Πώς αξιολογεί η Λευκωσία την κατάσταση, το κενό των ΗΠΑ, τη Γερμανία και την ΕΕ - Πώς η Τουρκία κυπροποιεί τη λιβυκή θάλασσα, πώς προσδοκά να φέρει ρήξη στη συνοχή της ΕΕ και τα διλήμματα των Αθηνών
Γιατί η Λευκωσία δεν αναμένει εμπλοκή Ισραήλ - Αιγύπτου σε περίπτωση κρίσης
Μπορεί η Γερμανία να διαδραματίσει ρόλο για εκτόνωση της έντασης;
Πώς η Τουρκία χρησιμοποιεί τη σύγκρουση συμφερόντων των κρατών της ΕΕ στη ΛιβύηΑποστρατιωτικοποίηση των νησιών
Η Λευκωσία, μάλιστα, εκτιμά ότι:
Α) Οι ΗΠΑ δεν δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την περιοχή, δίνοντας χώρο στην Τουρκία να εκμεταλλευθεί την κατάσταση, κυρίως στη Λιβύη, όπου, άλλωστε, οι Αμερικανοί δεν έχουν λόγο να συγκρουστούν με την Άγκυρα, η οποία, εκτός των πάγιων θέσεών της: 1) Επιμένει ότι, για να εμπλακεί σε διάλογο με την Ελλάδα, θα πρέπει να υπάρχει στην ατζέντα και μάλιστα στην πρώτη γραμμή η αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Αιγαίου, ενώ ταυτοχρόνως δεν διαπραγματεύεται το θέμα του μνημονίου με τη Λιβύη, διότι κάτι τέτοιο σημαίνει τη δική της αυτοαναίρεση. Συναφείς πληροφορίες αναφέρουν ότι η Αθήνα, για διπλωματικούς λόγους τακτικής, δεν θα απέκλειε την προσφυγή των δύο χωρών στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, παρότι η Άγκυρα δεν είναι θετική σε μια τέτοια εξέλιξη, επιπλέον του γεγονότος ότι δεν έχει υπογράψει το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Βεβαίως, αυτό το ζήτημα μπορεί να επιλυθεί στην εξής βάση: Να γίνει επιδίκαση επί τη βάσει των κανόνων του εθιμικού δικαίου που έχουν ήδη περιληφθεί στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας.
Β) Εφόσον οι Αμερικανοί δεν επιθυμούν τη δική τους έντονη εμπλοκή, η άλλη επιλογή είναι αυτή της ΕΕ με ηγέτιδα χώρα τη Γερμανία, η οποία όμως είναι και αυτή δεμένη με συμφέροντα στην Τουρκία. Από εμπορικά έως και στρατιωτικά, παρότι έχει επιβάλει εμπάργκο, το οποίο σπάζει η ίδια με πρωταγωνίστρια την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία ήταν Υπουργός Άμυνας το 2019.
Γ) Σε περίπτωση κρίσης με την Τουρκία, οι γειτονικές χώρες, είτε είναι το Ισραήλ είτε η Αίγυπτος, δεν θα εμπλακούν σε στρατιωτικές επιχειρήσεις. Άλλωστε, δεν υπάρχουν σχετικές με το θέμα υπογραμμένες συμφωνίες (Είναι επί τούτου που οι στήλες αυτές αναφέρονταν επί μακρόν στο πλαίσιο της αποτροπής και των συμμαχιών).
