Τορπίλη ΗΠΑ και Ρωσίας στα θεμέλια του ΟΗΕ

του Γιάννου Χαραλαμπίδη 

Πώς οι Μεγάλες Δυνάμεις κατήργησαν τα Ην. Έθνη, πώς νομιμοποίησαν την Άγκυρα και πώς το προηγούμενο της ζώνης ασφαλείας απειλεί την Κύπρο ενόψει, μάλιστα, Τριμερούς

Στη Μέση Ανατολή και δη στη Συρία έχουμε ένα καλοστημένο παιχνίδι με κυρίαρχους δρώντες τις ΗΠΑ και τη Ρωσία, που αναλαμβάνουν δράση και αντικαθιστούν τον όποιο ρόλο θα μπορούσε να είχε ο ΟΗΕ, ανακηρύσσοντας από κοινού την Τουρκία του Ταγίπ Ερντογάν ως περιφερειακή δύναμη που «δικαιούται» να εισβάλλει σε ξένα κράτη υπό το πρόσχημα του ζητήματος της ασφάλειας. Το προηγούμενο που έχει δημιουργηθεί στη Συρία, δηλαδή η νομιμοποίηση της τουρκικής εισβολής και οι περιπολίες με τη Ρωσία και τις ευλογίες των ΗΠΑ ως αποτέλεσμα της επιτυχούς πολιτικής του εκκρεμούς, που υιοθετεί επί μακρόν ο Ταγίπ Ερντογάν, αφορά και την Κύπρο υπό την εξής έννοια: Να κλιμακώσει η Άγκυρα την κρίση στην κυπριακή ΑΟΖ ή στη γραμμή αντιπαράταξης και να αποφασίσουν ΗΠΑ και Ρωσία ότι είτε ο ένας είτε ο άλλος είτε από κοινού θα περιπολούν με τους Τούρκους εισβολείς για τη δική μας ασφάλεια, χωρίς να μας ρωτήσουν επισήμως και χωρίς ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας. Αυτό είναι το νέο μοντέλο της Συρίας, που χρήζει γενικότερης ανάλυσης, για να εξετάσουμε εάν υπό τις υφιστάμενες συνθήκες η τριμερής του Νοεμβρίου μπορεί να οδηγήσει σε θετικά αποτελέσματα ή όχι.

Ποιος ασκεί την κυριαρχία της Συρίας και γιατί

Τι διδάσκει η τραγωδία των Κούρδων

Το σκηνικό του πολέμου

Είναι πρόδηλο ότι η Ρωσία πήρε την περασμένη Τετάρτη τη σκυτάλη από τις ΗΠΑ, που άνοιξαν τον χορό μιας ειρηνευτικής προσπάθειας σ’ έναν πόλεμο τον οποίο οι ίδιες προκάλεσαν, όταν:

1. Ο Πρόεδρος Άσαντ αρνήθηκε να πει ναι στα δικά τους ενεργειακά σχέδια και έδωσε το πράσινο φως για την κατασκευή του αγωγού από το Ιράν μέσω Ιράκ στη Συρία που ευνοούσε και η Μόσχα, η οποία καπάρωσε τα ενεργειακά οικόπεδα της οιονεί Συριακής ΑΟΖ στη Μεσόγειο απέναντι από την Κύπρο.
2. Αποφάσισαν να αποσύρουν τους 1000 περίπου Αμερικανούς στρατιωτικούς που έδρευαν στα σύνορα μεταξύ Τουρκίας και Συρίας. Η απόφαση αυτή δικαιολογείται από τον Πρόεδρο Τραμπ ως μια συνειδητή επιλογή στην ακόλουθη βάση: Α. Τέλειωσαν την αποστολή τους, που ήταν η εξόντωση του ISIS. Β. Οι ΗΠΑ δεν θα πληρώνουν για δυνάμεις που έχουν εκτός τους εδάφους τους για προστασία άλλων. Είχε τονιστεί μάλιστα από τους Αμερικανούς ότι όπου βρίσκονται Αμερικανοί στρατιώτες για λόγους ασφάλειας θα πρέπει να πληρώνουν τα κράτη υποδοχής. Αναφέρθηκε, δε, στο παράδειγμα της Σαουδικής Αραβίας, όπου θα στείλει νέα στρατεύματα για να αντιμετωπίσει την ιρανική απειλή. Ήδη έχει κινηθεί ο 5ος Στόλος. Συνεπώς, ο ισχυρισμός Τραμπ είναι ότι η κύρια τώρα απειλή είναι το Ιράν.

