Του Ορέστη Κολοκούρη
Κάτι κινείται στο χώρο της πολιτικής
οικολογίας και δεν αφορά το κόμμα της πολιτικής οικολογίας της τελευταίας
δεκαετίας, τους Οικολόγους Πράσινους. Πριν λίγες μέρες ανακοινώθηκε ένα
κάλεσμα/διακήρυξη για την ίδρυση νέου κόμματος με την επωνυμία «Ευρώπη – Οικολογία»
διεκδικώντας την ιδεολογική καθαρότητα των φιλελεύθερων – ελευθεριακών τύπου
Κον-Μπετίτ και θέτοντας ως στρατηγικό στόχο τη συμμετοχή του στις διεργασίες
συγκρότησης της «Ελιάς». Ο νέος αυτός φορέας εκφράζει μικρές αλλά πραγματικές
δυνάμεις στην κοινωνία και στον πάλαι ποτέ σχεδόν ενιαίο χώρο της πολιτικής
οικολογίας. Τις μεσο-αστικές / μετα-υλιστικές δυνάμεις που δώσανε υψηλά ποσοστά
στους Οικολόγους Πράσινους το 2009 στον άξονα Βόρεια-Βόρειο/ανατολικά προάστια
των Αθηνών για να μετακινηθούν αργότερα – πιο ταξικά - στον φιλελεύθερο χώρο και στη Δημ.Αρ. Η πολιτική συνοψίζεται σε δύο άξονες
τον εξής ένα: Ευρώπη, Ευρώ, Ομοσπονδοποίηση. Το δεύτερο συνθετικό
(οικολογία) δεν είναι ισότιμος συνομιλητής μιας και η ανάλυσή τους καταλήγει
στο απόλυτα ντετερμινιστικό συμπέρασμα ότι η Ευρώπη (η ομοσπονδοποίησή της
σαφώς, αλλά ελλείψει ομοσπονδοποίησης και αυτό που έχουμε, απ’ το ολότελα καλό
είναι) αποτελεί πανάκεια. Η κίνηση αυτή έρχεται να επιβεβαίωση την εκτίμηση που είχαμε καταθέσει κάποιοι σύντροφοι και φίλοι πριν από ένα χρόνο στην τοποθέτησή μας για το συνέδριο της Λαμίας σύμφωνα με την οποία η διάσπαση του πράσινου χώρου σε πράσινους (ή ριζοσπάστες οικολόγους) και πράσινους -φιλελεύθερους ήταν σχεδόν αναπόφευκτη1.
Δυστυχώς σε αυτή την αντιπαράθεση η δομή και οι δυνάμεις των Οικολόγων Πράσινων δεν μπορούν ούτε θέλουν να παίξουν τον παραμικρό ρόλο. Αυτές τις μέρες απλά ακονίζουν τα μαχαίρια για μια ακόμη εσωκομματική αναμέτρηση: τη συγκρότηση της Ευρωλίστας. Οι ΟΠ δεν μπορούν να συνεχίσουν αυτήν τη σχιζοφρενή πορεία που ακολουθούν τουλάχιστον από το συνέδριο της επανεκκίνησης στη Λαμία, όταν δηλαδή το πολιτικό σκηνικό άλλαξε άρδην και καλούνταν να δώσουν νέες απαντήσεις σε νέα πολιτικά φαινόμενα και σε συνεχώς επιδεινούμενες νέες κοινωνικές συνθήκες. Τότε αντί να γίνουν επιλογές πολιτικής κατεύθυνσης, κρύφτηκαν πίσω από την κουρτίνα στο όνομα μιας ηθικολογίας και μιας ηρωικής επίκλησης στη χρυσή εποχή του 2009. Όταν τα πράγματα δεν τίθενται πολιτικά προς τα μέσα τίθενται αναγκαστικά από εξωτερικούς παράγοντες.
Κακά τα ψέματα οι ΟΠ έχουν πάψει από το 2011-2012 να είναι ηγεμονική δύναμη στο χώρο της πολιτικής οικολογίας με τις ταυτόχρονες αποχωρήσεις σε 2 κατευθύνσεις (ΣΥΡΙΖΑ και κεντροαριστερά) και με τη γέννηση ισχυρών νέων κοινωνικών κινημάτων εμπνευσμένων από τις οικολογικές αξίες τα οποία είναι εντελώς ξένα προς τους ΟΠ. Συνεχίζουν βέβαια να αποτελούν την κύρια δύναμη σε ένα χώρο ιδιαίτερα περιορισμένο σε ακροατήριο.
Ταυτόχρονα ο χώρος της ριζοσπαστικής οικολογίας παρουσιάζει μια κάποια κινητικότητα. Τα πράγματα εδώ είναι πιο δύσκολα. Η ριζοσπαστική οικολογία κινούταν πάντα σε δύο επίπεδα: το κοινωνικό και το πολιτικό, και οι σχέσεις που είχαν με αυτά τα δύο επίπεδα δεν ήταν πάντα αρμονικές. Στην πραγματικότητα ο χώρος της ριζοσπαστικής οικολογίας είχε από καιρό σε μεγάλο βαθμό εγκαταλείψει σταδιακά την κομματική πολιτική οικολογία, είτε για το ΣΥΡΙΖΑ είτε για τον αναρχικό χώρο, ενώ μένει να χαρτογραφηθεί κατάλληλα όλη αυτή η νέα δυναμική που δημιουργήθηκε από το κίνημα των πλατειών και εξελίχθηκε σε ποικίλες πρωτοβουλίες «βάσης».
Ένα είναι το σίγουρο, σε αυτό το σταυροδρόμι το μέλλον της πολιτικής οικολογίας λίγο θα έπρεπε να το απασχολεί το χρίσμα του ΕΠΚ και περισσότερο πάνω σε ποια κεντρική ιδέα/πρόταση και υποστηριζόμενο από ποιες κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις θα φτιαχτεί ένα ανεξάρτητο κόμμα/φορέας της πολιτικής οικολογίας σήμερα. Η Ευρώπη-Οικολογία έδωσε την απάντηση, δεν χρειάζεται να είναι ανεξάρτητο αλλά τμήμα πιθανότατα μιας «Ελιάς». Οι ΟΠ απαντούν στο ερώτημα μέσω της χρηματοδότησης, της εικονικής πραγματικότητας και του χωρίς ουσία προσωπικού ανταγωνισμού.
Τέλος υπάρχει ο χώρος της πολιτικής οικολογίας του λαού ή της ριζοσπαστικής οικολογίας που παραμένει κενός παρ’ όλη την πολύ ευρύτερη δυναμική του. Καλύπτεται από μια σειρά κατακερματισμένες δυνάμεις που προαναφέραμε που ασχολούνται κυρίως στον κοινωνικό και όχι στον πολιτικό τομέα για τη μετάβαση, την απανάπτυξη, την άμεση δημοκρατία. Όμως οι υγιείς δυνάμεις του βρίσκονται ακόμα μακριά από την πολιτική και μάλλον καλούν όσους έχουμε «αρρωστήσει» από αυτήν να ξαναβρούμε τις ρίζες μας.
Ορέστης Κολοκούρης
1 Ένα είναι το σίγουρο, το πράσινο κίνημα όχι μόνο βρίσκεται σε κρίση αλλά διαμορφώνονται και διαφορετικές στρατηγικές στο εσωτερικό του, οι οποίες πιθανότατα να μην μπορούν να συνυπάρξουν όσο η κρίση βαθαίνει (βλέπε Ελβετοί Πράσινοι). Ενδεικτικό σημείο που καταδεικνύει την έκταση της κρίσης είναι και η πρόσφατη αποχώρηση του Κον Μπεντίτ από τους Γάλλους Πράσινους λόγω της διαφωνίας του με τη στάση του κόμματος όσον αφορά το Σύμφωνο Δημοσιονομικής Σταθερότητας.