουρκία να σέβεται υποδειγματικά την Ελληνική κυριαρχία.

Μετά την «επιτυχία» στην Κύπρο, οι Τούρκοι παντουρκιστές άρχισαν να δημιουργούν μονομερώς προβλήματα στο Αιγαίο αν και η Τουρκία ήδη από το 1924 δεν περίμενε ούτε καν να στεγνώσει το μελάνι από τις υπογραφές που έβαλε στην Συνθήκη της Λωζάνης και άρχισε να την παραβιάζει ασύστολα, με την ένοχη ανοχή Ελλάδος, έξη ακόμα χωρών που την συνυπέγραψαν και βέβαια των μεγάλων «συμμάχων» μας. 

Βαρλίκι, Πογκρόμ, Απελάσεις* ήταν ένα μικρό μόνο δείγμα των ύπουλων Τουρκικών κτυπημάτων στον Ελληνισμό της Κωνσταντινούπολης, της Ίμβρου και της Τενέδου. Όλα τα χτυπήματα συνοδευόταν από υποκριτικές διακηρύξεις «Ελληνοτουρκικής φιλίας» και πανέμορφα λόγια για την ανάγκη ειρηνικής συνύπαρξης.

Το σκηνικό άλλαξε ριζικά όταν ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έχοντας υπό απόλυτο έλεγχο την Τουρκία, άρχισε να κάνει πράξη όλες τις φαντασιώσεις του παντουρκισμού όχι με τον μεθοδικό και ύπουλο τρόπο των προκατόχων του, αλλά με την αρρωστημένη μεγαλομανία ενός ηγέτη που επιβάλλεται με την βία!

Στο εσωτερικό της Τουρκίας, μια στυγνή και αμείλικτη δικτατορία για κάθε «αντιφρονούντα» γέμισε τις τουρκικές φυλακές με εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους και έστειλε στην αυτοεξορία δεκάδες χιλιάδες ακόμα Τούρκων πολιτών.

Στην διεθνή σκηνή, τα καμώματα του Τουρκικού καθεστώτος οδήγησαν σε μια άγνωστη μέχρι σήμερα διεθνή απομόνωση της Τουρκίας, μηδενίζοντας το σύνολο της διπλωματικής επιρροής που ασκούσε για δεκαετίες προκειμένου να επικρατεί καθολική σιωπή για τα συνεχή εγκλήματα της κατά πολιτών, χωρών και εθνών.

Το καθεστώς Ερντογάν ήδη από το 2012 άρχισε να «προσφέρει» παρασκηνιακά τον ενεργειακό πλούτο Ελλάδος και Κύπρου σε διάφορες χώρες της Μεσογείου (Λίβανο, Ισραήλ, Αίγυπτο, Λιβύη), προτείνοντας τον καθορισμό θαλασσίων ζωνών που θα αγνοούν την ύπαρξη ΑΟΖ Ελληνικών νησιών και Κυπριακής Δημοκρατίας με διάφορα ανόητα «επιχειρήματα», επισείοντας διαρκώς την «δύναμη του ισχυρότερου». 

Φυσικά, ουδείς ανταποκρίθηκε στις νέο-οθωμανικές «προτάσεις», όταν στις 28 Νοεμβρίου 2019 έγινε γνωστό πως Τουρκία και Λιβύη «υπέγραψαν μνημόνια συμφωνίας και για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών» χωρίς όμως να έχουν καν κοινά θαλάσσια σύνορα!

Το ένα «μνημόνιο» αφορά μια θαλάσσια περιοχή στην οποία υπάρχουν πολύ μεγάλα Ελληνικά νησιά (όπως Ρόδος, Λέσβος, Κρήτη) και πολλά άλλα μικρότερα, τα οποία δεν λαμβάνονται καθόλου υπ΄ όψη, ώστε η Ερντογανική Τουρκία να αποκτήσει ταχυδακτυλουργικά θαλάσσια σύνορα με την Λιβύη και να εγκατασταθεί σε περιοχές με τις οποίες δεν έχει καμιά απολύτως σχέση!

Τα «μνημόνια» στο όνομα της Λιβύης υπέγραψε ένα πρόσωπο που δεν είναι εκλεγμένο αλλά διορισμένο από τον ΟΗΕ με στόχο να πετύχει εθνική συμφιλίωση στην σπαρασσόμενη χώρα (Φαγιέζ Μουσταφά αλ-Σαράτζ) και όχι φυσικά να ξεπουλήσει τον εαυτό του και ολόκληρη την Λιβύη στους παντουρκιστές του Ερντογάν!

