Παρασκευή 26 Ιουλίου 2013

Οι αποστάσεις και οι πυρκαγιές

Δημοσιεύεται στην ΑΥΓΗ της 27.7.13

Πριν λίγα χρόνια, σε μια συγκυρία «ολολυγμών» και κοινωνικού αναθέματος λόγω πυρκαγιών, ο εικαστικός καλλιτέχνης Τσόκλης είχε αναφερθεί στην αισθητική ποιότητα μιας δασικής πυρκαγιάς…. Πιστεύω ότι αυτή η αισθητική απόφανση θα έπρεπε να θεωρηθεί σεβαστή και συζητήσιμη, αρκεί να δηλωνόταν το ουσιώδες στοιχείο της απόστασης : Δηλαδή της απόστασης ασφαλείας του καλλιτέχνη-παρατηρητή, που είναι προφανώς μεγαλύτερη από την απόσταση (αν)ασφάλειας του μαχόμενου πυροσβέστη. Ή από την ελάχιστη απόσταση που δεν τήρησαν οι τέσσερεις πολίτες, που απανθρακώθηκαν στη μεγάλη πυρκαγιά του Υμηττού, 22 Ιουλίου 1998….



Τουλάχιστον από την εποχή του Νέρωνα, οι πυρκαγιές παρήγαγαν ένα ενδιαφέρον αισθητικό αποτέλεσμα. Ο υποφαινόμενος σε άρθρο του στην «Εποχή» είχε αναφερθεί στη συγκλονιστική οπτική εμπειρία κάποιων Αμερικανών στρατιωτών της δεκαετίας του 50, που υποχρεώθηκαν να παρακολουθήσουν στην έρημο της Νεβάδα , από απόσταση μόλις 25 χιλιομέτρων, μια ατομική έκρηξη.. Το θέαμα ήταν ασύλληπτο, οι αναλογίες του τοπίου τροποποιήθηκαν βάναυσα με την ανάδυση του ατομικού «μανιταριού» , όμως αυτή η ψυχεδελική εμπειρία που θα την ζήλευε ακόμη και ένας Νταλί επέφερε μεταγενέστερα καρκινικούς όγκους σε εκατοντάδες στρατιώτες , λόγω της έκθεσης στην ακτινοβολία…



Η απόσταση από την άποψη του χρόνου και του χώρου, ακόμη και η συναισθηματική απόσταση από τις ανάγκες της κοινωνίας, είναι σημαντική παράμετρος.
 Τον χειμώνα η κοινή γνώμη τελεί σε κατάσταση αφασίας όσον αφορά την πυρασφάλεια , το καλοκαίρι καταλαμβάνεται από υστερία ύστερα από ορισμένες καταστροφές. Το εκκρεμές « αδιαφορία -υστερία» αρθρώνεται συνηθέστατα με τις «κατόπιν πυρκαγιάς» δηλώσεις πρωθυπουργών ή μεγαλοπαραγόντων , περί νομικής περιφρούρησης και αναδάσωσης των καμένων. Αλλά μετά το καλοκαίρι , οι πολιτικές μπίζνες συνεχίζονται, as usual….



Κάθε ευαισθησία έχει την εμβέλειά της και υπόκειται στο νόμο των αποστάσεων. Οι εξωφρενικές καταστροφές των δασών της Αυστραλίας και Βόρειας Αμερικής, όπου η διαλεκτική του κακού παρήγαγε μια νέα ποιότητα ολέθρου – με πυρκαγιές διάσπαρτες, πανταχόθεν βάλλουσες, χωρίς κύριο μέτωπο ! - οπωσδήποτε σόκαραν τους ευαίσθητους κατοίκους της Αττικής : Όμως είναι απολύτως βέβαιο ότι οι κοντινές πυρκαγιές των περιαστικών δασών μέτρησαν γι αυτούς περισσότερο. Πρόσφατα ο «συνήθης» Τριγάζης παρουσίασε πόνημά του για την «Τραγωδία στον Υμηττό» τον Ιούλιο του 1998. Εξ άλλου και ο ΣΠΑΥ (Σύνδεσμος Προστασίας και Ανάδειξης Υμηττού) τέλεσε μνημόσυνο στο χώρο της τραγωδίας.



Στην Πάρνηθα εστιάζει τη δράση της η ΕΔΑΣΑ, οργάνωση Εθελοντών Δασοπροστασίας Αττικής. Επί 28, ολογράφως : είκοσι οκτώ, χρόνια….Στοιχηματίζω ότι οι εθελοντές απολαμβάνουν την αειφορική αισθητική του ζωντανού τοπίου, ημερήσιου και νυχτερινού, γνωρίζοντας ότι η διαχρονική είσπραξη αυτής της απόλαυσης υπερέχει συντριπτικά της εφάπαξ αισθητικής εμπειρίας μιας εντυπωσιακής πυρκαγιάς….