Ένας άλλος Υμηττός είναι εφικτός

*Η μπροστινή μας πόρτα θάπρεπε να βλέπει σε μια πολυσύχναστη πλατεία και η πίσω σε ένα απομονωμένο πάρκο

K.Lynch

Πολεοδόμος

Τουλάχιστον τα τελευταία τριάντα χρόνια, υπήρχαν «σοβαροί λόγοι» για να εκχωρείται το περιαστικό πράσινο σε άλλες χρήσεις, πέρα από αυτές της φυσικής του αποστολής .Το επίσημο κράτος εκθείαζε τη συμβολή των δασών, οι πολιτικοί πλειοδοτούσαν σε αιτήματα προστασίας, η εγκύκλιος παιδεία κατήγγελε τις βλαβερές συνέπειες της αποδάσωσης, ο κοινωνικός λόγος καυτηρίαζε τις πρακτικές της καταστροφής .. Και όμως, την ίδια περίοδο, το περιαστικό δάσος και ιδιαίτερα αυτό του Υμηττού, κατακερματιζόταν από δρόμους, μειωνόταν ως μέγεθος από διάφορες αιτίες, υποδεχόταν παράταιρες χρήσεις . Άλλοτε ήταν στρατιωτικές εγκαταστάσεις, άλλοτε κεραίες τηλεοπτικών σταθμών και λατομικές δραστηριότητες, άλλοτε άτυποι σκουπιδότοποι, άλλοτε πυλώνες της ΔΕΗ και νεκροταφεία. Τελικά η σχέση της ελληνικής πρωτεύουσας με το περιαστικό δάσος του Υμηττού ήταν «κροκοδείλια».

Και τώρα ένας ακόμη «σοβαρός» λόγος εμφανίζεται στον ορίζοντα των συμβατικών πολιτικών, των εργολάβων, των δημοτικών παραγόντων χωρίς φαντασία. Είναι η «ανάγκη» εξυπηρέτησης της αυξημένης κινητικότητας με τα ιδιωτικά μεταφορικά μέσα, είναι η υπόθεση της κατασκευής ενός συγκροτήματος οδεύσεων, κόμβων, παρακάμψεων, είναι μια ακόμη χωρική επέκταση των κυκλοφοριακών υποδομών. Το υπάρχον οδικό δίκτυο κηρύσσεται ως ανεπαρκές χωρίς να αναλαμβάνεται καμιά απολύτως δράση για τη βελτίωση της λειτουργικότητάς του : Χωρίς να προωθείται καμιά απολύτως ρύθμιση για το διαχωρισμό της υπερτοπικής από την τοπική κυκλοφορία, για κάποιες ανισόπεδες λύσεις που θα πρόσφεραν ασφάλεια στους «παρόδιους» κατοίκους, για υπογειοποιήσεις κάποιων ειδικών τμημάτων που θα αναβάθμιζαν την ποιότητα ζωής της τοπικής κοινωνίας.

ΟΧΙ ΕΝΑ ΑΚΟΜΗ «ΟΧΙ»

Η Ακρόπολη έχει την Πλάκα και τον λόφο της Πνύκας ως προστατευτικό περίγυρο, οι Δελφοί περιστοιχίζονται από ένα τοπίο ανέπαφο από βιομηχανικά στοιχεία, ο Ναός του Ποσειδώνος στο Σούνιο περιβάλλεται και υποστηρίζεται από τους θαμνώνες της ανατολικής Αττικής. Ο Υμηττός με τα βυζαντινά μοναστήρια του 11^ου αιώνα, με τα διάσπαρτα κατάλοιπα των αρχαίων λατομεύσεων μαρμάρου, με τα ίχνη της πελασγικής και πρωτοελλαδικής παρουσίας, με τα σπηλαιοβάραθρα, έχει επίσης ανάγκη από ένα αισθητικό «περιβάλλον» ποιότητας, υποστηρικτικό της ιστορικής του διαδρομής. Συμβατό με τα σχήματα, τις γραμμές και τα μεγέθη του χώρου.

Όμως ο Υμηττός δεν είναι μόνο φορέας μνημειακής λειτουργίας, δεν είναι μόνο «ανάμνηση». Είναι και ενεργός φύση.Είναι μια χαρακτηριστική μορφή αττικής φύσης , λειτουργική και αυθύπαρκτη, με όλα εκείνα τα ευώδη φυτά που συγκινούσαν τον Εβλιγιά Τσελεμπή – Τούρκο περιηγητή του κόσμου του 17^ου αιώνα – ή που εισάγονταν από τον Παπαδιαμάντη στο πασχαλιάτικο αφηγήμά του για μια υμήττεια πηγή. Φιλοξενεί τα ίδια έντομα που προσέγγιζαν τον νεογένητο Πλάτωνα για να του προσδώσουν ευγλωτία, σύμφωνα με την εικασία που διέσωσε ο Ρωμαίος συγγραφέας Αιλιανός.Για περισσότερους από 1 εκατ. κατοίκους, ο Υμηττός είναι πεδίο φυσιογνωσίας και αυτογνωσίας δια μέσου της απόδρασης από τα τετριμένα αστικά σκηνικά . Είναι πεδίο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, πεδίο ορειβατικών εξορμήσεων, πολιτιστικής εμπειρίας, αθλητισμού, ανατροφοδότησης ιδεών, ξεσκονίσματος ιστορικών πληροφοριών, ζωντανής γαιογνωσίας, εποπτίας του αθηναϊκού χώρου. Η μετάλλαξή του σε μια σκηνοθετημένη κατάσταση «πάρκου» τεμνόμενου από οδεύσεις πάσης φύσεως, είναι «έκπτωση».

Σε αυτή την ειδική περίοδο που διανύουμε, την περίοδο των οικονομικών στενοτήτων που όμως δεν αναχαιτίζουν την όρεξη του ΥΠΕΧΩΔΕ για υπόγειες διαδρομές της τάξεως δεκάδων χιλιομέτρων(!),δεν χρειάζεται μια παραπέρα άρνηση.

Όχι, δεν χρειάζεται ένα ακόμη ΟΧΙ - με στόχο τη διατήρηση του «κακού» έναντι του «χειρότερου» ή αυτού του τελευταίου έναντι του «χειροτερότερου».

Δεν χρειάζεται μια ακόμη επιχειρηματολογία που θα καταλήγει σε αποφάνσεις του τύπου ΜΗ ΑΥΤΟ, ΟΧΙ ΕΚΕΙΝΟ, ΚΑΤΩ ΤΟ ΑΛΛΟ, ΤΟ Χ Ή ΤΟ Ψ ΔΕΝ ΘΑ ΠΕΡΑΣΕΙ κλπ. κλπ.

Δεν χρειάζεται ένας ακόμη αμυντικός αγώνας, ίσως για να περισωθούν κάποια οικο-ψίχουλα από το μεγάλο τραπέζωμα του περιβάλλοντος .

Δεν χρειάζεται καμιά απολύτως ψυχολογική προετοιμασία για ένα ακόμη επερχόμενο μνημόσυνο – σ’ αυτή τη τρελλή πορεία της αστικοποίησης.

Αντίθετα χρειάζεται να βάλουμε τους μικρόνοες «καλοθελητές» και τους ιδιοτελείς στη θέση τους. Να αφήσουν κατά μέρος τους γκλαμουροειδείς σχεδιασμούς , να σταματήσουν το τεχνο-«σνομπάρισμα» της ευρύτερης κοινωνίας ! Κι εμείς να προχωρήσουμε σε ένα θετικό σχέδιο δράσης, αναδεύοντας τη κοινωνική δημιουργικότητα και εγείροντας προσδοκίες , συσπειρώνοντας νοήμονες ανθρώπους, εκφέροντας απαιτήσεις απέναντι σε φορείς που έχουν το όνομα ( «Σύνδεσμος Προστασίας και Ανάδειξης Υμηττού» – ΣΠΑΥ) αλλά όχι πάντοτε και την χάρη....

Να ορθωθούμε λοιπόν ενάντια στην κυκλοφοριακή εντροπία και στο «χρύσωμά» της με τις «συνήθεις» μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Να συνθέσουμε ένα λιτό και κατανοητό από την κοινωνία σχέδιο, πιθανόν με την ακόλουθη μορφή:

- Ο Υμηττός να αναγνωρισθεί σε όλη την έκτασή του, αποκλειστικά και χωρίς

εξαιρέσεις, ως χώρος δασικής αναψυχής με ήπιες πολιτιστικές χρήσεις

- Να καταγραφούν μέσα στα πλαίσια ειδικών μελετών ΟΛΕΣ οι οχλούσες και ασύμβατες χρήσεις στον ευρύτατο χώρο του Υμηττού των 81 τετρ. χιλιομέτρων

- Να διατυπωθούν συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα για την απομάκρυνση ΟΛΩΝ των οχλουσών χρήσεων.

Και τέλος, απέναντι σε όλους τους απογοητευμένους, στους γενικά αποθαρρημένους που είδαν καταστροφές επί καταστροφών με δικαιολογίες επί δικαιολογιών κι εν τέλει μετατράπηκαν σε φυγάδες στα πλαίσια μιας ατέρμονης φυγής , στους απαιτητικούς που αναζητούν την άθικτη φύση μέσα από ψυχοφθόρους και χρονοβόρους εθνικούς δρόμους, να συνοψίσουμε το σχέδιό μας με μια φράση : ΕΝΑΣ ΑΛΛΟΣ ΥΜΗΤΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΦΙΚΤΟΣ !

Γιάννης Σχίζας ΟΙΚΟΛΟΓΕΙΝ Νο 2

*ΠΙΝΑΚΑΣ της ΜΥΡΤΟΥΣ ΔΗΓΟΝΗ : "ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ"

.