Και όμως, πέρασαν 25 χρόνια από την απόπειρα εγκατάστασης εργοστασίου αλουμίνας μέσα στα όρια του Δελφικού τοπίου, που αποκρούστηκε μετά από κινητοποίηση της ελληνικής και ευρωπαϊκής κοινής γνώμης. «Χρόνια σαν τα φτερά», που λέει κι ο Σεφέρης : Θυμάμαι ακόμη το διαξιφισμό μεταξύ Μελίνας Μερκούρη και Χριστόφορου Ορφανίδη από τις στήλες της «Ελευθεροτυπίας», όταν η πρώτη (αν και) Υπουργός Πολιτισμού υποστήριζε την επένδυση (= Σοβιετικής προέλευσης, άρα «προοδευτική»), ενώ ο δεύτερος , ως δημοσιογράφος και μέτοχος των οικολογικών αξιών, απηχούσε την κοινή αντίληψη ημών των οικολογούντων και των υπερασπιστών του πολιτισμού εκείνης της περιόδου, που απαιτούσαν ένα Δελφικό Τοπίο αδιατάρακτο και άρτιο…
Η υπόθεση προτείνεται ως case study και για διάφορα «στραβάδια» (νεοσύλλεκτους….)
της «πολιτικής οικολογίας», που με
περισσή έπαρση και βεβαιότητα παραγνωρίζουν τις επιπτώσεις διαφόρων έργων στο τοπίο, όπως επίσης και στις
λειτουργίες του χώρου.
Με αφετηρία μια ανάρτηση στο http://ksipnistere.blogspot.com/2012/01/unesco.html
, ύστερα από πρωτοβουλία τεσσάρων συλλογικοτήτων («ΚΑΡΤΕΡΙΑ»,«ΠΟΛΙΤΕΣ
ΣΤΟ ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ» ,«ΚΙΝΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΩΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΓΚΙΩΝΑΣ»και «ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ
ΣΤΡΩΜΗΣ»), έγινε γνωστή η επιστολή που
έστειλαν οι παραπάνω φορείς στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο(ΚΑΣ). Θέμα τους
ήταν ο κίνδυνος απώλειας των ποιοτήτων
του σημερινού Δελφικού τοπίου και κατά συνέπεια η έκπτωσή του από τον κατάλογο
των «πολιτιστικών αγαθών εξέχουσας σημασίας» της UNESCO.
Γράφουν
λοιπόν ο τέσσερις οργανώσεις στο ΚΑΣ με
θέμα την «Έγκριση Μελέτης
Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για το έργο Εγκαταστάσεις επεξεργασίας,
εμπλουτισμού, αποθήκευσης και αποβάθρες φόρτωσης βωξίτη στην περιοχή Ιτέας από
την εταιρεία ΄΄ S & B Bιομηχανικά Ορυκτά ΑΕ ΄΄, καθώς και των συνοδών αυτού
έργων που βρίσκονται στο Δ.Δ. Ιτέας Δήμου Δελφών Ν Φωκίδας»
«Αναφορικά με το εν θέματι έργο και με
επικείμενη την συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ), θα
θέλαμε να θέσουμε υπόψη σας τα ακόλουθα, δεδομένου ότι οι εγκαταστάσεις της
εταιρείας S & B στην Ιτέα, ευρίσκονται εντός της Ζώνης Β΄(ισχύουσας ή
προτεινόμενης) του Δελφικού Τοπίου :
Ως γνωστόν, το Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS), στην εισηγησή του για την ένταξη των Δελφών στον κατάλογο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της U.N.E.S.C.O., διατυπώνει την άποψη ότι «ο χώρος των Δελφών είναι ένας από αυτούς τους οποίους οι συντάκτες της Σύμβασης για την Παγκόσμια Κληρονoμιά, στη Γενική Διάσκεψη της U.N.E.S.C.O. τις 16 Νοεμβρίου 1972, θα έπρεπε κατά προτεραιότητα να είχαν κατά νούν προκειμένου να καταρτίζουν τον κατάλογο των πολιτιστικών αγαθών εξέχουσας αξίας , των οποίων η μετάδοση στις μελλοντικές γενιές συνιστά χρέος για ολόκληρη την ανθρωπότητα»
Στην σύσταση για ένταξη των Δελφών στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς (αρ. πρωτοκόλλου 393/Οκτώβριος 1987), το ICOMOS θεωρεί ότι πληροί τα κριτήρια I,II, II, IV & VI
Στην τελική αξιολόγηση, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στη σημασία του φυσικού περιβάλλοντος για την ανάδειξη του Μνημείου.
Στην εισήγηση αυτή του ICOMOS για το Δελφικό Τοπίο αναφέρονται ενδεικτικά τα ακόλουθα :
- η μοναδική ποιότητα {του Μνημείου} «γεννάται από την οικεία αρμονία ανάμεσα από τα ερείπια του ιερού και το ανέπαφο περιβάλλον»
- «πρέπει να έχει αφήσει (κανείς) το βλέμμα του να περιπλανηθεί από την γκρίζα θάλασσα των ελαιοδένδρων , στη κοιλάδα του Πλείστου και κάτω, στη σπινθηρίζουσα θάλασσα του κόλπου της Ιτέας, για να συνειδητοποιήσει ότι το λειτούργημα των Δελφών ήταν να ενώσουν στεριανούς και νησιώτες σε κοινές ιερουργίες/γιορτές»
- «το ιερό των Δελφών αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του φυσικού πλαισίου…το τοπίο, το οποίο προσδίδει όλο το νόημα στις ανθρώπινες εγκαταστάσεις , που έχουν μπολιαστεί σ΄αυτό, πρέπει προφανώς, να ενσωματωθεί στη ζώνη προστασίας. Διαφορετικά ένας από τους πιο σημαντικούς τόπους του κόσμου θα χάσει όλη του τη σημασία»
- «Η Ελληνική Κυβέρνηση αισθάνθηκε την ανάγκη αυτής της ολικής προστασίας και με θάρρος πλήρωσε το τίμημα των επιπτώσεων, αναιρώντας το έργο εγκατάστασης ενός εργοστασίου αλουμίνας στην Αγία Ευθυμία, 11,5 χιλιόμετρα από τους Δελφούς. Αυτή η μονάδα βιομηχανικής παραγωγής μεταφέρθηκε σε 55 χλμ. απόσταση……
…Το ICOMOS, αφού έλαβε γνώση με ανακούφιση αυτής της απόφασης, ανακοίνωσε στο Γραφείο της Επιτροπής της παγκόσμιας Κληρονομιάς, ότι εκτιμά πως οι Δελφοί πληρούν σε πέντε κριτήρια την εγγραφή τους στον Κατάλογο της παγκόσμιας Κληρονομιάς. …»
«Κριτήριο (i) : H χωροθέτηση των Δελφών{…} αποτελεί μια μοναδική καλλιτεχνική υλοποίηση : το βουνό (Παρνασσός) είναι το ουσιαστικό στοιχείο και ο χώρος μιας μνημειακής δημιουργίας του οποίου τα μορφοποιητικά στοιχεία (αναβαθμίδες, ναοί, θησαυροί κ.λ.π.) ανάγουν σε μια έκφραση πιο ισχυρή από τις ηθικές και φυσικές αξίες μιας τοποθεσίας, τοιουτοτρόπως αποκαλούμενη μαγική».
Κριτήριο (ii) : ..σταυροδρόμι όλων των επιδράσεων σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου, το ιερό μαντείο ήταν αντίστροφα, ένα μοντέλο που μιμήθηκε όλος ο αρχαίος κόσμος.
Κριτήριο (iii) : Οι Δελφοί φέρουν μια μοναδική μαρτυρία για τον πολιτισμό και τη θρησκεία στην αρχαία Ελλάδα.
Κριτήριο (iv) : οι Δελφοί, σε ένα άθικτο και υπέροχο φυσικό πλαίσιο, είναι ένα έξοχο παράδειγμα ενός μεγάλου πανελληνικού ιερού.
Κριτήριο (vi) : το Ιερό του Απόλλωνα στέγαζε για τους Αρχαίους τον Ομφαλό της Γής (Σύμπαντος). Οι Δελφοί είναι τοιουτοτρόπως, άμεσα και φυσικά συνδεδεμένοι με μια πίστη της οποίας η οικουμενική σημασία είναι δεδομένη»
Υπο το φως των ανωτέρω, τα οποία μιλούν αφ’εαυτών για την σημασία που έδωσε η Ελληνική Πολιτεία και η U.N.E.S.C.O στην ανάδειξη και προστασία των Δελφών ως ενός εκ των πλέον σημαντικών Μνημείων του κόσμου, εκτιμούμε πως τίθεται πλέον επιτακτικά το θέμα της πλήρους προστασίας του Δελφικού Τοπίου εντός των ορίων της Ζώνης Β΄ και της λήψης μέριμνας για προκειμένου να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα και η ανάδειξη των τοπίων που συνορεύουν με τη Ζώνη Β΄ φυσικά και οπτικά.
Συνεπώς, θεωρούμε δεδομένη την εκ νέου απόρριψη από το ΚΑΣ του αιτήματος για «Έγκριση Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για το έργο Εγκαταστάσεις επεξεργασίας, εμπλουτισμού, αποθήκευσης και αποβάθρες φόρτωσης βωξίτη στην περιοχή Ιτέας από την εταιρεία ΄΄ S & B Bιομηχανικά Ορυκτά ΑΕ ΄΄, καθώς και των συνοδών αυτού έργων που βρίσκονται στο Δ.Δ. Ιτέας Δήμου Δελφών Ν Φωκίδας».
ΥΓ. Εν όψει , ηλεκτρικά καλώδια στον "ορίζοντα" των βράχων των Μετεώρων. Ερώτηση κρίσεως : Ενοχλούν ή δεν ενοχλούν τον "καταναλωτή" του τοπίου;