Δευτέρα 20 Ιουνίου 2011

Το Τατόϊ , οι μεγάλοι ελεύθεροι χώροι και ο κοινός νους

Για το πρώην βασιλικό κτήμα του Τατοϊου έχουμε αναφερθεί κάμποσες φορές. Στα τέλη της δεκαετίας του 80 ο υποφαινόμενος κοντά σε «άλλες προοδευτικές δυνάμεις» από το χώρο της οικολογίας «ανοιχτού χώρου» (όρος δηλωτικός απόστασης και αντίθεσης με την «οικολογία του γραφείου» ) είχε συνδράμει τη θερινή περιφρούρηση ενός μέρους του κτήματος, κάπως ανάλογα με αυτό που κάνει σήμερα η ΕΔΑΣΑ. Χρησιμοποιούσαμε τότε ως παρατηρητήριο ένα παλιό πετρόκτιστο οίκημα, κοντά στην πηγή «Κιθάρα», που μάλλον έπαιζε το ρόλο «κυνηγετικού περίπτερου» στο τεράστιο βασιλικό κτήμα. Ο χώρος στην καλοκαιρινή του εκδοχή ήταν μαγικός, σε απόλυτη αντίθεση με το στεγνό και σκονισμένο σκηνικό της μείζονος Αττικής. Σε όποιον το έβλεπε για πρώτη φορά ήταν κανονική αποκάλυψη, κάτι που παρέπεμπε σε μια κουβέντα που είχε εκφωνήσει ο βιολόγος Κόνραντ Λόρενζ για ένα άλλο, μεσευρωπαϊκό, παραδουνάβειο δάσος : «Τροπικό δάσος σε εύκρατη ζώνη….»
Ο σεισμός του 1999 έριξε το «κυνηγετικό περίπτερο», όμως δεν έθιξε την αφτιασίδωτη ομορφιά του περιβάλλοντος χώρου. Η μεταγενέστερη εξαγορά του κτήματος από το ελληνικό Δημόσιο(2003) δημιούργησε τις προϋποθέσεις για τη διαμόρφωση ενός μοναδικού πόλου αναψυχής : Η οποία κάλλιστα θα μπορούσε να συζευχθεί αρμονικά με τον πολιτισμό, με τις μνημειακές λειτουργίες του χώρου, με κάποιες ήπιες γεωργικές και κτηνοτροφικές χρήσεις. Χάρις στην παλιότερη παρέμβαση της Ελληνικής Εταιρείας και πρόσφατα του Σωματείου «Φίλοι του Τατοϊου» με πρωτοβουλία του Βασίλη Κουτσαβλή, το ζήτημα αυτού του μοναδικού περιαστικού δάσους τέθηκε στον δημόσιο διάλογο και αναδείχθηκε ακόμη και το τελευταίο διάστημα – παρά την τοξική δράση του Μνημονίου απέναντι σε όλα τα ζητήματα ποιότητας ζωής…
Πρόσφατα το «Κ», ένθετο περιοδικό της «Καθημερινής», έκανε εκτεταμένη αναφορά (12.6.2011) σε μια ξενάγηση στο κτήμα Τατοϊου από τον ιστορικό Κώστα Σταματόπουλο, συγγραφέα του δίτομου έργου «Το χρονικό του Τατοϊου». Η συγκεκριμένη ξενάγηση αλλά και πολλά που προηγήθηκαν αυτής, έκαναν όλους τους διαθέτοντες κοινό νου να προβούν σε συγκριτικές σκέψεις, όσον αφορά τη διαχείριση των μεγάλων ελεύθερων χώρων του λεκανοπεδίου της Αθήνας. Αναφέρομαι στους έχοντες κοινό νου γιατί τα τελευταία γενικώς χρόνια, αναπτύσσεται μια ιδιόμορφη τάση διαμόρφωσης «επιστημονικών φέουδων» στους χώρους των ειδικών, που είναι ικανή να παρεμποδίζει τη δημόσια προβληματική και να αξιώνει από τους χρήστες ακόμη και του Πυθαγορείου θεωρήματος, να έχουν την προηγούμενη έγκριση της Μαθηματικής Εταιρείας…

Επειδή λοιπόν 1+1 = 2, θα σημειώναμε ότι οι μεγάλοι ελεύθεροι χώροι του λεκανοπεδίου – κατά σειράν μεγέθους Ελαιώνας(9000 στρέμματα), Ελληνικό (5500 στρ.) και Τουρκοβούνια(4500 στρ.) απέχουν πολύ από το να έχουν τα χαρακτηριστικά του κτήματος του Τατοϊου(42000 στρ.), είναι δε αδύνατο να προσλάβουν και να διατηρήσουν αυτά τα χαρακτηριστικά χωρίς τη πραγματοποίηση υψηλών δαπανών. Αντίθετα το Τατόϊ προσφέρεται για ένα αυτοχρηματοδοτούμενο καθεστώς μέσω της αξιοποίησης των μουσειακών εκθεμάτων και των γεωργικών δυνατοτήτων του χώρου.
Η απόσταση είναι επίσης ένα ζήτημα, που συνδέεται με τη γαιοπρόσοδο αναψυχής κάθε συγκεκριμένης έκτασης. Η εγγύτητα είναι αδιαφιλονίκητο προσόν, λαμβανομένου υπόψη ότι εν ονόματι της εγγύτητας και της μη διασποράς των χρήσεων στον ευρύτερο χώρο, ο πρόεδρος του Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας Γιάννης Πολύζος υποστήριξε μέχρι και την παραμονή των ήπιων παραγωγικών δραστηριοτήτων στον Ελαιώνα…Το Τατόϊ της απόστασης 20 χιλιομέτρων περίπου από την Ομόνοια προφανώς μειονεκτεί έναντι των άλλων εκτάσεων, όμως η μειονεξία του αυτή υπερκαλύπτεται από την πληθώρα των χρήσεων που μπορεί να δώσει στον χρήστη-καταναλωτή. Το Τατόϊ παρέχει τη δυνατότητα σε κάποιον να είναι «αλλού», να βρίσκεται σε απόσταση από τα αστικά σκηνικά, να προσλαμβάνει την αίσθηση της ζωής στη φύση, να είναι σε κατάσταση «ανα-ψυχής» - δηλαδή ψυχικής ανανέωσης. Σαν ένας τέτοιος πόλος μαζικής και ποιοτικής ψυχαγωγίας, ευνοϊκός για ένα κανονικό «ξέδωμα» των χρηστών του, το πρώην βασιλικό κτήμα θα μπορούσε να αποτελέσει βασικό στοιχείο εξοικονόμησης μετακινήσεων προς την απώτερη περιφέρεια – δηλαδή μετακινήσεων που αποβλέπουν στην αναζήτηση της «διαφορετικότητας»….

Το Τατόϊ διαθέτει σημαντικά κτίρια, πολλά από τα οποία έχουν κηρυχθεί διατηρητέα. Αξιοσημείωτη είναι η «φιλική» σχέση αυτών των κτιρίων με τον πράσινο περίγυρό τους – χωρίς τα σύγχρονα φαινόμενα της επιβολής και υπερ-ανάδειξης των κτιριακών όγκων . Αξιοσημείωτο είναι επίσης και το μικρό τους μέγεθος, καθώς το ίδιο το θερινό ανάκτορο είναι μικρό και δεν συγκρίνεται με τα σημερινά γκλαμουράτα εξοχικά των 2500 χιλιάδων τετραγωνικών και των επτά υπνοδωματίων….O tempora o mores ! – θα πω, κατά πως με αδειοδότησε η Ομοσπονδία Λατίνων Φιλολόγων Ελλάδος…
Η φωτογραφία είναι από τα Τουρκοβούνια

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου