Προϋπολογισμός 2022 σε νεοφιλελεύθερους αλγόριθμους*

 

Γιάννης Τόλιος, διδάκτωρ Οικονομικών

(*) Δημοσιεύτηκε στην «Εφημερίδα των Συντακτών», 16/12/21

Ο Προϋπολογισμού 2022, συμπυκνώνει τις επιλογές της κυβέρνησης και δεν φέρνει κανένα ελπιδοφόρο μήνυμα για μισθωτούς και λαϊκά στρώματα. Αντίθετα διευρύνει τις εισοδηματικές ανισότητες, επιβάλλοντας βίαιη φτωχοποίηση μεγάλου μέρους των εργαζόμενων και κυρίως της νέας γενιάς, ενώ η κερδοφορία μεγάλων επιχειρήσεων και πολυεθνικών βρίσκεται σε άνθιση. Ιδιαίτερα σκληρές είναι οι περικοπές κοινωνικών δαπανών, πρώτα απ’ όλα στην υγεία και πρόνοια, ενώ αυξάνονται οι επιχορηγήσεις προς «εθνικούς» και ξένους επενδυτές από κοινοτικά κονδύλια. Παράλληλα συνεχίζεται η πολιτική ιδιωτικοποίησης δημόσιας περιουσίας και διατηρούνται αλώβητα τα φορολογικά προνόμια και η φορολογική ασυλία των «εχόντων».

 

1.Τα «φορολογικά υποζύγια»

Στον Προϋπολογισμό 2022, τα συνολικά έσοδα προβλέπονται σε 55,4 δις € (αυξημένα κατά 5 δις), ενώ οι συνολικές δαπάνες σε 65,6 δις (μειωμένες κατά 5 δις). Κύρια πηγή εσόδων οι έμμεσοι φόροι (από 26,2 δις σε 28,5 δις), καθώς φόροι εισοδήματος φυσικών προσώπων (από 9,7 δις σε 10,4 δις), που στην πλειοψηφία επιβαρύνουν μισθωτούς και συνταξιούχους. Από την άλλη οι φόροι νομικών προσώπων (ΑΕ και ΕΠΕ), αυξάνονται οριακά (από 3,2 δις σε 3,8 δις). Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φόροι νομικών προσώπων από 2,5% του ΑΕΠ το 2019, θα περιοριστούν στο 2% το 2022.!!

Ταυτόχρονα παραμένει ανέγγιχτο το φορολογικό καθεστώς προνομίων (εφοπλιστών, τραπεζιτών, κά), καθώς η παροχή φορολογικών «κινήτρων» σε μεγάλους κεφαλαιούχους, ενώ ζει και βασιλεύει η φοροδιαφυγή ευπόρων στρωμάτων, ιδίως μέσω off-shore εταιριών σε «φορολογικούς παραδείσους». Μια εικόνα αυτής της φοροδιαφυγής δίνουν οι αποκαλύψεις των «Pandora Papers». Το ύψος του πλούτου που κρύβεται σε αυτούς ήταν (2020) πάνω από 11,3 τρις δολ., ενώ η φοροδιαφυγή 427 δις δολ. Ανάμεσα στους εκλεκτούς της διεθνούς ολιγαρχίας και 283 έλληνες μεγαλοκεφαιούχοι!!

2.Συρρίκνωση αναπτυξιακών και κοινωνικών δαπανών

Σύμφωνα με το ‘νεοφιλελεύθερο αλγόριθμο’, η συρρίκνωση δαπανών, εστιάζεται στις κοινωνικές και πρώτα απ’ όλα στην υγεία. Αντί σε συνθήκες πανδημίας, ουσιαστικής ενίσχυσης του ΕΣΥ, έχουμε τάσεις συρρίκνωσης στη «λογική» του υπουργού Επικρατείας Ά.Σκέρτσου, ότι «δεν υπάρχει λόγος να δημιουργήσουμε πολυτελές σύστημα υγείας».! Ειδικότερα οι κεφαλαιακές μεταβιβάσεις από το κράτος προς Νοσοκομεία & ΠΦΥ, από 1.741 εκατ./2021, περιορίζονται σε 1.462 εκατ./2022, ενώ οι αμοιβές εργαζόμενων στα Νοσοκομεία-ΠΦΥ, από 751 εκατ., μειώνονται σε 690 εκατ.!!

