Αρεόπολη, 17 Μαρτίου 1821.

 

του Δημήτρη Ζεβόλη

Είναι ιστορικά βέβαιο ότι η επανάσταση δεν κηρύχθηκε με μία πανηγυρική πράξη, στην Αγία Λαύρα την 25η Μαρτίου 1821.

Ακόμα και αν παρακάμψουμε τα γεγονότα στις παραδουνάβιες χώρες, είναι βέβαιο ότι η επανάσταση ξεκίνησε με μία σειρά τοπικών επεισοδίων που διαδραματίσθηκαν, λίγες μέρες πριν, σε περιοχές της Πελοποννήσου και κυρίως στην περιοχή της Μάνης (αλλά και της Αχαΐας).

Κατά μία άποψη στις 17 Μαρτίου, συγκεντρώθηκαν στην Τσίμοβα (σημερινή Αρεόπολη) οι οπλαρχηγοί και υπό την ηγεσία του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη κήρυξαν, επίσημα, την επανάσταση. Το γεγονός εορτάζεται σήμερα, όπως και κάθε 17η Μαρτίου, με πανηγυρικό τρόπο, στην Αρεόπολη. Το γεγονός ερίζεται, κυρίως για το λόγο ότι οι Μανιάτες οπλαρχηγοί δεν άφησαν απομνημονεύματα, με τα οποία να επιβεβαιώνεται ή να απορρίπτεται το γεγονός.

Αυτό όμως που είναι αδιαμφισβήτητο είναι ότι, λίγες μέρες μετά, σώμα 150 ενόπλων Μανιατών, με επικεφαλής τον Ηλία Μαυρομιχάλη, γιό του Πετρόμπεη, εισέρχεται στην Καλαμάτα, για να την προστατεύσει από τον κίνδυνο εισβολής ληστών!!!! και ακολούθως στις 23 Μαρτίου εισέρχεται στην πόλη ο ίδιος ο Πετρόμπεης επικεφαλής 2000 ενόπλων Μανιατών και απελευθερώνει, επίσημα, την πόλη.

Επακολούθησε σύσκεψη των οπλαρχηγών και αποφασίσθηκε η ίδρυση μιας επαναστατικής επιτροπής, η οποία ονομάσθηκε «Μεσσηνιακή εν Καλαμάτα Γερουσία» και ανέλαβε τον συντονισμό του Αγώνα. Τιμητικά η ηγεσία δόθηκε στον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη που έφερε πια τον τίτλο του «αρχιστράτηγου των Σπαρτιατικών δυνάμεων». Την ίδια μέρα η Μεσσηνιακή Γερουσία εξέδωσε προκήρυξη προς τις ευρωπαϊκές αυλές. Με αυτήν η Μεσσηνιακή Γερουσία γνωστοποιούσε στους χριστιανικούς λαούς την απόφαση του έθνους, ύστερα από αιώνες ανυπόφορης δουλείας, να αποτινάξει τον ζυγό και ζητούσε τη συνδρομή τους:

«Προκήρυξις προς τὰς εὐρωπαϊκὰς Αὐλὰς

ἐκ μέρους τοῦ φιλογενοῦς Ἀρχιστρατήγου τῶν Σπαρτιατικῶν στρατευμάτων Πέτρου Μαυρομιχάλη και τῆς Μεσσηνιακῆς Γερουσίας τῆς ἐν Καλαμάτᾳ.

Ὁ ανυπόφορος ζυγὸς τῆς ὀθωμανικῆς τυραννίας εἰς τὸ διάστημα ἑνὸς καὶ ἐπέκεινα αἰώνος κατήντησεν εἰς μίαν ἀκμήν, ὥστε νὰ μὴ μείνῃ ἄλλο εἰς τοῦς δυστυχεῖς Πελοποννησίους Γραικοὺς εἰμὴ μόνον φωνὴ καὶ αὐτὴ διὰ νὰ ὠθῇ κυρίως τοὺς κρυφίους ἀναστεναγμούς των. Εἰς τοιαύτην ὄντες ἀθλίαν κατάστασιν, στερημένοι ἀπὸ ὅλα τὰ δίκαιά μας, μὲ μίαν γνώμην ὁμοφώνως ἀπεφασίσαμεν νὰ λάβωμεν τὰ ὅπλα καὶ νὰ ὁρμήσωμεν κατὰ τῶν τυράννων.

