Η απελευθέρωση των δύο και ο φόβος του Ερντογκάν για αμερικανική παγίδα με ελληνικό χρώμα

του Σταύρου Λυγερού

Η απελευθέρωση των δύο Ελλήνων στρατιωτικών είναι μία σαφής ένδειξη ότι αυτή την περίοδο της ασφυκτικής πίεσης που δέχεται από τους Αμερικανούς, ο Ερντογάν επιδιώκει να διατηρεί χαμηλά τη θερμοκρασία στο ελληνοτουρκικό μέτωπο. Ο χρόνιος πειρασμός του νεοοθωμανού ηγέτη για μία εύκολη νίκη στο Αιγαίο εξισορροπείται από σοβαρούς λόγους που τον αποτρέπουν από το να διακινδυνεύσει ένα θερμό επεισόδιο, το οποίο θα μπορούσε να ξεφύγει από τον έλεγχο και να μετεξελιχθεί σε σύρραξη με την Ελλάδα.

Δεν είναι μόνο η στρατιωτική εμπλοκή στη Συρία, η οποία οπωσδήποτε είναι αντικίνητρο για το άνοιγμα ενός δεύτερου μετώπου. Ούτε μόνο ότι το συνεχιζόμενο κύμα διώξεων στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις έχει πλήξει καίρια όχι μόνο το ηθικό, αλλά και το αξιόμαχό τους. Υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που λειτουργούν απαγορευτικά. Ο Ερντογάν θεωρεί πως παρά τις μαζικές εκκαθαρίσεις δεν μπορεί να εμπιστεύεται το σώμα των αξιωματικών, ακόμα και όσους ο ίδιος έχει ορίσει σε ηγετικές θέσεις.

Επειδή σε περίπτωση πολεμικής εμπλοκής με την Ελλάδα οι στρατηγοί εκ των πραγμάτων θα αποκτήσουν μεγάλα περιθώρια αυτονομίας κινήσεων, φοβάται ότι μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν για να τον ανατρέψουν. Δεν έχει ξεχάσει την υπόθεση «Βαριοπούλα» πριν μία δεκαετία. Υπενθυμίζουμε πως τότε το κεμαλικό «βαθύ κράτος» είχε συνωμοτήσει για να προκαλέσει ένα θερμό επεισόδιο με την Ελλάδα, το οποίο θα χρησιμοποιούσε για να ανατρέψει τη νεοοθωμανική κυβέρνηση.

Ο φόβος αυτός του Ερντογάν συνδέεται με την εδραιωμένη πεποίθησή του πως οι Αμερικανοί έχουν σκοπό να τον εξαλείψουν. Όταν καταγγέλλει τον Γκιουλέν ως υποκινητή του πραξικοπήματος εννοεί τη CIA. Είναι ενδεικτικό ότι οι δικές του δημοσιογραφικές φωνές το λένε ρητά. Έχουν επανειλημμένως διατυπώσει τη θεωρία πως η Ουάσιγκτον μεθοδεύει μία θερμή ελληνοτουρκική κρίση για να επέμβει κατά τρόπο που να δημιουργήσει συνθήκες ανατροπής του. Δεν υπάρχουν αποχρώσες ενδείξεις ότι το σενάριο αυτό πατάει στην πραγματικότητα, αλλά αυτό που έχει σημασία είναι ότι ο Ερντογάν το πιστεύει, ή τουλάχιστον το θεωρεί πολύ πιθανό.

Αμερικανική παγίδα με ελληνικό χρώμα

Το γεγονός ότι ο Ερντογάν πιστεύει σ’ αυτή τη θεωρία τον απέτρεψε από το να υποκύψει στον πειρασμό να προκαλέσει θερμό επεισόδιο με σκοπό εκλογικά κέρδη πριν στηθούν οι κάλπες του περασμένου Ιουνίου. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις ότι το ενδεχόμενο οι Τούρκοι να προχωρούσαν σε στρατιωτική ενέργεια κατάληψης ελληνικού εδάφους συγκέντρωνε αμελητέες πιθανότητες. Οι πιθανότητες αυξάνονταν σημαντικά στο σενάριο τουρκικής πρόκλησης χαμηλής έντασης, η οποία να μην δικαιολογεί γενικευμένη ελληνική στρατιωτική αντίδραση. Ο Ερντογάν ήθελε να αποφύγει ενέργειες, οι οποίες θα μπορούσαν να μετεξελιχθούν σε ελληνοτουρκική σύρραξη.

Οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις, παρότι αποδυναμωμένες λόγω Μνημονίων, διαθέτουν ακόμα την ικανότητα να προκαλέσουν καταστροφικά πλήγματα στην Τουρκία ανεξαρτήτως της έκβασης ενός πολέμου. Με δεδομένους και τους λόγους που προαναφέραμε, ο νεοοθωμανός ηγέτης δεν είχε κανένα λόγο να μπει σε τέτοια περιπέτεια, ειδικά όταν η εκλογή του ήταν πάρα πολύ πιθανή. Αυτό δεν τον εμπόδιζε, βεβαίως, να χρησιμοποιεί την απειλή χρήσης στρατιωτικής βίας ως πολιτικό όπλο, όπως έκαναν και οι κεμαλικοί προκάτοχοί του.
Ο φόβος του Ερντογάν ότι οι Αμερικανοί όχι απλώς θα σπεύσουν να εκμεταλλευθούν μία ελληνοτουρκική στρατιωτική εμπλοκή για να τον ανατρέψουν, αλλά και μπορεί να την μεθοδεύσουν, έμοιαζε παράδοξος, αλλά πρέπει να ενταχθεί στο πλαίσιο των τεταμένων αμερικανοτουρκικών σχέσεων. Σήμερα πλέον, που ο Λευκός Οίκος έχει επιβάλει κυρώσεις στην Τουρκία και καλλιεργεί κλίμα υπονόμευσης της οικονομίας της, ο Ερντογάν είναι πεπεισμένος ότι η Ουάσιγκτον τον έχει προγράψει. Με άλλα λόγια, ο εν λόγω φόβος του έχει αποκτήσει στη θεώρησή του αυξημένη αξιοπιστία και ως εκ τούτου είναι πολύ πιο έντονος.
Είναι ακριβώς σ’ αυτό το πλαίσιο που λαμβάνει χώρα η απελευθέρωση των δύο Ελλήνων στρατιωτικών. Είναι κίνηση που εκ των πραγμάτων εκτονώνει την ένταση στο ελληνοτουρκικό μέτωπο, χωρίς να τραυματίζει το κύρος του Τούρκου προέδρου. Πολύ περισσότερο εάν είναι ακριβείς οι πληροφορίες ελληνικών διπλωματικών πηγών ότι σε μυστικές επαφές μεταξύ των δύο κυβερνήσεων η Αθήνα πρόσφερε ως αντάλλαγμα για την απελευθέρωση τη συνταξιοδότηση των δύο νόμιμων μουφτήδων στη Θράκη.
ΠΗΓΗ SLPRESS