Ο Αλ-Σάρατζ με τον τίτλο «Πρόεδρος του Προεδρικού Συμβουλίου της Λιβύης», όπως και το συμβούλιο που τον περιβάλλει, εκπροσωπούν μόνο τον εαυτό τους στην Τρίπολη ενώ ολόκληρη σχεδόν η υπόλοιπη Λιβύη -σύντομα απ΄ ότι φαίνεται και η πρωτεύουσα Τρίπολη- ελέγχεται από τον (αναγνωρισμένο από Γαλλία, Αίγυπτο, Ρωσία κ.α.) στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ του Εθνικού Στρατού της Λιβύης!

Η κραυγαλέα άκυρη υπογραφή «μνημονίων» στο όνομα της Λιβύης με ανθρώπους που εκπροσωπούν μόνο τα προσωπικά τους συμφέροντα προκειμένου να εξυπηρετηθεί η Ερντογανική μεγαλομανία της «γαλάζιας πατρίδας», οδήγησε σε μια πρωτοφανή διπλωματική απομόνωση της Τουρκίας με ομοβροντία διεθνών αντιδράσεων – μόνο δειγματοληπτικά:

Ο αξιωματούχος του στρατάρχη Χ. Χαφτάρ Δρ Aref Ali Nayed, πρόεδρος του Δ.Σ. του Ινστιτούτου Προηγμένων Μελετών της Λιβύης, με επείγουσα επιστολή στον ειδικό απεσταλμένο του Γ. Γ. του ΟΗΕ στη Λιβύη Δρ Ghassan Salame, επισήμανε πως «το προεδρικό συμβούλιο της κυβέρνησης εθνικής συμφωνίας (GNA)  ποτέ δεν έχει εκλεγεί από τον λαό της Λιβύης και δεν έχει ορκιστεί ενώπιον της Λιβυκής Βουλής των Αντιπροσώπων (HoR), του μοναδικού νόμιμου κοινοβουλίου στη χώρα», ζητώντας την παρέμβαση του Γ.Γ. ώστε η υπογραφή τέτοιων συμφωνιών και μνημονίων να θεωρούνται άκυρες.

Το Αιγυπτιακό Υπουργείο Εξωτερικών σε ανακοίνωσή του αναφέρει πως «Τα δύο μνημόνια δεν έχουν νομική ισχύ, δεν μπορούν να αναγνωρισθούν επισήμως υπό το πρίσμα του άρθρου 8 της Συμφωνίας Skhirat, το οποίο ορίζει ότι η Λιβυκή κυβέρνηση ή το Υπουργικό Συμβούλιο, και όχι ο πρωθυπουργός, έχουν την εξουσία να υπογράφουν διεθνείς συμφωνίες» καθώς επίσης πως «Αυτές οι δύο συμφωνίες δεν μπορούν να έχουν κανένα αντίκτυπο στα δικαιώματα των χωρών της Μεσογείου ή των θαλάσσιων συνόρων στην περιοχή της Μεσογείου».

Ακολούθησε (30 Νοεμβρίου 2019) ο Αντιπρόεδρος του Προεδρικού Συμβουλίου της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας της Λιβύης, Φατί αλ Μαϊμπάρι, απορρίπτοντας κατηγορηματικά την «συμφωνία» Αλ-Σαράτζ - Τουρκίας, κατηγορώντας τον τελευταίο πως «καταχράστηκε τη διεθνή αναγνώριση της διορισμένης από τον ΟΗΕ κυβέρνησης εθνικής συμφωνίας».

Ο Saad al-Jamal, αντιπρόεδρος του Αραβικού κοινοβουλίου το οποίο αποτελεί όργανο του Αραβικού Συνδέσμου των 22 χωρών-μελών, δήλωσε πως «Η συμφωνία αποτελεί την ύψιστη προδοσία για τον λαό της Λιβύης» (2 Δεκεμβρίου 2019).

Η Βουλή των Αντιπροσώπων της Λιβύης καταδίκασε την συμφωνία Αλ-Σάρατζ – Τουρκίας θεωρώντας την παράνομη επειδή δεν σέβεται τα δικαιώματα των υπόλοιπων χωρών της Α. Μεσογείου και παραβιάζει το διεθνές δίκαιο. Ο Πρόεδρος του σώματος Αγκίλα Σαλέχ, σε επιστολή του προς Γ. Γραμματέα του ΟΗΕ, ζητάει την καταδίκη της συμφωνίας σαν «απειλή προς το Λιβυκό κράτος, το μέλλον και την ασφάλεια» (3 Δεκεμβρίου 2019).

Το Αμερικανικό State Department ανακοίνωσε ότι το «μνημόνιο έχει προκαλέσει εντάσεις στην περιοχή, δεν είναι χρήσιμο και είναι προκλητικό», το Ισραηλινό Υπουργείο Εξωτερικών «επαναλαμβάνει την πλήρη υποστήριξή του και την αλληλεγγύη του προς την Ελλάδα στις θαλάσσιες ζώνες της και την αντίθεσή του σε κάθε απόπειρα παραβίασης αυτών των δικαιωμάτων», ενώ ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν,  αμέσως μετά τη λήξη της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ δήλωσε πως «Η Τουρκία οφείλει να σέβεται τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών μελών του ΝΑΤΟ» εκφράζοντας «στήριξη στις ανησυχίες της Ελλάδας για τη συμφωνία Λιβύης-Τουρκίας» (4 Δεκεμβρίου 2019).

Την ίδια ημέρα, η εκπρόσωπος του Ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών έστειλε ένα αποκαλυπτικό μήνυμα: «Ευελπιστούμε ότι τα μέρη που υπέγραψαν τα προαναφερθέντα μνημόνια θα επιδείξουν πολιτική σύνεση και δεν θα προβούν σε βήματα τα οποία είναι ικανά να οξύνουν ακόμα περισσότερο την ούτως ή άλλως δύσκολη κατάσταση στη Λιβύη και συνολικά στη Μεσόγειο» και πως το μνημόνιο «έδωσε αφορμή για ισχυρισμούς περί αποπειρών της Τουρκίας να νομιμοποιήσει τη στρατιωτική της υποστήριξη προς την κυβέρνηση της Τρίπολης, στην αντιπαράθεσή της με τον Λιβυκό Εθνικό Στρατό του Χαφτάρ, όπως και μέσω της απροκάλυπτης παραβίασης του εμπάργκο όπλων».

Η εκπρόσωπος του Γερμανικού Υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Άνταμπαρ δήλωσε πως «την θέση αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς την Ελλάδα και την Κύπρο συμμερίζεται ρητά το Βερολίνο» καλώντας Τουρκία και την Λιβύη «να σεβαστούν την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα όλων των κρατών μελών της ΕΕ και να ακολουθούν την οριοθέτηση θαλασσίων περιοχών σύμφωνα με το ισχύον διεθνές δίκαιο» (11 Δεκεμβρίου 2019).

Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταδίκασαν τη συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης για τα θαλάσσια σύνορα, που θεωρούν ότι παραβιάζει το διεθνές δίκαιο. Το λεγόμενο μνημόνιο κατανόησης Αγκύρας-Τρίπολης «παραβιάζει κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συμμορφώνεται προς το δίκαιο της θάλασσας και δεν μπορεί να έχει νομικά δεσμευτικές συνέπειες για τρίτα κράτη», τονίζεται στο κείμενο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής (13 Δεκεμβρίου 2019).

Ο Γ. Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, μετά από συνάντηση με τον Υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδος αποφάσισε «να παραπέμψει το θέμα στις νομικές υπηρεσίες του ΟΗΕ, ώστε να έχει και τη δική τους αντίληψη» (16 Δεκεμβρίου 2019).

Ο Πρόεδρος της Τουρκίας, εκνευρισμένος από την εντεινόμενη διεθνή απομόνωση της Τουρκίας άρχισε να κατηγορεί την Ρωσία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Αίγυπτο ότι «υποστηρίζουν τις δυνάμεις του Στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ»! Ποιος; Αυτός που έσπασε πρώτος και αδιάντροπα το εμπάργκο όπλων των Ηνωμένων Εθνών στην Λιβύη για να υποστηρίξει τον «υποτακτικό» του, ο οποίος διορίστηκε από τον ΟΗΕ – για άλλο φυσικά σκοπό!   (20 & 24 Δεκεμβρίου 2019).

Σ Υ Μ Π Ε Ρ Α Σ Μ Α Τ Α: Η έξαλλη αντιμετώπιση των συνεπειών μιας προκλητικά επιθετικής πολιτικής με στόχο την ανασύσταση νέο-οθωμανικής αυτοκρατορίας και αρπαγής ξένου φυσικού πλούτου με την  επιβολή «τετελεσμένων», δεν αποτελεί παρά ένα ακόμα βήμα σε επικίνδυνα αδιέξοδα.

