Στήνουν παιχνίδι στη Νέα Υόρκη για τον τετραγωνισμό του κύκλου

 

Του Γιάννου Χαραλαμπίδη*

Σύνδεση αερίου με αποχώρηση Αττίλα και σεβασμό της ΚΔ και όχι με τη διάλυση μέσω ομοσπονδίας δύο ισότιμων κρατών - Πώς οι Τούρκοι επικαλούνται διπλωματικά τον Πρόεδρο, το ΑΚΕΛ και τον ΔΗΣΥ για τα δύο κράτη και την πολιτική ισότητα

Στήνει παιχνίδι ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ με τη στήριξη των Βρετανών στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο, έχοντας κατά νουν τον τετραγωνισμό του κύκλου και εκτιμώντας ότι μέχρι τότε θα καταλαγιάσουν οι όποιες αντιδράσεις από τα τουρκικά τετελεσμένα στην Αμμόχωστο, την οποία θα συνδέσουν με τη λύση σε μια προσπάθεια πιέσεων επί της κυπριακής Κυβέρνησης. Ότι δηλαδή θα πρέπει να επιδείξει ευελιξία για να μην προχωρήσουν και σε νέα τετελεσμένα αλλά και για να μην παγιωθούν τα προηγούμενα. Συνεπώς, όσο πιο σύντομα δείξει η Λευκωσία πρόθεση συμβιβασμού, τόσο πιο γρήγορα θα ήταν δυνατό να προκύψει διευθέτηση του προβλήματος που θα περιλαμβάνει και την περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου.

Πώς η Τουρκία συνδέει το αέριο με τα δυο κράτη και την ένταση εάν οι όροι της δεν γίνουν δεκτοί

Πώς συνδέουν την Αμμόχωστο με την αποδοχή τουρκικών θέσεων για αποφυγή νέων τετελεσμένων

Πώς αφαιρούνται τα φύλλα συκής από τη διχοτόμηση

Οι τουρκικές θέσεις και οι κατηγορίες για ατολμία του Προέδρου

Πάγωμα ένταξης και τελωνειακή ένωση

Η αποδοχή των κρυφών βέτο και πολιτειακή ισότητα

Το περιθώριο των εργασιών της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, όπου θα βρίσκονται ο Πρόεδρος Αναστασιάδης και ο κατοχικός ηγέτης, Ερσίν Τατάρ, εμφανίζεται ως μία προσπάθεια για τη γεφύρωση του χάσματος που υπάρχει μεταξύ των μερών και την εξεύρεση κοινού εδάφους, δηλαδή των όσων η Τουρκία υποστηρίζει περί της λύσης δύο χωριστών κρατών και των όσων επαναλαμβάνει ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, καθώς και η λοιπή πολιτική ηγεσία για μία ομοσπονδιακή λύση στη βάση των δύο ισότιμων συνιστώντων κρατών με πολιτική ισότητα. Μάλιστα, όπως διπλωματικές πηγές αναφέρουν, τόσο ο Πρόεδρος του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου όσο και η ηγεσία του ΑΚΕΛ αποδέχονται μία μορφή κρυφών βέτο για την άσκηση αποτελεσματικών αποφάσεων που θα κατοχυρώνουν την τουρκοκυπριακή πλευρά σε ζητήματα που η ίδια θεωρεί μείζονος γι’ αυτή σημασίας. Σύμφωνα με τις ίδιες διπλωματικές πήγες, η θέση αυτή θα μπορούσε να γίνει δεκτή και από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Ο Ι. Κασουλίδης, πρώην Υπουργός Εξωτερικών, είπε λίαν προσφάτως ότι η θέση αυτή έχει γίνει δεκτή. Εφόσον η Άγκυρα πήρε σε πρώτη φάση αυτό που ήθελε, προχώρησε ένα βήμα παρακάτω και ταυτίζει την πολιτική ισότητα με την πολιτειακή ισότητα και την ισότιμη κυριαρχία, μέρος της οποίας έχει ήδη εισπράξει μέσα από το κατάλοιπο εξουσίας. Όσες δηλαδή εξουσίες δεν ανήκουν στην Κεντρική Κυβέρνηση, ανήκουν στα κρατίδια κατά τρόπον πρωτογενή και κυρίαρχο. Η Τουρκία αξιώνει, πλέον, να φύγουν οι «σκιές» και τα φύλλα συκής που καλύπτουν τη διχοτόμηση. Υπό αυτές τις συνθήκες, τονίζεται ότι οι Βρετανοί επιμένουν και θεωρούν ότι η μόνη ρεαλιστική πρόταση είναι η δική τους, που περιλαμβάνει δύο κράτη σε μία ομοσπονδία, η οποία, βεβαίως, θα έχει συνομοσπονδιακό χαρακτήρα. Για να μπορούν έτσι αμφότερες οι πλευρές να την παρουσιάζουν όπως οι ίδιες επιθυμούν.

