Κύπρος : Επετειακή ομιλία Δήμου Πάφου στις 27 Οκτωβρίου 2016

                

                                                                                        του Άντη Ροδίτη

Η 28η Οκτωβρίου 2016, είναι η 75η επέτειος του μεγάλου ΟΧΙ στη βία και την υποδούλωση, που αντέταξε η Ελλάδα το 1940, των τότε 7 εκατομμυρίων, απέναντι στην Ιταλία των 44 εκατομμυρίων.

Μετά την απόκρουση της πρώτης ιταλικής επίθεσης και την κατάληψη θέσεων του ιταλικού στρατού από τον ελληνικό στρατό, ο Μουσολίνι σχεδίασε μια δεύτερη, μεγαλύτερη επίθεση, για ν’ ανατρέψει την εις βάρος του έκβαση του πολέμου. Η γενική αναλογία ήταν 25 ιταλικές μεραρχίες έναντι 5  ελληνικών. Κεντρικό σημείο της ελληνικής άμυνας ήταν το ύψωμα 731. Απέναντι ακριβώς, σε απόσταση ασφαλείας, εγκατέστησε το παρατηρητήριό του ο ίδιος ο Μουσολίνι.  Κάτι σαν Ξέρξης στη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Η ιταλική, ανοιξιάτικη, εαρινή αντεπίθεση, με την επονομασία «επιχείρηση πριμαβέρα» άρχισε την αυγή της 9ης  Μαρτίου 1941, υπό την προσωπική επίβλεψη του Ντούτσε.

48 ώρες αργότερα, το απόγευμα της 10ης Μαρτίου 1941, ο υποστράτηγος Γεώργιος Μπάκος εξέδωσε την ακόλουθη διαταγή:

«Πολεμιστάς Ι Μεραρχίας. Προ του ακαμάτου ηρωισμού σας εθραύσθησαν από της χθες άπασαι αι απεγνωσμέναι εχθρικαί προσπάθειαι. Προ των χαλυβδίνων γραμμών σας συνετρίβησαν κατά το διήμερο χρονικόν διάστημα τρεις νωπαί μεραρχίαι. Είμαι υπερήφανος διότι ηγούμαι τοιούτων ηρώων. Η πατρίς σεμνύνεται δι’ αυτούς. Η παρούσα να φθάση μέχρι του τελευταίου οπλίτου της μεραρχίας».

Οι ηρωικές επιθέσεις των Ιταλών στρατιωτών σε μέτωπο 6 χιλιομέτρων  συνεχίσθηκαν. Μέχρι τις 12 Μαρτίου οι απώλειές τους ήταν 12.000 νεκροί κι άλλες πολλές χιλιάδες τραυματίες και αιχμάλωτοι.

Μετά από ανάπαυλα μιας μέρας, στις 18 Μαρτίου, η ιταλική μεραρχία Σιένα με υποστήριξη 4 αρμάτων επιτίθεται ξανά στο ύψωμα 731 και το πατά για πρώτη φορά. Αλλά όχι για πολύ. Αμέσως μια ελληνική εφεδρική διμοιρία υπό τον έφεδρο Ανθυπολοχαγό Τζάθα, αντεπιτίθεται. Την ακολουθεί ο 9ος Λόχος με επικεφαλής τον Υπολοχαγό Λαυρεντίδη και τον επιλοχία Ζήκο. Οι γενναίοι Ιταλοί αποδεκατίζονται και υποχωρούν ξανά, φεύγοντας τελεσίδικα.

Άλλες ιταλικές δυνάμεις, που δοκίμασαν να διεισδύσουν μέσα από το διπλανό φαράγγι και να κυκλώσουν το ύψωμα 731 έγιναν αντιληπτές και αποδεκατίσθηκαν. Λέγεται ότι κανένα άλλο σημείο στον κόσμο δεν δέχθηκε ποτέ τόσες οβίδες, τόσα βλήματα όλμων, τόσες χιλιάδες σφαίρες όσο το ύψωμα 731.

Στις 22 Μαρτίου οι εισβολείς έστειλαν έναν ιερέα που διέσχισε το πεδίο της μάχης με λευκή σημαία με αίτημα την εκεχειρία, για να μπορέσουν οι Ιταλοί να θάψουν τους νεκρούς τους. Ο ιερέας από το θέαμα των νεκρών και των σκορπισμένων μελών κατέρρευσε στα χέρια των Ελλήνων μαχητών ψιθυρίζοντας: Terribile… Teribile… τρομερό… !

Ο Έλληνας ταγματάρχης, που έκανε την ίδια διαδρομή για την υπογραφή της εκεχειρίας, περιγράφει:

«Η ζώνη αυτή, πλάτους 150 μέτρων, ήτο κεκαλυμμένη δια πτωμάτων, εγκατεσπαρμένων κατά σωρούς, μεταξύ των οποίων, ως διακοσμητικό συμπλήρωμα, προέβαλλαν αποκεκομμένα μέλη κατατεμαχισθέντων μαχητών. Η μακάβριος εντύπωσις εκορυφούτο δια της θέας θανασίμων ενηγκαλισμών αντιπάλων… Ανάλογον εικόναν θα παρουσιάζουν ασφαλώς και τα εκατέρωθεν της κορυφογραμμής πεδία των μαχών».

Γράφει στο βιβλίο του ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ο Πέτρος Αρτάνης: «Ο Ιταλός στρατιώτης, όσο ποτέ κανείς άλλος, θα διδάξει εδώ σε όλους τους στρατούς το θνήσκειν επί των όπλων…

»Το ίδιο και ο Έλληνας στρατιώτης, Θεσσαλός ή Μακεδόνας, γαντζωμένος ανά ζεύγη και δίχως ύπνο στις ‘αλεπότρυπες’ (τα χαρακώματα) του Υψώματος 731… παιδιά και ορφανά των μαχητών της Τεργέστης και του Τρέντο από τη μια, της Μικράς Ασίας από την άλλη…».

Αίτιο της σύρραξης, της ανελέητης σφαγής ανθρώπων από ανθρώπους, η ανόητη απαίτηση άνθρωποι να στερήσουν την ελευθερία άλλων ανθρώπων. Σ’ ένα πορτραίτο του Μουσολίνι, ζωγραφισμένο από τον γιο του, Ρομάνο, στηριγμένο σε φωτογραφίες του πατέρα του που τραβήχτηκαν όταν παρακολουθούσε από απέναντι τις μάχες στο ύψωμα 731, συνοδεύεται με στίχους από την Κόλαση του Δάντη (Κάντο XXVIII, στίχοι 118-123):

            Ως διάβαινε μπροστά μου αχνό κοπάδι ανθρώπων,

            ένα κορμί χωρίς κεφάλι, κρατούσε κρεμάμενο στο χέρι

            το κεφάλι απ’ τα μαλλιά, σαν φανάρι.

            Κι αυτό μας κοίταε και βογκούσε: αλίμονο, αλίμονο σε μένα.

Αλίμονο στους ανθρώπους, που η μωρία τους τούς οδηγεί  να θέλουν να κυριαρχήσουν πάνω σε άλλους ανθρώπους.

Αλίμονο στους ανθρώπους που είναι αναγκασμένοι ν’ αντιτάξουν βία στη βία, και τρισαλίμονο σε εκείνους που από τις παραδόσεις της πίστης και της παιδείας τους γνωρίζουν την αλήθεια: ότι κανενός η ζωή δεν πρέπει να τελειώνει στον πόλεμο, αλλά με όραμα την ελευθερία και την ειρήνη μπλέκονται σε  πόλεμο.