Οι τουρκικές θέσεις και η δέσμευση του Ισραήλ
Η Άγκυρα έχει, ήδη, απορρίψει την πρόταση της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία είχε διαβιβαστεί από τον κ. Μπορέλ, περί της έναρξης διαλόγου Τουρκίας και Κύπρου στις Βρυξέλλες για τον καθορισμό των ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών υπό την εποπτεία της ΕΕ. Η Άγκυρα έχει κλείσει την πόρτα σε μια τέτοια διαδικασία, υποστηρίζοντας δημόσια ότι: 1) Δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία. 2) Διαπραγματευόμενος με τους Ελληνοκυπρίους και τη «Διοίκησή τους» δεν είναι η Άγκυρα, αλλά η λεγόμενη «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου». Η θέση της Τουρκίας έχει δύο σκέλη: Το ένα αφορά τον καθορισμό των ΑΟΖ μεταξύ του «βορρά» και του «νότου» και, όταν επιλυθεί το Κυπριακό, να επανακαθοριστεί η ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου με βάση τα όσα ισχυρίζεται η Άγκυρα περί της δικής της υφαλοκρηπίδας. Επί τούτου υπάρχει ακόμη μια συναφής παράμετρος: Το φυσικό αέριο που υποτίθεται ότι ανήκει στα οικόπεδα του «βορρά», που επεκτείνονται και στον «νότο», ανήκει, όπως ισχυρίζεται η Άγκυρα, στην Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίων, η οποία υπέγραψε με το ψευδοκράτος σχετικές επί του θέματος παράνομες συμφωνίες, τις οποίες η Τουρκία θέλει να νομιμοποιήσει στο πλαίσιο της λύσης του Κυπριακού. Προσοχή εδώ. Η Άγκυρα κυπροποιεί την κατάσταση στη Λιβύη υπό την έξης έννοια: Η Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίων έχει προχωρήσει σε αρχικές συμφωνίες με τη Λιβύη για τα οικόπεδα της χώρας, όπως αυτά προκύπτουν από το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο. Συνεπώς, ένα από τα πιο πιθανά σενάρια δράσης της Τουρκίας ως προς τις ενεργειακές έρευνες, τις οποίες προγραμματίζει να διενεργήσει μετά το τέλος Σεπτεμβρίου, περιλαμβάνει και τα εν λόγω οικόπεδα. Με μια τέτοια κίνηση η Άγκυρα: Α) Εμπλέκει στο πρόβλημα τη Λιβύη, καθώς και άλλες χώρες, που έχουν συμφέροντα και στηρίζουν τη λιβυκή κυβέρνηση, όπως η Ιταλία, με σκοπό να κερδίσει συμμάχους και να τους στρέψει σε βάρος της Ελλάδας. Το τουρκικό επιχείρημα είναι ότι το μνημόνιο έχει υπογραφεί με τη νόμιμα αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Λιβύης. Το ίδιο ισχύει και για τη συμφωνία της Τουρκικής Εταιρείας Πετρελαίων. Άρα, η Αθήνα δεν θα πρέπει να έχει πρόβλημα με την Άγκυρα, αλλά κυρίως με τη Λιβύη, της οποίας αμφισβητεί δικαιώματα. Β) Επιχειρεί να προκαλέσει ρήγματα σε όποια κοινή θέση διατυπωθεί από την ΕΕ. Διότι, για παράδειγμα, η θέση και η στάση της Γαλλίας δεν είναι η ίδια με αυτήν της Ιταλίας στο Λιβυκό. Είναι, δε, σε ρήξη με την Τουρκία και μάλιστα εντός του ΝΑΤΟ, την ίδια στιγμή που οι σχέσεις της Γαλλίας είναι σε κρίση με την Άγκυρα. Το Παρίσι έχει αποχωρήσει από άσκηση του ΝΑΤΟ και θα τηρήσει αυστηρή στάση εντός της ΕΕ. Γ) Δείχνει τη σαφή της πολιτική πρόθεση να εφαρμόσει το μνημόνιο και στο μέτρο που την αφορά, καθώς και σε αυτό που αφορά τη