Η πολιτική αυτή των ΗΠΑ, που έχει σχέση με το οικονομικό κόστος, αντικατοπτρίστηκε και στις σχέσεις τους με το ΝΑΤΟ, όπου ο Αμερικανός Πρόεδρος απαίτησε, και το πέτυχε, την αύξηση των δαπανών από τις χώρες μέλη για να αποφορτιστεί ο δικός του προϋπολογισμός, που έφτανε για τους σκοπούς αυτούς τα 360 δις δολάρια (Δηλαδή δαπάνες για θέματα ασφάλειας εκτός των ΗΠΑ. Αποστολές και συμμαχικές υποχρεώσεις). Η πολιτική αυτή ετέθη και ενώπιον των Ην. Εθνών, για τις αποστολές των οποίων οι ΗΠΑ πληρώνουν τη μερίδα του λέοντος. Εξ ου και το θέμα που ηγέρθη για την απομάκρυνση της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Είναι επαρκώς ευφυής ο Τραμπ, αφού θέλει να εξυπηρετεί τα δικά του συμφέροντα εκτός συνόρων κάτω από το κεφάλαιο της ασφάλειας, αλλά με λιγότερο οικονομικό κόστος.

1. Απέτυχαν να τελειώσουν τον πόλεμο που άρχισαν για την ανατροπή του Άσαντ και έφεραν στο παιχνίδι τη Ρωσία, η οποία μέσα από τα στρατηγικά λάθη των Αμερικανών εδραιώθηκε στη Συρία και έκανε σημαντικό επιτυχές βήμα στη λογική της δικής της αναθεωρητικής πολιτικής, με σκοπό την ανάκτηση της γεωπολιτικής της αίγλης και της επαναφοράς της ως παγκόσμιας δύναμης αποδεκτής ακόμη και από αυτές τις ΗΠΑ, οι οποίες συνεχίζουν να διατηρούν την υπεροπλία τους μέσω των ναυτικών τους δυνάμεων. Οι Αμερικανοί άρχισαν έναν πόλεμο στη Συρία που δεν ήξεραν, όμως, πώς να τον τελειώσουν επιτυχώς.
2. Έρχονται εκλογές και ο Πρόεδρος Τραμπ τονίζει ότι τα παιδιά των ΗΠΑ δεν χρειάζεται να βρίσκονται μέσα στην πρώτη γραμμή του πολέμου.

Το ρινγκ της Συρίας

Αρχικά η απόφαση του Αμερικανού Προέδρου για την αποχώρηση από τη Συρία θεωρήθηκε ως γκάφα, καθώς και ότι πούλησε τους Κούρδους. Και η θέση αυτή έχει βάση αλήθειας. Στην ουσία ο Τραμπ, όπως είχαμε επισημάνει από αυτές τις στήλες πριν από δυο βδομάδες, έβγαλε τις ΗΠΑ από το ρινγκ της Συρίας επιδιώκοντας να καταστεί από μέρος του προβλήματος επιδιαιτητής, σε μια ταυτόχρονη προσπάθειά του να επαναπροσεγγίσει την Άγκυρα, που φλερτάρει ασυστόλως με τη Ρωσία. Δηλαδή, επέτρεψε να ξεσπάσει μια κρίση μέσα στην κρίση, που είχε και ανθρωπιστικό χαρακτήρα, για να στείλει στη συνέχεια -εν μέσω κατακραυγών- τον Αντιπρόεδρο και τον Υπουργό των Εξωτερικών του να συνάψουν συμφωνία καταπαύσεως του πυρός με την Τουρκία για τη Συρία, χωρίς να είναι αυτή παρούσα, αφού, τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Τουρκία θεωρούν ότι ο Άσαντ πρέπει να απομακρυνθεί. Δεν τον υπολογίζουν σε διεθνές επίπεδο και δη στο ίδιο του το σπίτι ως αποτελεσματικό δρώντα.