Επίκληση Προέδρου και κομμάτων

Η τουρκική πλευρά, πάντως, έχει παρουσιάσει και ενώπιον των Βρετανών, καθώς και του ΓΓ του ΟΗΕ, των κ.κ. Λουτ και Σπέχαρ, την αντίληψη ότι η δική της θέση υπέρ των δύο κρατών προέρχεται από συζητήσεις που έγιναν με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη. Συναφείς διπλωματικές πήγες τονίζουν ότι η τουρκική πλευρά επικαλείται και θέσεις του ΑΚΕΛ. Ότι, δηλαδή, ο Πρόεδρος έχει πρόθεση για την επίλυση του Κυπριακού στην αντίληψη των δύο κρατών. Συνεπώς, επισημαίνεται, δεν θεωρεί η Άγκυρα ότι οι απόψεις που κατέθεσε είναι παράλογες, αλλά ότι το πρόβλημα έγκειται στην ελληνοκυπριακή πλευρά, η οποία δεν μπορεί να αποδεχθεί τις πραγματικότητες δημόσια και, ως εκ τούτου, σκοντάφτει στην ατολμία του Προέδρου να εκφράσει προς τους Ελληνοκυπρίους όσα είχε επισημάνει στο παρασκήνιο. Επί τούτων, προστίθεται ότι η Άγκυρα εμφανίζει ως λογική τη θέση του ΑΚΕΛ για το θέμα του φυσικού αερίου και τις διασυνδέσεις του με το Κυπριακό. Όμως, όπως διευκρινίζεται, το ζήτημα αυτό είναι συναφές με τον καθορισμό των ΑΟΖ μετά τη λύση του Κυπριακού επί τη βάσει τού πώς η Άγκυρα αντιλαμβάνεται τα όρια της δικής της υφαλοκρηπίδας και των δικαιωμάτων του ψευδοκράτους. Κατά την αντίληψή της το ψευδοκράτος συνιστά ήδη ανεξάρτητο κράτος, με δικαιώματα τα οποία η Τουρκία θα υπερασπιστεί με κάθε μέσο και τρόπο. Αυτή η θέση μεταφράζεται:

1. Ως διασύνδεση του φυσικού αερίου μαζί με την πολιτική θέση των δύο κρατών. 2. Ως προειδοποίηση ή απειλή ότι η Άγκυρα όπως έχει ήδη διαμηνύσει μέσω της διπλωματικής οδού δεν θα αποδεχθεί τετελεσμένα στην Κυπριακή ΑΟΖ, δηλαδή στα σημεία και στις περιοχές που θεωρεί ότι ανήκουν στο ψευδοκράτος και στην ίδια. Αυτή η απειλή παραπέμπει στον Νοέμβριο. Και ποιο είναι το τουρκικό μήνυμα; Στην περίπτωση που δεν αρχίσουν οι συνομιλίες με τους τουρκικούς όρους και προχωρήσει η Κυπριακή Δημοκρατία με ξένες εταιρείες σε νέες έρευνες, όπως έχει ήδη ανακοινωθεί, τότε θα υπάρξει ένταση. Άρα, η Τουρκία συνδέει το φυσικό αέριο με τους όρους λύσης των δυο κρατών και την ένταση, εάν οι αξιώσεις της δεν γίνουν δεκτές.