Πᾶσα πρὸς ἀλλήλους φατρία καὶ διχόνοια, ὡς καρποὶ τῆς τυραννίας, ἀπερρίφθησαν εἰς τὸν βυθὸν τῆς λήθης, καὶ ἅπαντες πνέομεν πνοὴν ἐλευθερίας. Αἱ χεῖρες μας, αἱ ὁποῖαι ἦσαν δεδεμέναι μέχρι τοῦ νῦν ἀπὸ τὰς σιδηρὰς ἀλύσους τῆς βαρβαρικῆς τυραννίας, ἐλύθησαν ἤδη καὶ ἔλαβον τὰ ὅπλα κατὰ τῶν τυράννων. Οἱ πόδες μας, οἱ περιπατοῦντες ἐν νυκτὶ καὶ ἡμέρᾳ εὶς τὰς ἐναγκαρεύσεις τῆς ἀσπλαγχνίας, τρέχουν εἰς ἀπόκτησιν τῶν δικαιωμάτων μας. Ἡ κεφαλή μας, ἡ κλίνουσα τὸν αὐχένα ὑπὸ τὸν σκληρὸν ζυγόν, τὸν ἀπετίναξεν ἤδη καὶ ἄλλο δὲν φρονεῖ εἰμὴ τὴν ἐλευθερίαν της. Ἡ γλῶσσα μας, ἡ ἀδυνατοῦσα νὰ προφέρῃ λόγον ἐκτὸς τῶν ἀνωφελῶν παρακλήσεων πρὸς ἐξιλέωσιν τῶν τυράννων, κράζει τώρα μεγαλοφώνως, καὶ κάμνῃ νὰ ἀντηχῇ ὁ ἀὴρ τὸ γλυκύτατον ὄνομα τῆς ἐλευθερίας. Ἐν ἑνὶ λόγῳ, ἀπεφασίσαμεν ἢ νὰ ἐλευθερωθῶμεν ἢ νὰ ἀποθάνωμεν.

Διὸ παρακαλοῦμεν τὴν συνδρομὴν ὅλων τῶν ἐξευγενισμένων εὐρωπαϊκῶν γενεῶν, ὥστε νὰ δυνηθῶμεν νὰ φθάσωμεν ταχύτερον εἰς τὸν ἱερὸν καὶ δίκαιον σκοπόν μας, καὶ νὰ λάβωμεν τὰ δίκαιά μας καὶ ν’ ἀναστήσωμεν τὸ ταλαιπωρημένον ἑλληνικὸν γένος μας.

Δικαίῳ τῷ λόγῳ ἠ μητέρα μας Ἑλλάς, ἐκ τῆς ὁποίας καὶ σεῖς ἐφωτίσθητε, ἀπαιτεῖ ὅσον τάχιστα τὴν φιλάνθρωπον συνδρομήν σας καὶ διὰ χρημάτων, καὶ διὰ ὅπλων, καὶ διὰ συμβουλῶν, τῶν ὁποίων εἴμεθα εὐέλπιδες ὅτι θέλει ἀξιωθῶμεν, καὶ ἡμεῖς θέλομεν σᾶς ὁμολογεῖ ἄκραν ὑποχρέωσιν καὶ ἐν καιρῷ θέλομεν δείξει καὶ πραγματικῶς τὴν ὑπὲρ τῆς συνδρομῆς σας εὐγνωμοσύνην μας.

Ἐν τῷ Σπαρτιατικῷ στρατοπέδῳ τῆς Καλαμάτας

τῇ 23η Μαρτίου 1821

ΠΕΤΡΟΣ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗΣ

Ἡγεμὼν καὶ Ἀρχιστράτηγος

ΚΑΙ Η ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΗ ΓΕΡΟΥΣΙΑ ΕΝ ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Το κείμενο, υπέροχο τόσο ως προς το περιεχόμενο όσο και την μορφή, διαψεύδει, εκτός των άλλων, πανηγυρικά τους ισχυρισμούς των αναθεωρητών της ιστορίας οι οποίοι, με πλούσια χρηματοδότηση, προσπαθούν να επιβάλλουν (εκτός των άλλων και) την άποψη ότι οι Έλληνες, κατά την κήρυξη της επαναστάσεως, στερούνταν εθνικής συνείδησης και αίσθησης συνέχειας και ότι αυτά είναι μεταγενέστερα κατασκευασμένα ιδεολογήματα, άνωθεν προερχόμενα.

Οι επαναστατημένοι Έλληνες γνώριζαν πολύ καλά και ποιοι είναι και από που προέρχονταν. Το ίδιο γνώριζαν και οι σύγχρονοι Ευρωπαίοι, οι οποίοι δεν παρέλειπαν να τους αναγνωρίζουν ως Έλληνες (δείτε όλως ενδεικτικά τα έγγραφα της ανακρίσεως του Ρήγα, από τους Αυστριακούς).

Την ίδια ημέρα που απελευθερώθηκε η Καλαμάτα επαναστάτησε και η ανατολική Μάνη. Στις 23 Μαρτίου στο Μαραθωνήσι (Γύθειο) οι Γρηγοράκηδες, που είχαν ήδη έλθει σε συνεννόηση με τον Κυριακούλη Μαυρομιχάλη, ύψωσαν την επαναστατική σημαία και κατευθύνθηκαν προς τη Μονεμβασιά, ενώ ο Κολοκοτρώνης επικεφαλής δύναμης αποτελούμενης από 30 δικούς του άνδρες, στους οποίος προστέθηκαν 200 του Μούρτζηνου και 70 του Πετρόμπεη, ξεκινούσε για την κεντρική Πελοπόννησο και την Τρίπολη.

Παρακάτω εικονίζεται το Μανιάτικο επαναστατικό λάβαρο.

Σε αντίθεση με αυτά της υπόλοιπης Ελλάδας, εκτός από τον σταυρό, φέρει την επιγραφή "Νίκη ή Θάνατος". Οι Μανιάτες δεν πολεμούσαν για Ελευθερία γιατί, ορθά, θεωρούσαν πως ήσαν ελεύθεροι, αλλά για τη Νίκη.

Υπάρχουν και άλλα λάβαρα τα οποία, εκτός των παραπάνω φέρουν και την επιγραφή "ΤΑΝ Ή ΕΠΙ ΤΑΣ"