Μαζί στο κόλπο για τη ζώνη ασφαλείας

Μετά, δε, τη συμφωνία 10 σημείων μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας την περασμένη Τρίτη για τη ζώνη ασφαλείας της Άγκυρας στη Συρία, ο Πρόεδρος Τραμπ έσπευσε να εμφανιστεί ως ο άνθρωπος που άνοιξε τον δρόμο για την αποσόβηση της κλιμάκωσης μιας ανθρωπιστικής κρίσης με εγκλήματα πολέμου τα οποία διενήργησε η Τουρκία. Μια ανθρωπιστική κρίση, για την οποία φέρει και ο ίδιος ευθύνη. Βεβαίως, στο κόλπο δεν ήταν μόνο οι ΗΠΑ, αλλά και η Ρωσία, η οποία μετά τις ΗΠΑ δεν έδωσε, απλώς, στήριξη στην Τουρκία, αλλά και νομιμοποίηση. Στη συμφωνία 10 σημείων γίνεται μεν λόγος για τον σεβασμό της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας, αλλά γίνεται αποδεκτή η ζώνη ασφαλείας, την οποία δημιούργησε η Άγκυρα με την εισβολή της, ενώ, ταυτοχρόνως, προσφέρεται ρωσική νομιμοποίηση για τους εξής λόγους:

Πρώτον, αποφασίστηκαν οι κοινές περιπολίες μεταξύ ρωσικών και τουρκικών στρατευμάτων σε ακτίνα 10 χιλιομέτρων από τα 30 χιλιόμετρα εντός των οποίων εμπεδώθηκε η τουρκική ζώνη ασφαλείας. Έχουμε, δηλαδή, ένα μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας, τη Ρωσία, η οποία περιπολεί με τους Τούρκους εισβολείς επί ξένου κράτους, με τις ευλογίες της έτερης υπερδύναμης των ΗΠΑ. Ερώτημα, λοιπόν: Γιατί δεν εκδόθηκε ψήφισμα από το Συμβούλιο Ασφαλείας για την αποστολή ειρηνευτικής δύναμης στα σύνορα Τουρκίας – Συρίας όταν η Γαλλία έφερε το θέμα προς συζήτηση ενώπιον του Σώματος; Κάτι τέτοιο δεν κατέστη κατορθωτό, επειδή η Ρωσία ήθελε την περίληψη στο ψήφισμα του Σ. Ασφαλείας αναφοράς για αποχώρηση όλων των ξένων στρατευμάτων, περιλαμβανομένων και των αμερικανικών. Όχι, όμως, και των ρωσικών, διότι σύμφωνα με τον ισχυρισμό της Μόσχας, ο στρατός της βρίσκεται εκεί κατόπιν πρόσκλησης του Προέδρου Άσαντ. Δεν ήταν δυνατόν για τις ΗΠΑ να εκδώσουν ψήφισμα επί τη βάσει του οποίου θα αποδέχονταν ότι ο στρατός τους βρίσκεται στη Συρία και, μάλιστα, με βούλα του Συμβουλίου Ασφαλείας, κατά τρόπο παράνομο. Εφόσον, δε, οι ΗΠΑ θα αποχωρούσαν ούτως ή άλλως γιατί να βγάλουν τα μάτια τους μόνες τους; Υπό αυτές τις συνθήκες, ανέλαβαν δράση οι Ρώσοι αφού πήραν τη σκυτάλη από τις ΗΠΑ. Δηλαδή υπέγραψαν συμφωνία με την Τουρκία για το έδαφος της Συρίας, χωρίς τη δική της συμμετοχή! Και είναι πρόδηλο ότι, η παραμονή του Προέδρου Άσαντ στην εξουσία ανταλλάχτηκε με σημαντικό τμήμα άσκησης της δικής του κυριαρχίας από τη Ρωσία. Αν θέλει ο Σύρος Πρόεδρος... Αλλιώς, σε πόση ώρα θα υπάρχει στην εξουσία, χωρίς τα ρωσικά στρατεύματα και χωρίς τη διπλωματική στήριξη της Μόσχας;