Γεωπολιτικό παιχνίδι της Άγκυρας

Η Άγκυρα έχει διαμηνύσει προς τον διεθνή παράγοντα ότι οι αποφάσεις της, καθώς και των Τουρκοκυπρίων, δεν έχουν επιστροφή, την ίδια στιγμή που είναι πρόδηλον ότι συσχετίζονται με τον νέο γεωπολιτικό ρόλο που θέλει να διαδραματίσει στη νοτιοανατολική Μεσόγειο μέσω Κύπρου, εγκαθιδρύοντας βάση drones στο Λευκόνοικο και δημιουργώντας ναυτική βάση στην περιοχή Τρικώμου - Μπογαζίου. Σύμφωνα με το γεωστρατηγικό πλάνο της Τουρκίας, δεν επιτρέπονται αισιόδοξες εξελίξεις, διότι η Άγκυρα θεωρεί το νησί ως αβύθιστο αεροπλανοφόρο δικής της χρήσης και μιαν από τις κορυφαίες του γεωπολιτικού τριγώνου Κατάρ, Κύπρος, Σομαλία, επί τη βάσει του οποίου μπορεί να ελέγχει θαλάσσιες και εναέριες οδούς. Ο σχεδιασμός αυτός δεν επιτρέπει στην Τουρκία να αξιώνει τίποτα λιγότερο τίποτα περισσότερο από τη γεωστρατηγική και γεωπολιτική ενσωμάτωση της Κύπρου στον ευρύτερο στρατηγικό της στόχο, που είναι η ανάδειξή της ως περιφερειακής δύναμης παγκοσμίων διαστάσεων. Υπό αυτές τις συνθήκες, και χωρίς την Τουρκία να πληρώνει κόστος, θεωρεί ότι η τουρκοποίηση της Κύπρου μπορεί να προκύψει μέσα από τις συνταγματικές δομές της όποιας λύσης στη βάση δύο κρατών και της στρατιωτικής της ισχύος. Προσπαθεί, δε, να προκαταλάβει την όποια νέα αρχιτεκτονική προς τα νότια της Κύπρου, όπου υπάρχει η πρόθεση για να οικοδομηθεί μια άτυπη κοινή δράση μεταξύ Ισραηλινών και Αιγυπτίων. Συνεπώς, η παρουσία της Τουρκίας είναι πρόδηλη μέσω του Αττίλα και των αποφάσεων για αεροναυτικές Βάσεις, που προβάλλουν την τουρκική ισχύ στην ευρύτερη περιοχή και δη προς το Σουέζ.

Το δίλημμα αλλαγής στρατηγικής

Υπό αυτές τις συνθήκες, οι όποιες προσπάθειες καταβληθούν στη Νέα Υόρκη για επανέναρξη των διαδικασιών επίλυσης του Κυπριακού θα στηρίζονται στους τουρκικούς σχεδιασμούς. Ως καλύτερη εξέλιξη θεωρείται η βρετανική πρόταση για δύο κράτη στο πλαίσιο μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, που θα διαλύει στην ουσία το ενιαίο υπό κατοχήν σήμερα κράτος της Κυπριακής Δημοκρατίας και θα το αντικαθιστά από το υφιστάμενο ψευδοκράτος, το οποίο θα νομιμοποιεί και τις ελεύθερες περιοχές, οι οποίες θα απονομιμοποιηθούν και θα συνυπάρξουν εκ του μηδενός, στη βάση ενός νέου συνεταιριστικού πολιτειακού συστήματος. Αυτή είναι η μια επιλογή και η οποία οδηγεί στην αναγνώριση του ψευδοκράτους, στη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και στη νομιμοποίηση του στρατηγικού σχεδιασμού της Τουρκίας όπως άρχισε η νέα του φάση να υλοποιείται με την άφιξη του Ερντογάν στην Κύπρο και την πρόκληση νέων τετελεσμένων στην περιοχή της Αμμοχώστου. Η άλλη επιλογή, η ρεαλιστική δηλαδή, είναι η διατήρηση της Κυπριακής Δημοκρατίας στη ζωή και η απαλλαγή της νήσου ολόκληρης από την τουρκική κατοχή, που προϋποθέτει μία σειρά διπλωματικών νομικών και στρατηγικών δράσεων στη βάση της αποτροπής και όχι της νομιμοποίησης των σχεδιασμών της Άγκυρας για έλεγχο ολόκληρης της Κύπρου μέσω της διευθέτησης του προβλήματος με μια ομοσπονδία δυο ισότιμων συνιστώντων κρατών. Συνεπώς, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ή θα αλλάξει στρατηγική και θα προχωρήσει στην υπεράσπιση του νόμιμου κράτους αντί της διάλυσής του ή στη Νέα Υόρκη θα οδηγηθεί σε νέα αδιέξοδα και σε νέες περιπέτειες μέσα από μία μολυσμένη διαδικασία, η οποία έφερε το Κυπριακό στα υφιστάμενα αδιέξοδα, στους εκβιασμούς και στη λύση των δύο κρατών.

