ΛΟΥΚΗΣ ΑΚΡΙΤΑΣ

 του Άντη Ροδίτη

Όπως το γράφω και στο βιβλίο της Λουίζας Παπαλοίζου «Το Βουνί», ο αγροτικός κόσμος της Κύπρου «στάθηκε ο κατ’ εξοχήν φορέας του οράματος για καλύτερη ζωή, μέσα από το συγκεκριμένο αίτημα της Ένωσης», το οποίον εκμεταλλεύτηκαν για αλλότριους σκοπούς τόσο το (ξενόφερτο) κομμουνιστικό κίνημα Κύπρου όσο και η (ξενοκίνητη) Εκκλησία της Κύπρου ως προς το κληρονομημένο από τους Οθωμανούς «δικαίωμά» της να ασκεί και πολιτειακή εξουσία επί του ορθόδοξου λαού.

Υπήρξαν και υπάρχουν ακόμα δύο ειδών Κύπριοι. Εκείνοι που πίστεψαν με πάθος στην Ένωση και θυσίασαν πολλά για την επίτευξή της, μερικοί αυτόβουλα και με υπερηφάνεια έδωσαν και την ίδια τη ζωή τους, κι εκείνοι που κρατήθηκαν μακριά ή παρίσταναν υποκριτικά τους συμπαραστάτες στον αγώνα για την Ένωση ή την πολέμησαν κρυφά και φανερά. Η πλειονότητα όσων διαφωνούσαν με το αίτημα της Ενώσεως βρέθηκαν να είναι φανατικοί οπαδοί του αρχηγού του αγώνα υπέρ της Ένωσης, Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄. Όχι, δεν πρόκειται καθόλου για σχήμα οξύμωρο. Απλώς επιβεβαιώνει το γεγονός ότι τόσο το κομμουνιστικό κόμμα όσο και η Εκκλησία παρουσίαζαν τους εαυτούς τους στον λαό ως «ενωτικούς» ενώ μάχονταν για αλλότριους από την Ένωση στόχους και σκοπούς.

Η απόλυτη επιτυχία του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και του ΑΚΕΛ στη ματαίωση της Ενώσεως συμπορεύτηκε με τη μετάλλαξη τού λαού απέναντι στο αίτημα τής Ένωσης. Η εξαπάτηση είχε πάρει τέτοιες διαστάσεις ώστε μέχρι και στις μέρες μας κάνουν την εμφάνισή τους βιβλία που επιμένουν να παρουσιάζουν το ΑΚΕΛ ως... ενωτικό (Γ. Καμηλάρη «Η Αριστερά στη Σύγχρονη Κυπριακή Ιστορία») ακόμα και στις περιόδους που φανάτιζε τους οπαδούς του να διαβάλλουν, να συκοφαντούν, να διασύρουν το όνομα της Ελλάδας και της Ένωσης και τους πιο νεαρούς οπαδούς του να φτάνουν στο σημείο να ξυλοφορτώνουν αναίτια φαντάρους της Μεραρχίας στην περίοδο 1964-67.

Η μετάλλαξη εισχώρησε καταστροφικά και μέσα στην ιστορική επιστήμη, στη δημοσιογραφία και σε μικρότερο βαθμό στη λογοτεχνία, η οποία επωμίστηκε τελικά το έργο αποκατάστασης της ιστορικής αλήθειας.

Το βιβλίο «Λουκής Ακρίτας» (Λευκωσία 2020) του οδοντίατρου, πολιτευτή κι ενός των ιδρυτών τού κατ’ εξοχήν «μακαριακού» κόμματος ΕΔΕΚ, Τάκη Χατζηδημητρίου, κινείται ακριβώς πάνω στ’ αχνάρια της παραπλάνησης των Κυπρίων ως προς τη γνησιότητα του αγώνα του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Το μέγεθος του εκτροχιασμού αλλά και του δυσχερέστατου έργου αποκατάστασης της αλήθειας συμπεραίνεται και από τον εκδότη του βιβλίου: Πολιτιστικές Υπηρεσίες Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κυπριακής Δημοκρατίας, σε μια στιγμή που στα τελευταία επτά χρόνια τον τόπο κυβερνά το κόμμα που συγκαταλέγει στις τάξεις του το μεγαλύτερο μέρος της ενωτικής, αντιμακαριακής παράταξης. Η ανάγκη για απρόσκοπτη άσκηση της εξουσίας υποχρεώνει τους φορείς της να συνεχίζουν τη διαστρέβλωση της ιστορίας του τόπου.

Ο κεντρικός άξονας της διαστρέβλωσης είναι το «σχέδιο Άτσεσον» του 1964, το μοναδικό που προνοούσε ως λύση την Ένωση και γι’ αυτό ακριβώς είτε υποτιμάται είτε παραποιείται βάναυσα, είτε απλώς παραμερίζεται από τους μελετητές.