Ένας από τους σοφότερους ανθρώπους που γεννήθηκαν ποτέ, ο προσωκρατικός Ηράκλειτος, το είπε ξεκάθαρα, κι ας θεωρείται «σκοτεινός»: «Πόλεμος πατήρ πάντων εστί… Ειδέναι δε χρη τον πόλεμον εόντα ξυνόν, (κοινόν) και γινόμενα πάντα κατ’ έριν και χρεών…». Όλα γίνονται μέσα από τη διχόνοια και την ανάγκη. Οι πόλεμοι και οι διχόνοιες, γεννούν τα πάντα. Τα πάντα, που αποτελούν τον «πολιτισμό» μας, όσα πιστεύουμε κι όσα μας κατευθύνουν στις σκέψεις και τις ενέργειές μας, είτε το θέλουμε είτε δεν το θέλουμε. Οι πόλεμοι φτιάχνουν τον πολιτισμό όπως τον ζούμε, όπως τον ξέρουμε. Κι αυτή θα είναι η κατάσταση, όσο η ανθρώπινη φύση θα είναι αυτή που είναι, όπως το είπε ο άλλος μας μεγάλος σοφός, ο Θουκυδίδης: «πολλά και χαλεπά τα γιγνόμενα και αιεί εσόμενα, έως αν η αυτή φύσις ανθρώπων η».

Αυτή τη φύση των ανθρώπων είναι που αρνείται η Αντιγόνη τού Σοφοκλή ως μοναδική πραγματικότητα: «Ου τοι συνέχθειν», λέει, δεν γεννήθηκα για να μισώ, «αλλά συμφιλείν έφυν». Για ν’ αγαπώ γεννήθηκα.

Λέει η Γαλλίδα Σιμόν Βέιλ, βαθύς γνώστης της αρχαιοελληνικής γραμματείας: «Η αρχαία ελληνική ποίηση είναι εκατό φορές πιο κοντά στον γαλλικό λαό, αν είχε την ευκαιρία να τη γνωρίσει, από ό,τι θα μπορούσε να είναι ποτέ η κλασσική ή η μοντέρνα γαλλική λογοτεχνία». Κι εξηγεί γιατί: «Τουλάχιστο ο Σοφοκλής είναι, κατά τη γνώμη μου, πολύ πιο χριστιανός από οποιονδήποτε άλλον τραγικό ποιητή στους τελευταίους είκοσι αιώνες».

«Χριστιανός», όμως, ήταν και ο Φερεκύδης, φημολογούμενος δάσκαλος του Πυθαγόρα, όταν πολύ πριν απ’ όλους, επτά περίπου αιώνες πριν τη γέννηση του Χριστού μας, διακήρυττε ότι «εις Έρωτα μεταβεβλήσθαι τον Δία μέλλοντα δημιουργείν, ότι δη τον κόσμον εκ των εναντίων συνιστάς εις ομολογίαν και φιλίαν ήγαγε και ταυτότητα πάσιν ενέσπειρε και ένωσιν την δι’ όλων διήκουσαν». Δηλαδή: Όταν ο Θεός αποφάσισε να δημιουργήσει τον κόσμο το έκαμε από Αγάπη ώστε να συνταιριάσει τα αντίθετα και να τα οδηγήσει στην αρμονία και την ειρήνη, κι έτσι όλα όσα υπάρχουν έχουν την ίδια ταυτότητα και την ίδια ενότητα που διέπει το σύμπαν.

Δυόμιση χιλιάδες χρόνια αργότερα ο δικός μας ποιητής, ο Κώστας Μόντης, απορρίπτει την πεποίθηση ότι οι μητέρες τουλάχιστο είναι φτιαγμένες για να κλαιν. / Όχι, γράφει,

… δεν είν’ φτιαγμένες για να κλαιν οι μητέρες

κι όταν κλαιν ψάχτε να βρήτε αντιστύλια για τον κόσμο,

κι όταν κλαιν μαζεύτε τα να φεύγουμε.

           

            Ο κόσμος, λοιπόν, δεν στέκει με τον πόλεμο, ο κόσμος είναι χαμένος κι αναζητά ανύπαρκτα αντιστύλια να σταθεί, όταν κυριαρχεί ο πόλεμος. Κι αυτός ο πολιτισμός, γέννημα του πολέμου, όπως σωστά το παρατήρησε ο Ηράκλειτος πριν δυόμιση χιλιάδες χρόνια, ψάχνει σήμερα με τον χείριστο πόλεμο, την πυρηνική απειλή, ν’ αποτρέψει τον πόλεμο. Πόσες φορές, όμως,  μπορεί να πάει η στάμνα στη βρύση; Η μοίρα της είναι αναπόφευκτη. Όταν η πιθανότητα να γίνει λάθος είναι υπαρκτή, το λάθος θα γίνει. Κι όταν ο Μόντης λέει: «μαζεύτε τα να φεύγουμε», τρόπος του λέγειν είναι, δεν κυριολεκτεί.  Να φύγουμε, για να πάμε πού; Το πρόβλημα του πολέμου δεν είναι σε ένα γεωγραφικό σημείο για να φύγουμε μακριά και να πάμε σε άλλο, εκεί που δεν υπάρχει. Το πρόβλημα είναι παντού, εδώ, μέσα μας. Το κακό, η έριδα, η διεκδίκηση, ο πόλεμος ως ασθένεια είναι μέσα μας.

Λέει ο μεγαλύτερος ποιητής του 20ου αιώνα Θωμάς Έλιοτ:

                        Η υγεία μας είναι στην αρρώστια

                        αν υπακούμε  στη νοσοκόμα που ψυχορραγεί,

                        που η έγνοια της δεν είναι…  καλά να περνάμε(!) 

                        μα συνέχεια να μας θυμίζει

την κατάρα του Αδάμ, που για να λήξει,

θα πρέπει η ασθένεια να επιδεινωθεί.

Η επιδείνωση της ασθένειας είναι η πλήρης συνειδητοποίησή της, η βαθιά κατανόηση από όλους και από τον καθένα ξεχωριστά, ότι η έριδα, η διεκδίκηση, που εκδηλώνεται και στις πιο μικρές μας, ατομικές, καθημερινές σχέσεις ως τις μεγαλύτερες μεταξύ χωρών και υπερδυνάμεων, είναι μέσα μας, είναι εντός μας ασθένεια, ασθένεια, όμως, που θεραπεύεται. Γι’ αυτό και ο Μόντης αρχίζει και τελειώνει το Δεύτερο Γράμμα στη Μητέρα, με τέτοιους στίχους:

                        Λοιπόν, αυτή η πληγή ειν’ η ελπίδα μας, μητέρα,

αυτή η αιμάσσουσα πληγή,

                        αυτή η ζωντανή πληγή.

                        Σου φαίνεται παράξενο μα έτσι είναι.

                        Κι όσο πιο αιμάσσουσα κι όσο πιο ζωντανή είναι

                        τόσο πιο μεγαλύτερη η ελπίδα μας.

 

            Ακόμα πιο ξεκάθαρα για την «πληγή» ή την ασθένειά μας ως μωρία, ανοησία, νηπιότητα από την οποία αρνείται να θεραπευθεί η ανθρωπότητα με την απλή αναγνώρισή της ως αυτό που είναι, μιλά ο σοφότερος των ανθρωπολόγων, παγκόσμια αναγνωρισμένος, Ρενέ Ζιράρ, που πέθανε μόλις πέρσι. Λέει:

            «Η θεμελιακή ανθρώπινη κατάσταση πραγμάτων είναι η απουσία πανσόφων βασιλέων που θα επέβαλλαν τη Δικαιοσύνη σε μια ανθρωπότητα η οποία εξακολουθεί να παραμένει σε κατάσταση αιώνιας νηπιότητας. Ως εκ τούτου, η μόνη αληθινή ανθρώπινη συμπεριφορά, το μόνο μέσον για να γίνει το θέλημα του Θεού ως εν ουρανώ κι επί της γης, είναι το να συμπεριφέρεται κανείς με απέραντη αγάπη για την αληθινή ζωή».

Αλλά, αυτό ακριβώς λέει και ο Απόστολος των Εθνών στο πιο θεόπνευστο ίσως κείμενο που γράφτηκε ποτέ:

«Αν κατακτήσω όλη τη γνώση που υπάρχει κι αν έχω όλη την πίστη που μετακινεί ακόμα και βουνά, αλλά δεν έχω αγάπη, είμαι χαμένος, ουδέν ειμί. Όλη μας η γνώση, είναι γνώση μερική, εν μέρει, δεν είναι ολοκληρωμένη. Σαν νήπια είμαστε και σαν νήπια μιλούμε, που όταν ωριμάσουν καταλαβαίνουν πόσο ανώριμα νήπια υπήρξαν. Ως νήπια βλέπουμε τον κόσμο ανάποδα, σαν μέσα από καθρέφτη και δεν τον καταλαβαίνουμε, κι αυτό θα γίνεται μέχρι να ωριμάσουμε. Τότε μόνο θα καταλάβουμε τι ακριβώς υπήρξαμε, όπως μόνο ο Θεός μας ήξερε γι’ αυτό που ήμασταν. Το μόνο που διαθέτουμε τώρα για τη σωτηρία μας είναι η Πίστη, η Ελπίδα και η Αγάπη. Πιο σπουδαίο από τα τρία αυτά, η Αγάπη».

Και ο Ηράκλειτος και ο Σοφοκλής και ο Απόστολος Παύλος, και οι άλλοι πατέρες της Εκκλησίας στα ελληνικά έγραψαν. Στην Ελλάδα, που είναι πάντα η ηγέτιδα πνευματική δύναμη, όσες και όποιες κρίσεις κι αν περνά, οφείλουμε τα πάντα. Την ίδια την ταυτότητά μας, που μας επιτρέπει μέσα από τον κυκεώνα των γνώσεων και τον κατακλυσμό των πληροφοριών, να ξεχωρίζουμε το καθήκον μας προς το ειρηνικό και αγαπητικό μέλλον του ανθρώπου.

Πιστός στην Ελλάδα που γνωρίζει την αλήθεια, πιστός στους Μαραθωνομάχους και στους Σαλαμινομάχους, πιστός στον αυτοκράτορα επί των τειχών της Βασιλεύουσας, αλλά και στους επαναστάτες του 1821, που έπεσαν μαχόμενοι για να μη χαθεί από προσώπου γης η αλήθεια, πιστός στους υπερασπιστές του υψώματος 731, βαθιά μέσα στην Αλβανία τον Μάρτιο του 1941, αλλά και πιστός στους αθάνατους ήρωες της αιώνιας Ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα, ο έφεδρος ανθυπίλαρχος Δημήτρης Σταύρου, 22 ετών, ο άριστος των αρίστων, πρώτος στις εξετάσεις δευτεροετής φοιτητής της Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, έπεσε μαχόμενος στα υψώματα Γρηγορίου στη Λευκωσία, στις 16 Αυγούστου 1974, για την Ελλάδα.

Δύο χρόνια πριν, τον Ιούλιο του 1972, απόφοιτος του Παγκυπρίου Γυμνασίου είχε κερδίσει 15 συνολικά βραβεία και τρεις επαίνους, για τον καλύτερο γενικό βαθμό, για τις επιδόσεις του στα αρχαία και τα νέα ελληνικά, στα Λατινικά, στην Ιστορία, στα Μαθηματικά, στη Φυσική και τη Χημεία, στα Γαλλικά, στην Ιστορία της Εκκλησίας της Κύπρου, στην Ιστορία της Κύπρου και για την κοσμιωτάτη διαγωγή του και το ανεπίληπτον ήθος του.

Από την πέμπτη τάξη τού είχαν προσφερθεί υποτροφίες και δωρεάν σπουδές και διαμονή σε μεγάλες, πρωτοπόρες στην τεχνολογία ξένες χώρες. Θεωρήθηκε ένας μικρός Έλληνας Κύπριος Άινσταϊν. Αλλά ο άριστος των αρίστων στα γράμματα, δεν μπορούσε παρά να είναι άριστος πρώτα για την πατρίδα του. Κι όταν αυτή βρέθηκε στην κατάρα του πολέμου, ακόμα και προδομένου, στάθηκε δίπλα της, άριστος και στον πόλεμο. Για   την ειρήνη, για την Κύπρο και για την Ελλάδα. Για την αλήθεια που πρεσβεύει στον κόσμο και πολεμά με όλους τους τρόπους η Ελλάδα.

Ζήτω η 28η Οκτωβρίου 1940.

Ζήτω η Ελλάδα και η Κύπρος.