Παράλληλα οι μεταβιβάσεις από τακτικό προϋπολογισμό προς οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης (ΟΚΑ), μειώνονται από 21,5 δις σε 20,4 δις, ενώ οι δαπάνες επιδομάτων ανεργίας ΟΑΕΔ, από 654 σε 505 εκατ. Επίσης οι επιχορηγήσεις προς ΕΟΠΥΥ από 504 εκατ., σε 436 εκατ., κλπ. Όσο για τις δαπάνες μισθοδοσίας στις δημόσιες υπηρεσίες, προβλέπεται αύξηση 1% (από 13,5 δις/2021 σε 13,6 δις), τη στιγμή που ο πραγματικός τιμάριθμος τρέχει 5% και σε βασικά είδη είναι πολλαπλάσιος (τρόφιμα, καύσιμα, κά). Τέλος μειωμένες προβλέπονται και οι επιχορηγήσεις προς ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού (από 2,9 δις, σε 2,8 δις), ενώ οι δημοτικοί φόροι και τέλη θα αυξηθούν, από 501 εκατ., σε 552 εκατ. €. Όσον αφορά το ύψος του δημόσιου χρέους, παραμένει δυσθεώρητο.! Από 331 δις το 2019, προβλέπεται 355 δις/2022, φέρνοντας στο προσκήνιο τη ζωτική ανάγκη δραστικής μείωσης του για την επιβίωση του ελληνικού λαού.

3.Ανάπτυξη και …’αναπτυξιολογία’ !

Στο νέο προϋπολογισμό γίνεται μεγάλος θόρυβος «περί ανάπτυξης». Ωστόσο η πορεία του ΑΕΠ στα τελευταία χρόνια δείχνουν διάψευση προσδοκιών. Οι δημόσιες επενδύσεις παραμένουν στάσιμες (10,6 δις/2020, σε 10,9 δις/2022, μαζί 3,2 δις του Ταμείου Ανάκαμψης. Η ιδιωτική και δημόσια κατανάλωση, θα επιβραδυνθεί (ιδιωτική από 3,3% σε 3% και δημόσια από 4,1% σε -2,8%). Από την άλλη η μειωμένη αγοραστική δύναμη λαϊκών νοικοκυριών, δεν μπορεί να δώσει ώθηση στη ζήτηση και δυναμική στην αύξηση του ΑΕΠ. Τα στοιχεία του ΕΦΚΑ δείχνουν διαδικασίας φτωχοποίησης των εργαζόμενων (41% είναι μερικής απασχόλησης με μισθό 373 € καθαρά).! Η λογική του φθηνού εργατικού κόστους ως μοχλού ανάπτυξης και μείωσης ανεργίας, έχει διαψευστεί. Πρόσφατα ο βραβευμένος με Νόμπελ Οικονομίας (Ντέιβιτ Καρν), απέδειξε ότι η αύξηση του κατώτατου μισθού δεν οδηγεί απαραίτητα σε αύξηση ανεργίας. Στην Ελλάδα η ανεργία παραμένει σε υψηλά επίπεδα (15,9%), ενώ η μείωση του κατώτατου μισθού, από 751 σε 586 € το 2012, δεν έφερε ούτε μείωση ανεργίας, ούτε υψηλούς ρυθμούς ΑΕΠ.

Κατά συνέπεια αυτό που χρειάζεται άμεσα είναι ριζική στροφή στην ασκούμενη πολιτική. Σε σχέση με τον Προϋπολογισμό, βασικό αίτημα είναι η μείωση έμμεσης φορολογίας και φορολογίας μισθωτών-συνταξιούχων, καθώς δραστικός περιορισμός φοροδιαφυγής και φοροκλοπής. Κατάργηση φορολογικών προνομίων, αύξηση κοινωνικών δαπανών υγείας, παιδείας, πρόνοιας, πολιτισμού, περιβάλλοντος, στήριξη προγραμμάτων ανάπτυξης για δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Αποκατάσταση κατώτατου μισθού στο ύψος των 751 €, για τόνωση ζήτησης, παραγωγής, απασχόλησης και μείωσης ανεργίας. Οι τελευταίες αγωνιστικές κινητοποιήσεων (εστίαση, ακτοπλοΐα, εκπαίδευση), δείχνουν  ότι με ενωτικούς αγώνες και λαϊκή αλληλεγγύη, μπορεί να ανοίξει δρόμος ελπιδοφόρας προοπτικής για τον ελληνικό λαό και ιδιαίτερα τη νεολαία.