Λιβύη. Και, μάλιστα, διά της ισχύος της. Δ) Επιδιώκει να δημιουργήσει πρόβλημα στο δρομολόγιο του EastMed και στη στάση της Ιταλίας… Επειδή περί EastMed ο λόγος, θα πρέπει να τονιστεί ότι οι Ισραηλινοί έχουν διαβιβάσει προς τη Λευκωσία και δη προς τον ΥπΕξ, Ν. Χριστοδουλίδη, ότι παραμένουν δεσμευμένοι στο πρόγραμμα αυτό, λόγω ενεργειακών και γεωπολιτικών λόγων. Ως εκ τούτου, το Ισραήλ οτιδήποτε άλλο θέλει να δει, εκτός από τον έλεγχο της Ανατολικής Μεσογείου από την Τουρκία, η οποία οικοδομεί βήμα - βήμα την αναβίωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, στερώντας από το Ισραήλ τον ζωτικό του χώρο όπως αυτός σχηματίζεται στον άξονα με την Κύπρο και την Ελλάδα και από εκεί προς Ευρώπη. Δεν θα πολεμήσει, όμως, το Ισραήλ για εμάς, επειδή εμείς αποφασίσαμε να υιοθετήσουμε την πολιτική του εξευμενισμού αντί της αποτροπής. Πόσοι από εμάς έχουν πολεμήσει για το χατίρι του Ισραήλ ή πόσοι θα στείλουν τα παιδιά τους να στηρίξουν τους Ισραηλινούς, εάν γίνει πόλεμος; Προφανώς, κανείς. Είναι άλλο πράγμα εάν υπήρχε συγκεκριμένη συμφωνία στην αρχή της αμοιβαιότητας και επί τη βάσει κανόνων εμπλοκής για την υπεράσπιση κοινών συμφερόντων, όπως, για παράδειγμα, θα έπρεπε να γίνει κατ’ ελάχιστον και με το Ισραήλ και δη με τη Γαλλία, της οποίας ενεργειακά και άλλα γεωπολιτικά συμφέροντα διακυβεύονται στην περιοχή μας.
Οι αποφάσεις της ΕΕ και αποτροπή
Υπό αυτές τις συνθήκες, εάν η τουρκική έρευνα πραγματοποιηθεί σε λιβυκό οικόπεδο, που με βάση το μνημόνιο θα είναι εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, τι θα πράξει η Ελλάδα; Η όποια δυναμική ενέργειά της δεν θα αφορά μόνον την Άγκυρα, αλλά και τη Λιβύη. Κατ’ ελάχιστον. Και ποιος θα κάνει τον διαιτητή; Η Γερμανία; Δύσκολο… Πλην των ΗΠΑ, κανείς άλλος δεν μπορεί να ελέγξει την Άγκυρα. Εκτός και αν η ΕΕ διατυπώσει κοινή θέση σε περίπτωση κρίσης. Στις 13 Ιουλίου, στο Συμβούλιο Αρχηγών Κρατών και Κυβερνήσεων θα ληφθούν, εκτός των άλλων, αποφάσεις και για την υπόθεση της Τουρκίας και δη για τις σχέσεις της με την ΕΕ, που περνούν μέσα από τις απειλές της Άγκυρας σε βάρος της Κύπρου και της Ελλάδας. Η ίδια η ΕΕ στηρίζει τις θέσεις των Αθηνών και της Λευκωσίας, επειδή πρέπει να γίνεται σεβαστό το Διεθνές Δίκαιο και δη αυτό της Θάλασσας. Εφόσον, όμως, η Άγκυρα γνωρίζει ότι η ΕΕ δεν έχει δικές της ένοπλες δυνάμεις, γιατί να λάβει υπόψη τον Μπορέλ, όταν γνωρίζει ότι σε περίπτωση κρίσης η ΕΕ δεν θα επέμβει; Η διπλωματία περνά μέσα από τη στρατιωτική ισχύ. Και η αποτροπή της κρίσης μπορεί να προκύψει:
1) Εάν η Τουρκία πειστεί ότι η όποια κρίση με την Ελλάδα δεν θα της επιφέρει όφελος, αλλά κόστος. Δηλαδή, θα εξελιχθεί σε τοπική ή γενικότερη ήττα. 2) Εάν η ΕΕ απειλήσει με κυρώσεις την Τουρκία, εφόσον συνεχίσει την επιθετική της πολιτική και δεν σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας και της Κύπρου. 3) Εάν τα κράτη της ΕΕ λάβουν απόφαση ότι η επίθεση σε βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου θα είναι σε βάρος και των ιδίων.