Στο βιβλίο του ο κ. Χατζηδημητρίου πέρα από τις ανακρίβειες (ότι για παράδειγμα ο Τουομιόγια είχε άμεση ανάμιξη στις διαπραγματεύσεις της Γενεύης) παρουσιάζει μια ελλιπή περιγραφή κάποιων σχετικών γεγονότων χωρίς προηγούμενο, χωρίς συνέχεια και χωρίς ημερομηνίες, βασισμένη σε κάποιες θολές και ασαφείς αναμνήσεις του Αναστάση Πεπονή στο βιβλίο του «Τα γεγονότα και τα πρόσωπα, 1961-1981», Λιβάνης 2002.

Κατά την πάγια τακτική των «μακαριακών» μελετητών που πάντα βάζουν πάνω από την Ένωση την Κυπριακή Δημοκρατία με τον Μακάριο στην Προεδρία της, λες και γι’ αυτό έγινε ο απελευθερωτικός αγώνας, ο Χατζηδημητρίου κλείνει τα μάτια μπροστά στο γεγονός ότι οι Αμερικανοί είχαν καταλήξει στη λύση της Ένωσης ώστε να εκλείψει η ενδονατοϊκή σύγκρουση Ελλάδας-Τουρκίας, και γράφει (σ. 287) ότι πρωταρχικός στόχος των Αμερικανών ήταν η… εξουδετέρωση του Μακαρίου και «η διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας», λες και μπορούσε να γίνει η Ένωση χωρίς διάλυση της Κ.Δ!

Αν ο Μακάριος έβλεπε ευνοϊκά την Ένωση (στην οποία ορκίστηκε) και αν συνεργαζόταν θετικά με τον Γεώργιο Παπανδρέου (με τον οποίο αυτό συμφώνησε) αντί να τον παραγνωρίζει και να τον αγνοεί επιδεικτικά, γιατί οι Αμερικανοί να θέλαν την εξουδετέρωσή του; «Παραγνώριζαν», γράφει ο Χατζηδημητρίου, «τον Κυπριακό λαό»! Η αλήθεια είναι ότι έχοντας ο Μακάριος και την πολιτική και την εκκλησιαστική εξουσία στα χέρια, συν την στήριξη του ΑΚΕΛ, μπορούσε να μιλά και να λέει ό,τι θέλει εκ μέρους μεγάλης μερίδας του λαού, αλλά όχι και εκ μέρους τής κάθε άλλο παρά ευκαταφρόνητης Ενωτικής παράταξης που τον ανέδειξε στην εξουσία. Οι Αμερικανοί για την επίτευξη του στόχου της Ένωσης ασφαλώς ήθελαν τον παραμερισμό του Μακαρίου αφού όχι μόνο δεν συνεργαζόταν για την Ένωση αλλά στρεφόταν για… αντιπερισπασμό προς τη Σοβιετική Ένωση, που τον ενθάρρυνε για τους δικούς της σκοπούς δημιουργίας προβλημάτων μέσα στο ΝΑΤΟ. Όλ’ αυτά δεν σήμαιναν «παραγνώριση» του Κυπριακού λαού, όπως ισχυρίζεται ο κ. Χατζηδημητρίου, αλλά ακριβώς αποτελούσαν ευκαιρία πραγμάτωσης, επιτέλους, του στόχου του απελευθερωτικού αγώνα των Κυπρίων.

Βέβαια, οι Αμερικανοί θα ήταν βλάκες να μας φώναζαν για να μας χαρίσουν την Ένωση (μετά τη Ζυρίχη μάλιστα που την απέκλειε) χωρίς να ικανοποιήσουν σε κάποιο βαθμό και τους Τούρκους. Αυτό που παραβλέπουν οι διάφοροι μελετητές είναι ότι στη διάρκεια των συνομιλιών στη Γενεύη (Ιούλιος-Αύγουστος 1964), χάρη στην ευφυή διπλωματία του Γεωργίου Παπανδρέου, το «αντάλλαγμα» στην Τουρκία μειωνόταν σταδιακά (όπως παραδέχονται και Τούρκοι μελετητές - Turgut Akgul, "The evolving US position: From slightly Pro-Turkish to strongly Pro-GreeK", μελέτη για διδακτορικό στο Naval Postgraduate School, Monterey, California), πράγμα που ανάγκαζε την Τουρκία να συμπεριφέρεται όλο και πιο αρνητικά, και αυτό αύξανε την αμερικανική εύνοια προς την ελληνική πλευρά. Στο τέλος η προσφορά στην Τουρκία περιορίστηκε στο 5% έδαφος της Κύπρου μόνο για 50 χρόνια.

Σκοπεύοντας στην Ένωση χωρίς να δεχτεί ούτε καν αυτή την παραχώρηση ο Παπανδρέου εισηγήθηκε στους Αμερικανούς την άμεση κήρυξη της Ένωσης χωρίς κανένα όρο και ΜΕΤΑ να γίνονταν συνομιλίες για όποιες παραχωρήσεις. Οι Αμερικανοί που επείγονταν ενόψει και του γεγονότος ότι ο Υπ. Εξ. της Κύπρου Σπύρος Κυπριανού βρισκόταν καθ’ οδόν προς τη Μόσχα στις 19 Αυγούστου 1964 για να συνάψει… στρατιωτική συμφωνία με την ΕΣΣΔ, αποδέχτηκαν την πρόταση!

Στις 20 Αυγούστου 1964 η πρόταση έγινε από την Ελλάδα προς τον Μακάριο για Ένωση χωρίς όρους, γνωρίζοντας όλοι πολύ καλά (Αμερικανοί, Έλληνες και Άγγλοι) ότι ΜΕΤΑ την Ένωση θα ήταν τρομερά δύσκολο να παραχωρηθεί κάτι στην Τουρκία (αγγλικό έγγραφο DEFE 11/456, no 10368, 25 August 1964). Γι’ αυτό η ελληνική πρόταση στον Μακάριο (βασισμένη και στην στρατιωτική ισχύ της Μεραρχίας) ήταν χωρίς παραχωρήσεις στην Τουρκία. Τρομοκρατημένος ο Μακάριος απείλησε τον Παπανδρέου (μέσω Ανδρέα) ότι αν δεν απέσυρε την πρότασή του θα την κατάγγελλε στον Κυπριακό λαό ως συνωμοσία ΗΠΑ-Ελλάδος να διχοτoμήσουν της Κύπρου! Ο Παπανδρέου μη θέλοντας να παραμερίσει δια της βίας (με την Μεραρχία) τον Μακάριο και να κηρύξει την Ένωση, κι εκτεθειμένος απέναντι στους Αμερικανούς αφού δεν έπεισε τον Μακάριο, τους ειδοποίησε ότι τελικά αποδεχόταν επισήμως το 5% έδαφος για 50 χρόνια. Τότε ήταν που είπε το παράδειγμα με την πολυκατοικία και το διαμέρισμα. Και τότε ήταν που ο Λουκής Ακρίτας τον αντίκοψε ρωτώντας τον πώς θα επέβαλλε στον Μακάριο αυτή τη λύση, κι ο Παπανδρέου αναγκάστηκε ν’ αποσύρει την αποδοχή του στους Αμερικανούς.

Αυτά όλα, που τεκμηριώνονται ένα προς ένα με επίσημα αμερικανικά και αγγλικά έγγραφα δεν τα ξέρουν ή κάνουν πως δεν τα ξέρουν ή προτιμούν να μην τα ξέρουν οι συνήθεις μελετητές (μαζί και ο κ. Χατζηδημητρίου), προκειμένου να συνεχισθεί ο μύθος του «αντιστασιακού» Μακαρίου, πάνω στον οποίο στηρίχθηκαν και στηρίζονται προσωπικά, κομματικά και οικονομικά οφέλη μέχρι σήμερα.

Είναι πραγματικά ντροπή να διαβάζει κανείς στη συνέχεια της αφήγησης του κ. Χατζηδημητρίου τις στρεβλώσεις, την παραπληροφόρηση, τις παρερμηνείες που παραθέτει φύρδην μίγδην ένας άνθρωπος σαν αυτόν ο οποίος διαδραμάτισε επιφανή ρόλο στα πολιτικά πράγματα της Κύπρου για δεκαετίες με σκοπό να δικαιώσει την αλλοπρόσαλλη και καταστροφική στο τέλος «πολιτική» τού Αρχιεπισκόπου Μακαρίου.

Το πιο γελοίο τελικά είναι η προσπάθεια του κ. Χατζηδημητρίου να δικαιώσει και τον Λουκή Ακρίτα (που δεν χρειάζεται μια τέτοια «δικαίωση») γράφοντας πως ήταν μεν ενωτικός αλλά δεν μπορούσε «να συγκατατεθεί στη χρησιμοποίηση του ελληνικού στρατού για την ‘πραξικοπηματική’ Ένωση»! Από πού κι ως πού "πραξικοπηματική"; Ούτε ο Παπανδρέου έκαμε ποτέ τέτοια κίνηση αλλά και οι ίδιοι οι Αμερικανοί ήξεραν βάσει εγγράφων τού πρέσβη τους στη Λευκωσία Taylor Belcher (345 secret L.B.J. Library, N.S.F., Country File, 19 August 1964, και D.S., C.F., POL 27 CYP, 357 secret 21 August 1964) ότι δεν υπήρχε περίπτωση να χρησιμοποιηθεί η Μεραρχία για οποιαδήποτε ενέργεια εξυπηρέτησης στόχων του ΝΑΤΟ ανεπιθύμητων στους Ελληνοκυπρίους.

Διαβάζοντας κανείς τέτοια βιβλία, εκδομένα μάλιστα με έξοδα τού Υπουργείου Παιδείας της Κύπρου (από τα οποία δεν λείπουν ούτε τα τυπογραφικά λάθη) καταλαβαίνει κανείς ακόμα καλύτερα πώς οδηγήθηκε η Κύπρος στην καταστροφή από τις μικροκομματικές σκοπιμότητες, τις επιπολαιότητες και τις ανευθυνότητες της «πολιτικής» ηγεσίας του τόπου.