Πυλώνες εναλλακτικής πολιτικής

Υπό αυτές τις συνθήκες, ο Πρόεδρος έχει τις εξής επιλογές:

1. Άρση των τετελεσμένων που έχουν αποφασιστεί από το κατοχικό καθεστώς και την Άγκυρα στην Αμμόχωστο και επιστροφή της πόλης στους νόμιμους κατοίκους της ως προϋπόθεση καλής θελήσεως από τουρκικής πλευράς για επανέναρξη των συνομιλιών.
2. Αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία όπως η αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005 καθορίζει. Αλλιώς οποιαδήποτε απόφαση έχει σχέση με την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας στην ΕΕ θα πρέπει από τώρα να θεωρείται ως παγωμένη. Ότι, δηλαδή, επί αυτής θα ασκηθεί βέτο, διότι η Τουρκία δεν σέβεται το κεκτημένο.
3. Κίνηση διαδικασιών για την εφαρμογή της τελωνειακής ένωσης και με την Κυπριακή Δημοκρατία, που σημαίνει ότι η Κυβέρνηση θα πρέπει να αποταθεί προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία εάν, ως η καθ' ύλην αρμόδια Αρχή της ΕΕ που είναι, δεν προχωρήσει σε άρση του προβλήματος, τότε μπορεί να καταγγελθεί και η ίδια και η Τουρκία ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου του Λουξεμβούργου. Είναι σαφής η παραβίαση της τελωνειακής ένωσης και η προσβολή των δικαιωμάτων κράτους-μέλους της ΕΕ, από υποψήφιο για ένταξη κράτος που διαθέτει στρατεύματα επί ευρωπαϊκού εδάφους. Δηλαδή αυτού της Κυπριακής Δημοκρατίας.
4. Σεβασμό της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας κράτους-μέλους του ΟΗΕ και της ΕΕ όπως τα πρώτα άρθρα του Χάρτη των Ην. Εθνών καθορίζουν και όπως το άρθρο 2 παράγραφος 4 σαφώς επισημαίνει. Ότι δηλαδή καμία οντότητα, Αρχή ή κράτος μπορούν να προκύψουν από τη βία και τη χρήση των όπλων. Ούτε ξένα στρατεύματα μπορούν να υπάρχουν σε έδαφος της ΕΕ. Επισημαίνουμε μάλιστα ότι ούτε καν η ίδια η ΕΕ μπορεί να έχει στρατεύματα σε έδαφος κράτους-μέλους της. Συνεπώς, η πρόταση για κοινή βάση δεν είναι άλλη από την αποδοχή ότι θα πρέπει να προκύψει πλήρης αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων και πλήρης σεβασμός της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας και των συναφών δικαιωμάτων της που περιλαμβάνουν την ΑΟΖ και τους υδρογονάνθρακες. Εκείνο το οποίο θα τεθεί εκτός συζήτησης είναι ό,τι η Άγκυρα ζητά σήμερα. Δηλαδή τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και την αντικατάστασή της από δύο χωριστά κράτη. Μία θέση, δυστυχώς, η οποία προέκυψε από την αποδοχή των ημετέρων ότι στο νησί θα υπάρχουν δύο ισότιμα συνιστώντα κράτη με πολιτική ισότητα.
5. Λήψη απόφασης από την ΕΕ για την άμεση επιβολή κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας σε περίπτωση κατά την οποία: Α. Δεν ανακαλέσει τα αποτελέσματα τα οποία προκάλεσε στην Αμμόχωστο και δεν επιστρέψει την πόλη στους νόμιμους κατοίκους της όπως τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας καθορίζουν. Β. Προχωρήσει σε νέες δράσεις και εντάσεις εντός της Κυπριακής ΑΟΖ ειδικότερα στην περίπτωση κατά την οποίαν η Κυπριακή Δημοκρατία αρχίσει εκ νέου έρευνες περί τον μήνα Νοέμβριο.
6. Επιβολή στρατιωτικού εμπάργκο σε βάρος της Τουρκίας λόγω της κατοχής στην Κύπρο και των συνεχών προκλήσεων.
7. Άμεση ενεργοποίηση του άρθρου 42 παρ. 7 των Συνθηκών στην περίπτωση που δεχθεί η Κυπριακή Δημοκρατία επίθεση από την Τουρκία, που σημαίνει ακόμη και αυτήν τη στρατιωτική στήριξη των κρατών της ΕΕ προς την Κυπριακή Δημοκρατία.

