Κατά
τη συνεδρίαση της Επιτροπής Μετανάστευσης,
Προσφύγων και Εκτοπισθέντων Ατόμων της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του
Συμβουλίου της Ευρώπης (Παρίσι 4.6.14) υποβλήθηκαν ερωτήσεις βουλευτών – μελών
της Επιτροπής στα 3 μέλη της τριμερούς Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων
(ΔΕΑ) για την Κύπρο, κυρία Γκιουλντέν Κιουτσούκ (εκπρόσωπο των Τουρκοκυπρίων),
κ. Νέστορα Νέστορος (εκπρόσωπο των Ελληνοκυπρίων) και κ. Πολ – Ανρί Αρνί
(εκπρόσωπο του ΟΗΕ) για την πορεία εργασιών της Επιτροπής, που επανασυστήθηκε το 2004.
Η συνεδρίαση της Επιτροπής συνέπεσε με τη
τελική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (12.5.2014) ως
προς την προσφυγή της Κύπρου εναντίον της Τουρκίας (αίτηση Αριθμ. 25781/94),
σύμφωνα με την οποία το Δικαστήριο επεδίκασε ως «απαίτηση δίκαιης ικανοποίησης»
για την οποία δεν είχε καταλήξει στη βασική απόφαση του 2001, τα ποσά 30 εκ.
ευρώ και 60 εκ. ευρώ αντιστοίχως. Τα ποσά
αυτά θα πρέπει να καταβληθούν από την Τουρκική κυβέρνηση στη κυβέρνηση της
Κυπριακής Δημοκρατίας, προκειμένου να μοιραστούν από την τελευταία μεταξύ των
οικογενειών των αγνοουμένων το πρώτο και των αποκλεισμένων Ελληνοκυπρίων της
Καρπασίας το δεύτερο, ως ηθική (και όχι υλική) αποζημίωση. Η κυβέρνηση της Τουρκίας αρνήθηκε
την καταβολή των παραπάνω ποσών, όπως έχει αρνηθεί και την εφαρμογή της βασικής
απόφασης του Δικαστηρίου το 2001.
Σε αυτό το πλαίσιο, και αφού εξήρε τη δουλειά των μελών της
Επιτροπής, η βουλευτής Β΄ Αθήνας του ΣΥΡΙΖΑ Νάντια Βαλαβάνη, υπέβαλε σειρά
ερωτήσεων:
- Αναφερθήκατε στη
μεγάλη δυσαναλογία μεταξύ των πολλών θέσεων ομαδικών ταφών, που έχουν
ανασκαφεί στις μη στρατιωτικές περιοχές, και στις ελάχιστες εκείνων στις
λεγόμενες «στρατιωτικές ζώνες» στα κατεχόμενα, πολλές από τις οποίες αν κατάλαβα
καλά από την τοποθέτηση του κ. Αρνί, δεν είναι καν στρατιωτικές. Στους
όρους και στην εντολή προς την Επιτροπή εκ μέρους του ΟΗΕ, ωστόσο, αναφέρεται
ξεκάθαρα ότι η Επιτροπή πρέπει να διαθέτει ανεμπόδιστη πρόσβαση οπουδήποτε
στο νησί σε όλες τις τοποθεσίες, στις οποίες θα μπορούσαν να υπάρχουν
μαζικές ταφές και λείψανα αγνοουμένων. Το Ευρωκοινοβούλιο, το Ευρωπαϊκό
Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και πολλά άλλα διεθνή σώματα έχουν
καλέσει όλα τα μέρη να συνεργαστούν πλήρως και να διευκολύνουν τη δουλειά
της ΔΕΑ προκειμένου να διεκπεραιώσει το ανθρωπιστικό τους καθήκον. Ποια
είναι, κατά τη γνώμη σας, τα κύρια εμπόδια στη διεκπεραίωση αυτού του βασικού
διερευνητικού ρόλου της Επιτροπής;
- Θεωρείτε ότι έχουν
εξαντληθεί όλες οι πηγές πληροφοριών; Δεν υπάρχουν άλλες πηγές πληροφοριών
για μαζικές ταφές, για παράδειγμα από στρατιωτικά ή και άλλα αρχεία, στα
οποία δεν έχετε πρόσβαση και έτσι δεν τα έχετε αξιοποιήσει για την
υποβοήθηση της δουλειάς της ΔΕΑ; Μας είπατε ότι δουλεύετε «κόντρα στο
χρόνο», καθώς βασικοί μάρτυρες φεύγουν καθημερινά από τη ζωή, ωστόσο η
δουλειά αναζήτησης στα αρχεία μπορεί να γίνεται παράλληλα με τη διαδικασία
των εκταφών.
- Από ένα σύνολο 77
αγνοουμένων από την Ελλάδα οι 64 παραμένουν ακόμη αγνοούμενοι. Καμιά από
τις ελάχιστες ταυτοποιήσεις λειψάνων Ελλήνων πολιτών δεν προήλθε μέσα από
τις δραστηριότητες της Επιτροπής, αλλά όλες πραγματοποιήθηκαν μέσω
χωριστού προγράμματος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οι 64 αγνοούμενοι Έλληνες
υπήκοοι βρίσκονται σήμερα στο επίκεντρο της Επιτροπής;
- Σύμφωνα με το Δελτίο
Τύπου της ΔΕΑ που εκδόθηκε στις 7/4/2014 στη Λευκωσία, το 2013 ήταν έτος
ρεκόρ ως προς όλες τις επιδιώξεις της Επιτροπής – εκταφές, ταυτοποιήσεις,
συγκέντρωση χρημάτων. Γιατί το 2014, σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής στοιχεία
εξελίσσεται, μάλλον σε αντίθετη κατεύθυνση;
Και
μια τελευταία ερώτηση, προς το Συμβούλιο Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης: Η
εφαρμογή της απόφασης του Δικαστηρίου των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του 2001
εκκρεμεί ενώπιον του Συμβουλίου Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης από τότε
μέχρι σήμερα. Τι πρόβλεψη υπάρχει σχετικά με την εφαρμογή της τελικής απόφασης
του Μαΐου 2014;»