Περιπολίες σε ΑΟΖ και νεκρή ζώνη

Εδώ έχουμε μια καλή υπόθεση εργασίας που αφορά και στην Κύπρο:

Α. Την περίπτωση προ της λύσης όπως την έχουμε ήδη περιγράψει, δηλαδή να εμφανιστούν σε περίπτωση κρίσης ή ζητημάτων ασφαλείας τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Ρωσία και να περιπολούν είτε οι μεν είτε οι δε στην ΑΟΖ μας, μαζί με τους Τούρκους επικαλούμενοι ζητήματα ασφάλειας, χωρίς τη δική μας σύμφωνη γνώμη και χωρίς σχετικό ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας. Το ίδιο θα ισχυριζόταν κάποιος ότι θα ήταν δυνατό να συμβεί στην περίπτωση αποχώρησης των κυανοκράνων από τη γραμμή αντιπαράταξης και δη τη νεκρή ζώνη. Συνεπώς, η φόρμουλα της Συρίας ουδόλως θα πρέπει να γίνει δεκτή από την Κυπριακή Δημοκρατία.

Β. Την περίπτωση μετά τη λύση στο πλαίσιο μιας ομοσπονδοποιημένης και αποστρατιωτικοποιημένης Κύπρου με εκ περιτροπής Προεδρία, και με την Τουρκία να ισχυρίζεται ότι από τις θάλασσες του νησιού εκπηγάζει η όποια τρομοκρατική απειλή και ως εκ τούτου, εφόσον η Κύπρος δεν μπορεί να ελέγξει τα θαλάσσια σύνορά της, τον έλεγχο αυτό, δηλαδή τμήμα για την άσκηση της κυπριακής κυριαρχίας θα ασκεί η Άγκυρα επί τη βάσει του άρθρου 51 του Χάρτη των Ην. Εθνών για την αυτοάμυνα των κρατών. Αυτή είναι η νομική βάση της τουρκικής εισβολής, την οποία αποδέχονται οι ΗΠΑ και νομιμοποιούν επί του εδάφους οι Ρώσοι διά των κοινών περιπολιών τους με τους Τούρκους.

Δεύτερον, η Μόσχα υιοθέτησε την τουρκική θέση περί αυτοάμυνας της Άγκυρας μέσω του άρθρου 51 του ΟΗΕ, αλλά και με τη συμφωνία των Αδάνων του ‘98, την οποία προβάλλει από την πρώτη στιγμή η Τουρκία. Την περασμένη Τρίτη, μετά τη συμφωνία των δυο πλευρών, Μόσχας και Άγκυρας, η ρωσική πλευρά ανέλαβε να εγείρει την εν λόγω συμφωνία για να προσφέρει άλλοθι στην Τουρκία και να νομιμοποιήσει την εισβολή της. Η συμφωνία των Αδάνων επιβλήθηκε από την Τουρκία στον πατέρα Άσαντ και αυτή προέβλεπε, μεταξύ άλλων, την εκδίωξη του Οτσαλάν, ο οποίος συνελήφθη το επόμενο έτος στην Κένυα, τη διάλυση όλων των κέντρων εκπαίδευσης των Κούρδων στη Συρία και τη δυνατότητα της Τουρκίας να επεμβαίνει στα σύνορά της γειτονικής χώρας για λόγους ασφάλειας όταν αδυνατεί να δράσει η Συρία. Στην προκειμένη περίπτωση, πώς δύναται να ισχυριστεί κάποιος ότι μπορεί να τεθεί σε εφαρμογή όταν δεν έγινε καμιά συνεννόηση με τη Συρία αλλά με τη Ρωσία, η οποία τι πράττει στην ουσία; Αντικαθιστά τη Συρία ως κράτος, όπως έπραξε και λίγες ημέρες προηγουμένως η Αμερική, διότι εκτός των άλλων η Άγκυρα θέλει την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ. Ταυτοχρόνως, δε, θα πρέπει να επισημανθεί και το εξής: Πώς μπορεί να ισχυριστεί η Τουρκία ότι η Συρία δεν μπορεί να ασκεί τον έλεγχο στα δικά της σύνορα, όταν η ίδια η Άγκυρα δεν της επιτρέπει να πλησιάσει και η Μόσχα σταματά τον συριακό στρατό για να μην έρθει σε σύγκρουση με τον τουρκικό και να μπει στο δίλημμα ποιον από τους δυο συμμάχους της θα υποστηρίξει; Αφού σέβεται η Ρωσία την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας, γιατί δεν εμπόδισε την τουρκική εισβολή; Επί τούτων προσθέτουμε και κάτι άλλο: Εφόσον το Συμβούλιο Ασφαλείας δεν κατάφερε να εκδώσει ψήφισμα για να σταλεί ειρηνευτική δύναμη διότι δεν θέλει π.χ. να πληρώνει χρήματα ο Πρόεδρος Τραμπ ως κύριος χρηματικός αιμοδότης τέτοιων αποστολών, γιατί η Ρωσία δεν ζήτησε από την Άγκυρα να αποσύρει τον στρατό της και να περιπολεί ο ρωσικός με τον συριακό στρατό σε όλο το μήκος των συνόρων; Στα 31 χιλιόμετρα μπορούν να περιπολούν Σύροι και Ρώσοι μαζί, και στα 10 χιλιόμετρα όχι; Δεν θα έπρεπε να ήταν αυτή η φόρμουλα ασφαλείας για να είναι ανεκτή η παράγραφος της συμφωνίας Τουρκίας - Συρίας περί σεβασμού της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας;

Η αντικατάσταση του ΟΗΕ

Επί τη βάσει των ανωτέρω έχουμε μια κατάργηση του ρόλου του ΟΗΕ και αντικατάστασή του από τις ΗΠΑ και τη Ρωσία και με το Γ.Γ. Αντόνιο Γκουτέρες να αποκαλύπτει τον πραγματικό του ρόλο. Αυτόν, δηλαδή, του υπαλλήλου των Μεγάλων Δυνάμεων και δη των δυο εξ αυτών. Ερώτημα, λοιπόν: Με μια Τουρκία στην οποία επιτρέπουν οι ΗΠΑ και η Ρωσία να έχει ρόλο περιφερειακής δύναμης και να εισβάλλει με τις ευλογίες τους στη Συρία, και με έναν Γ.Γ. του ΟΗΕ να είναι αδύναμος και εξουδετερωμένος, τι πιθανότητες έχουμε να πάμε στην τριμερή του Νοεμβρίου και να προκύψει θετικό αποτέλεσμα; Ποιος θα πιέσει την Άγκυρα; Οι ΗΠΑ ή η Ρωσία; Ή μήπως η ΕΕ, της οποίας εμείς καθορίσαμε ρόλο επικουρικό του ΟΗΕ; Συνεπώς, η ΕΕ θα συνδράμει ως εκεί που της επιτρέπουν τα συγκλίνοντα εθνικά συμφέροντα των κρατών μελών της και δη των ισχυρών. Και ποιος ευθύνεται για την κατάσταση; Αυτοί που δεν διάβαζαν την πραγματικότητα. Και ζούσαν και ζουν σε καθεστώς ιδεοληψίας. Δεν βλέπουν ποιος είναι ο Ερντογάν και η Τουρκία. Άλλωστε, όλοι αυτοί, αριστεροί, δεξιοί και άλλοι, τον θεωρούσαν ως τον εκσυγχρονιστή της Τουρκίας και ως τον πολιτικό της λύσης! Και δεν έχουν την τόλμη να ζητήσουν συγγνώμη από τον κόσμο, που τον παραπλανούσαν ή για τη λανθασμένη πολιτική τους εκτίμηση.

Ο ρεαλισμός

Οι Ισραηλινοί από αυτήν την κρίση στη Συρία αναφέρθηκαν σε κάτι που είναι αυτονόητο για τους ρεαλιστές: Ο μόνος που μπορεί να σε σώσει είναι η δική σου αυτοάμυνα. Και εδώ είναι που για άλλη μια φορά αποδεικνύεται πόσο εγκληματική είναι η ακύρωση του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου και η γεωπολιτική αναβάθμιση, η οποία θα προέκυπτε. Και, τώρα, βεβαίως, δεν είναι αργά να μας γίνει μάθημα η Συρία μέσα από τους συμπαθείς Κούρδους μαχητές, οι οποίοι μετατράπηκαν σε αναλώσιμο. Εάν δεν θέλουμε να γίνουμε αναλώσιμοι και αν δεν θέλουμε να δούμε τους Τούρκους να περιπολούν στην ΑΟΖ μας μόνοι τους ή με άλλους, θα πρέπει να δούμε πώς θα εκμεταλλευτούμε τη συγκυρία του EastMed, που μπορεί να αποτελέσει οικονομική και στρατιωτική αποτροπή στην Τουρκία μέσα από το δέσιμο ενεργειακών και άλλων οικονομικών συμφερόντων με το Ισραήλ, την ΕΕ και τις ΗΠΑ. Ειδικώς με τις ΗΠΑ, που ευνοούν τον EastMed ως εναλλακτική οδό για να περιοριστεί η ενεργειακή επιρροή της Ρωσίας στην Ευρώπη μέσω του Βόρειου Αγωγού 2 και του Turkish Stream. Επίτηδες, δε, θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι το κομματικό κατεστημένο, προκειμένου να δικαιολογήσει την αποτυχημένη εξευμενιστική του πολιτική, που οδηγεί είτε με τον έναν είτε με τον άλλον τρόπο στη διχοτόμηση ως όχημα μεταφοράς στην τουρκοποίηση, επιμένει να κλείσει το παράθυρο του EastMed για να περάσει ο αγωγός προς Τουρκία, προκειμένου να πειστεί ο Ερντογάν να δεχθεί την εκ περιτροπής Προεδρία και όλα τα συναφή που θα εμπεδώσουν την Άγκυρα ως ηγεμόνα μας και την Κύπρο ως πολιτειακό γιουσουφάκι του μεγάλου Σουλτάνου. Αυτό ονομάζεται αριστερισμός και υγιής φιλελευθερισμός;.. Και μη χειρότερα!

Χάρτης αποτυπώνει την κατάσταση στη Συρία λαμβάνοντας υπόψη τους υφιστάμενους αγωγούς. Ο πόλεμος στη Συρία έχει και την ενεργειακή του πτυχή. Οι αμερικανικές δυνάμεις κινήθηκαν προς τα σύνορα με το Ιράκ για να προστατεύσουν τις ενεργειακές πηγές που βρίσκονται στην περιοχή. Επί της κίνησης αυτής ασκήθηκε κριτική στις ΗΠΑ, καθότι χαρακτηρίζεται κυρίως από την αντιπολίτευση ως λανθασμένη στρατηγικά. Προβάλλεται το επιχείρημα ότι, οι εκεί ευρισκόμενοι στρατιώτες θα είναι ευάλωτοι σε πιθανή επίθεση και «αρνιά για σφαγή».

*Δρ των Διεθνών Σχέσεων