Η σύνδεση του φυσικού αερίου με τη λύση

Τα ανωτέρω αποτελούν τους πυλώνες αποτρεπτικής στρατηγικής και προειδοποιήσεις προς την τουρκική πλευρά ότι θα πληρώσει κόστος. Δεν συνιστούν επικίνδυνες στρατιωτικές δράσεις που μπορούν να οδηγήσουν σε πολεμική αναμέτρηση, αλλά το αντίθετο. Συνιστούν τα αυτονόητα μιας άλλης πολιτικής από αυτήν που ακολουθείται σήμερα και η οποία προκάλεσε λόγω του ανισοζυγίου δυνάμεων ένταση, κρίσεις και νέα τετελεσμένα, χωρίς η Τουρκία να πληρώνει κόστος εφόσον κανείς δεν μπορεί να της βάλει φρένο, διότι εμείς υιοθετήσαμε την πολιτική του εξευμενισμού, έχοντας την ψευδαίσθηση ότι μπορεί να κατευναστεί το θηρίο.

Η όποια διασύνδεση των υδρογονανθράκων θα πρέπει να γίνει στην εξής βάση: Εάν η τουρκική πλευρά θέλει οφέλη από την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου, οφείλει να προβεί στο αυτονόητο, δηλαδή στην αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Συνεπώς, ουδόλως θα πρέπει να γίνει δεκτή η θέση του ΑΚΕΛ για διασύνδεση του φυσικού αερίου με την ομοσπονδία των δύο ισότιμων συνιστώντων κρατών όπως προβλέπουν οι συγκλίσεις, διότι κάτι τέτοιο θα προσφέρει στην άλλη πλευρά και την αναγνώριση του υφισταμένου ψευδοκράτους ως ισότιμου συνιστώντας κράτους και θα της προσφέρει επιπροσθέτως τους υδρογονάνθρακες στη βάση νέων συμφωνιών, όπως η Τουρκία τις αντιλαμβάνεται. Εάν λοιπόν θα είναι κίνητρο οι υδρογονάνθρακες για τη λύση του Κυπριακού, τότε, αυτό το κίνητρο, δεν θα πρέπει να οδηγεί στη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και στην αντικατάστασή της από δύο ισότιμα συνιστώντα κράτη και τον τετραγωνισμό του κύκλου, όπως οι Βρετανοί επιδιώκουν, άλλα στην αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία κατά τρόπον ώστε να κατοχυρωθούν τα νόμιμα δικαιώματά μας εντός της ΑΟΖ, και όχι αυτά της Τουρκίας και του υφιστάμενου ψευδοκράτους, ως ισότιμου συνιστώντος κράτους στο πλαίσιο μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Δηλαδή το φυσικό αέριο θα πρέπει να συνδεθεί με την απαλλαγή της Κύπρου από την κατοχή και την απελευθέρωση και όχι με την εμπέδωση των διχοτομικών τετελεσμένων της εισβολής μέσα από μία ομοσπονδία συνομοσπονδιακού χαρακτήρα. Η ευθύνη λοιπόν για την αδυναμία εξεύρεσης λύσης ανήκει μεν στην Τουρκία, αλλά και σε εκείνους, οι οποίοι με την εξευμενιστική τους πολιτική και τη ομοσπονδία άνοιξαν τις πύλες στην Άγκυρα στην επιβολή των δυο κρατών και σε όσους δεν έχουν σχέδιο Β, οπότε αρνούνται να περάσουν στην αποτροπή και στη διάσωση της Κυπριακής Δημοκρατίας, προτιμώντας να παραμένουν γαντζωμένοι στις καρέκλες τους σε βάρος της πατρίδας. Γι’ αυτό, άλλωστε, επί μακρόν χλευάζουν οτιδήποτε πατριωτικό. Για να κερδίσουν άλλοθι, το οποίο όμως τώρα τους το αφαιρεί η Τουρκία και αφήνει τους λεγόμενου σοφούς βασιλείς του κατεστημένου γυμνούς και εκτεθειμένους. Και αρκετά ταπεινωμένους...

*Δρ των Διεθνών Σχέσεων