Οι άναρθρες κραυγές του τουρκικού καθεστώτος («Κόβουμε βυθοτεμάχια & ξεκινάμε σεισμικές έρευνες έξω από την Κρήτη», «Τον Γενάρη στέλνουμε στρατεύματα στη Λιβύη», «Για τον East Med πρέπει να πάρετε την άδεια μας», «Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι δικαστήριο», «Μπορούμε να κλείσουμε το Ινσιρλίκ» κ.ο.κ.ε.), δείχνουν την απελπιστική διπλωματική απομόνωση της σημερινής Τουρκίας.

Τα τεράστια, μυθικά ενεργειακά αποθέματα που διαθέτει η Ανατολική Μεσόγειος αποτελούν μαγνήτη για τους πολιτικούς και οικονομικούς γίγαντες του πλανήτη μας. Η φύση και το διεθνές δίκαιο δεν παραχωρούν στην Τουρκία κανένα απολύτως όφελος από τον πλούτο αυτό, κάτι που η Ερντογανική Τουρκία προσπαθεί να αποτρέψει με νέο-οθωμανικές φαντασιώσεις και την απειλή χρήσης βίας.  

Η.Π.Α. και Ρωσία είναι οι χώρες που μπορούν να «ελέγξουν» άμεσα και αποτελεσματικά την αχαλίνωτη επιθετικότητα του Ρ. Τ. Ερντογάν.

Οι Η.Π.Α. παραμένουν ερωτηματικό κυρίως λόγω της στάσης του Ντόναλτ Τράμπ αλλά τα μεγάλα συμφέροντα των πετρελαϊκών εταιριών σε Κύπρο και Ελλάδα, δεν του αφήνουν μεγάλα περιθώρια ελιγμών.

Η Ρωσία έχει τα ίδια ακριβώς συμφέροντα με την Τουρκία όσον αφορά την ματαίωση ή την παρεμπόδιση του ανταγωνιστικού στην Ρωσία αγωγού φυσικού αερίου  East Med. Έχει όμως αντίθετα συμφέροντα όσον αφορά την υποστήριξη του στρατάρχη Χ. Χαφτάρ τον οποίο η Τουρκία πολεμά λυσσαλέα προς όφελος του υποτακτικού της ο οποίος πρέπει να παραμείνει στην τυπική του «εξουσία», ώστε να επικαλείται τα άκυρα «μνημόνια» που υπέγραψε μαζί του.

Όμως, κοντός ψαλμός αλληλούια:

Η Τουρκία συνυπάρχει στον πλανήτη με εκατοντάδες ακόμα χώρες και δεν μπορεί να συμπεριφέρεται μόνιμα σαν κακομαθημένο παιδί που απαιτεί την ικανοποίηση κάθε αξίωσης – όσο εξωφρενικά παράλογη και αν είναι.

Στις 2 Ιανουαρίου 2020 ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Β. Νετανιάχου, ο Έλληνας και ο Ιταλός ομόλογός του καθώς και ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας θα υπογράψουν στην Αθήνα διακρατική συμφωνία για τον αγωγό East Med.

Στις 4 Ιανουαρίου 2020 θα πραγματοποιηθεί στο Κάιρο τετραμερής συνάντηση Υπουργών Εξωτερικών Αιγύπτου, Γαλλίας, Κύπρου και Ελλάδος με θέμα τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο.

Στις αρχές του 2020 εντατικοποιούνται οι εργασίες Ελλήνων, Αιγυπτίων και Ιταλών προκειμένου να καταλήξουν σε οριστική συμφωνία καθορισμού ΑΟΖ μεταξύ Αιγύπτου – Ελλάδος και Ελλάδος – Ιταλίας.

Στις 7 Ιανουαρίου 2020 θα γίνει η συνάντηση του Ν. Τράμπ με τον Έλληνα πρωθυπουργό στον Λευκό Οίκο. Εκεί αναμένεται να διαφανούν οι προθέσεις των Η.Π.Α. - ίσως και μερικά από όσα συζητήθηκαν και δεν ανακοινώθηκαν, στις πολύωρες συσκέψεις Αμερικανών και Τούρκων τον Νοέμβριο, σχετικά με την Ανατολική Μεσόγειο. 

Ενδεχόμενη επιμονή της Τουρκίας σε πειρατικές ενέργειες και επικίνδυνα αδιέξοδα, την οδηγεί ευθέως σε μια διαφαινόμενη από καιρό πορεία προς τα βράχια…