Η ομηρία της Ευρώπης
Άλλωστε, οι θέσεις αυτές συνιστούν επιλογή κάλυψης του κινδύνου που ήγειρε ο Πρόεδρος, λέγοντας προ ημερών ότι, εάν ξεσπάσει κρίση και πόλεμος, θα χαθεί ο Ελληνισμός της Κύπρου. Και πιθανώς τμήματα της Ελλάδας, θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος, εφόσον σ’ έναν πόλεμο Ελλάδας - Τουρκίας δεν ξέρει κανείς τι μπορεί να συμβεί. Εκ των πραγμάτων, λοιπόν, εκείνο που θα πρέπει να τεθεί ενώπιον των εταίρων μας είναι το εξής: Ποια είναι τα σύνορα της ΕΕ; Είναι ή όχι αυτά της Κύπρου και της Ελλάδας; Ο κ. Μπορέλ αυτό είπε. Και επί αυτής της δήλωσης, όπως και επί των αρχών και των Συνθηκών, θα πρέπει να θέσουν τη βάση της συζήτησης για τη λήψη αποφάσεων σε επίπεδο Συμβουλίου η Ελλάδα και η Κύπρος. Και αυτό θα πρέπει να ειπωθεί δημόσια. Στο Αιγαίο, στο Καστελόριζο και στην Κύπρο διακυβεύεται η συνοχή και η αξιοπιστία της ΕΕ. Εάν οι εταίροι μας δεν στείλουν σαφές διπλωματικό μήνυμα οικονομικού και στρατιωτικού χαρακτήρα, δεν θα τους λάβει υπ’ όψιν η Άγκυρα. Αυτό το μήνυμα θα πρέπει να περάσει σε όλη την Ευρώπη: Εάν πέσει η Κύπρος ή και η Ελλάδα, θα έρθει η σειρά άλλων Ευρωπαίων, διότι η νέα Οθωμανική Αυτοκρατορία δεν είναι όραμα. Άρχισε να γίνεται πραγματικότητα… Εκτός δηλαδή από το ιδεαλιστικό σκέλος, υπάρχει και αυτό των συμφερόντων. Η Ευρώπη θα χάσει την Ανατολική Μεσόγειο και θα τεθεί υπό την ομηρία των γεωπολιτικών και στρατηγικών επιλογών της Τουρκίας…
Ο χάρτης αυτός αποτυπώνει τις τουρκικές διεκδικήσεις επί τη βάσει του μνημονίου με τη Λιβύη και των λοιπών αξιώσεων της Άγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο. Η διακεκομμένη μαύρη γραμμή δείχνει τις διεκδικήσεις που μπορεί να έχει η Λιβύη έναντι της Ελλάδας εντός των οικοπέδων 13, 14, 16, 17, 18, 19 και 20. Ήδη, η Άγκυρα έχει προχωρήσει σε κατ’ αρχήν συμφωνία με την κυβέρνηση της Τρίπολης για την εκμετάλλευση του ενεργειακού της πλούτου από την Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίων με απώτερο στόχο την κυπροποίηση της περιοχής. Τουρκικές έρευνες στην εν λόγω περιοχή θα εμπλέξουν στην κρίση και τη Λιβύη. Το οικόπεδο 15 της Ελλάδας είναι η περιοχή την οποία διεκδικεί η Άγκυρα σύμφωνα με τις θέσεις του Τούρκου Υπουργού Άμυνας Χουλουσίμ Ακάρ. Η υπόλοιπη περιοχή με ροζ χρώμα (TPAO 2020) είναι ελληνική υφαλοκρηπίδα, για την οποία η Τουρκία ισχυρίζεται ότι συνιστά δική της περιοχή με βάση το μνημόνιο με τη Λιβύη και θεωρεί ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα. Είναι η θαλάσσια περιοχή υψηλού κινδύνου για το ξέσπασμα θερμού επεισοδίου με τον κίνδυνο να διαχυθεί και στην Κύπρο.
*Δρ των Διεθνών Σχέσεων
ΠΗΓΗ SIGMALIVE
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου