Μοιράζει δώρα η Τουρκία στους γείτονες και διαλύει την κυπριακή AOZ

                        

Η τουρκική ανακατανομή της ΑΟΖ: Η Άγκυρα δίνει 25% στους γείτονες, παίρνει 41% η ίδια, αφήνει 34% στην ομοσπονδία και πώς περιορίζει τους Ε/κ στο 6%

                                                                                                                                                

του Γιάννου Χαραλαμπίδη                                                                                   

H Tουρκία είαι έτοιμη να προσφέρει ως δώρα, τόσο στο Ισραήλ και στην Αίγυπτο, καθώς και στον Λίβανο, τμήματα της κυπριακή ΑΟΖ σε περίπτωση επανακαθορισμού της, όπως η Άγκυρα αξιώνει με τη λύση του Κυπριακού. Παίρνει η ίδια τη μερίδα του λέοντος (41%) και προσφέρει στους γείτονές μας το 25%, ενώ αφήνει στους Ελληνοκύπριους τα υφιστάμενα χωρικά ύδατά μας στον νότο, ένα ποσοστό της τάξης του 6% (Δες αναλυτικά τους χάρτες). Και αυτά συμβαίνουν τη στιγμή κατά την οποία: 1) Η Λευκωσία προσδοκά σε καλή πρόθεση της Άγκυρας για να αρχίσει διάλογος για λύση στο Κυπριακό. 2) Ο Ταγίπ Ερντογάν συνεχίζει, χωρίς αναστολές, την υλοποίηση του οράματός του για μια μεγάλη Τουρκία, οθωμανικού και αυτοκρατορικού χαρακτήρα, με θηριώδη πολεμική μηχανή, που θα θέτει την Κύπρο και την ευρύτερη περιοχή κάτω από τον έλεγχο της Άγκυρας.

Οι στόχοι της Τουρκίας
Ενώ η Κύπρος είναι αθωράκιστη, το βασικό εργαλείο επίτευξης των στόχων της Άγκυρας είναι η τουρκική στρατιωτική βιομηχανία. Μέσα από την ανάπτυξη της τουρκικής πολεμικής βιομηχανίας, ο Ερντογάν προσδοκά στην όσο το δυνατόν μεγαλύτερη απεξάρτηση της χώρας από τις ΗΠΑ και τη Ρωσία και στον πλήρη έλεγχο της Κύπρου με ή χωρίς λύση του Κυπριακού. Ήδη, η Άγκυρα βρίσκεται στο τελευταίο στάδιο των ενεργειακών της ερευνών εντός της κυπριακής ΑΟΖ, καλύπτοντας μιαν έκταση της τάξης του 98%. Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι η Τουρκία έχει προχωρήσει στις πολιτικές της επιλογές και δεν έχει λόγο να υποχωρήσει, γεγονός που φαίνεται και από τις θέσεις της για κοινή επιτροπή επί του φυσικού αερίου και συναπόφαση.
Οι στόχοι του Ερντογάν είναι οι εξής: 1. Αύξηση των εσόδων από τις πωλήσεις μέσω της τουρκικής πολεμικής βιομηχανίας της τάξης των 25 δισ. δολαρίων έως το 2023, οπότε και επιθυμεί να γιορτάσει τα 100 χρόνια από τη σύγχρονη τουρκική Δημοκρατία. Το 2018 τα έσοδα από την τουρκική πολεμική βιομηχανία ήταν 2 δισ. δολάρια και παρουσίασαν αύξηση της τάξης του 17% συγκριτικά με τα προηγούμενα χρόνια. 2. Αύξηση των εσόδων στα 50 δισ. δολάρια ώς το 2053.
Σήμερα, τα έσοδα από την πολεμική βιομηχανία φτάνουν στο 0,2% επί του ΑΕΠ (851 δισ. δολάρια) με τις αμυντικές δαπάνες να αγγίζουν το 1,64% επί του ΑΕΠ, ενώ η προσδοκία είναι όπως τα μελλοντικά έσοδα από τα εξοπλιστικά ανέλθουν στο 2,93% επί του ΑΕΠ. Η Τουρκία ισχυρίζεται ότι στην παρούσα φάση μπορεί να καλύπτει τις στρατιωτικές της ανάγκες σε ποσοστό της τάξης του 64%, το 2023 σε ποσοστό που θα φτάνει το 75% και το 2053 θα ήθελε η αυτάρκειά της να αγγίξει ακόμη και αυτό το 100%. Φιλόδοξοι στόχοι, οι οποίοι, όμως, υλοποιούνται σε ικανοποιητικό βαθμό, γεγονός που αποτυπώνεται στον πίνακα για την ανάπτυξη της τουρκικής πολεμικής βιομηχανίας ανά έτος.

Από το 2014 έως το 2016 παρατηρήθηκε μια στασιμότητα στις εξαγωγές στρατιωτικού υλικού, αλλά η χώρα στράφηκε σε νέες αγορές, όπως η Μπαγκλαντές, η Γουατεμάλα, η Γκάνα και η Τανζανία, ενώ έχει αυξήσει τις εξαγωγές της στο Κατάρ, με το οποίο διατηρεί άριστες σχέσεις. Επιπρόσθετα, οι εξαγωγές στις ΗΠΑ έφτασαν το 2018 στα 726 εκ. δολάρια, στη Γερμανία 226 εκ. δολάρια, στο Ομάν 153,4 εκ. δολάρια και στην Ολλανδία 75 εκ. δολάρια. Με μια τελευταία συμφωνία που έκλεισε η Τουρκία με το Κατάρ το 2018 προσδοκά να της επιφέρει πρόσθετα έσοδα της τάξης του 1 δισ. δολάρια τον χρόνο.
Το δόγμα Ακάρ
Σε μια πρόσφατη τοποθέτησή του επί των θεμάτων της πολεμικής βιομηχανίας της χώρας ο υπουργός Άμυνας της Τουρκίας Χουλουσί Ακάρ είπε τα εξής: «Η εγχώρια ανάπτυξη και παραγωγή των εναέριων, ναυτικών και χερσαίων οπλικών συστημάτων συμβάλλει στην εθνική ασφάλεια της Τουρκίας και ενδυναμώνει την αποτρεπτική της ισχύ, ενώ ταυτοχρόνως ενισχύει την οικονομία με την αύξηση των εξαγωγών». Οι Τούρκοι, σε αντίθεση με την κυπριακή πολιτική ηγεσία, δεν θεωρούν ότι οι δαπάνες για άμυνα είναι πεταμένα λεφτά, διότι: 1. Ενισχύουν την αποτρεπτική ικανότητα της χώρας. 2. Εξοικονομούν χρήματα από αγορές που δεν χρειάζονται, πλέον, να γίνονται λόγω της τοπικής παραγωγής, ενώ, ταυτοχρόνως, αυξάνουν τις εξαγωγές, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας. Αναπτύσσουν την τεχνολογία, την οποία σταδιακά μπορούν να μεταφέρουν στην αγορά. 3. Η ισχύς είναι εργαλείο για την επίτευξη των τουρκικών στόχων και στρατηγικών επιδιώξεων. Τα αποτελέσματά της είναι εμφανή καθημερινά εντός της κυπριακής ΑΟΖ, στην περιοχή του Καστελόριζου, όπου το τελευταίο διάστημα εμφανίζουν μεγάλη δραστηριότητα, καθώς και στο Αιγαίο.
Οι ενεργειακές έρευνες
Με τη νέα δράση του Μπαρπαρός, η Τουρκία, λίγο πριν από την άφιξη της κ. Λουτ στην Κύπρο και την τριμερή της Ν. Υόρκης, έχει καλύψει το 98% περίπου των περιοχών που το ψευδοκράτος έχει αδειοδοτήσει στην Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίων, καλύπτοντας περιοχές στα δυτικά, στα ανατολικά και στα νότια της Κύπρου. Και όλ’ αυτά γίνονται με τη στρατιωτική ισχύ της Τουρκίας σε συνάρτηση με την αθωράκιστη, στην ουσία, Κυπριακή Δημοκρατία. Εάν μας εκβιάζει αυτήν τη στιγμή η Άγκυρα, είναι διότι εμείς δεν έχουμε αποτροπή και διότι το κομματικό κατεστημένο επέλεξε την οδό του εξευμενισμού και της ομοσπονδίας, που όχι μόνο σε λύση δεν οδήγησαν, όπως υπόσχονταν, αλλά έφερε την όξυνση της κατάστασης και εκβιασμούς. Ακόμη και αν τερματιστούν στην παρούσα φάση οι τουρκικές έρευνες εντός της κυπριακής ΑΟΖ, η Άγκυρα δεν θα δεχθεί τίποτε λιγότερο από εκείνο που θεωρεί ότι ανήκει στην ίδια και στο ψευδοκράτος. Γιατί, άλλωστε, να υποχωρήσει; Τι κόστος μπορεί να της προκαλέσει η Κύπρος, όταν δεν έχει η ίδια προχωρήσει επί μακρόν σε υποφερτές ένοπλες δυνάμεις; Ή, λοιπόν, πάμε σε τουρκική λύση ή σε αδιέξοδο; Αυτά διδάσκει ο κλασικός ρεαλισμός! Εκτός και αν αλλάξει η πολιτική μας, έχοντας δύο βασικούς στόχους. Τη διάσωση και όχι τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και την ασφαλή εκμετάλλευση του φυσικού αερίου αντί της παράδοσής του στην Άγκυρα μέσω μιας ομοσπονδίας και ενός αγωγού προς τα τουρκικά παράλια.
Προτάσεις αντίδρασης
Κανείς, βεβαίως, δεν μπορεί να κάθεται και να κλαίει τη μοίρα του. Εάν όσα εισηγούμαστε επί μακρόν υιοθετούνταν, η ισχύς μας και οι συμμαχίες μας θα ήταν διαφορετικές, όπως και η μοίρα μας. Στην παρούσα φάση θα έπρεπε: 1. Να είχε δημιουργηθεί Ινστιτούτο Τεχνολογίας και Ανάπτυξης Εθνικής Φρουράς. 2. Να είχαν δοθεί κίνητρα στους Ισραηλινούς να εγκαθιδρύσουν ευρωπαϊκές εταιρείες στην Κύπρο (συνεταιρισμούς) για κάλυψη έστω και μερικών εκ των στρατηγικών αναγκών. (Επί των δύο αυτών πυλώνων θα πρέπει να επιδιωχθεί η πραγματοποίηση μελέτης για συνεταιρισμούς και με την Ελλάδα).
Ακόμη, θα πρέπει να γίνει: Α. Εκμετάλλευση της λειτουργίας της «PESCO» (άρθρο 46,2) και δη του σημείου 5 της Συμφωνίας για κοινή συμμετοχή σε προγράμματα του European Defence Agency και αλλού. Β. Μελέτη για τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να γίνει χρήση της νομοθεσίας Μενέντεζ – Ρούμπιο επί τη βάσει της οποίας τερματίζεται το εμπάργκο πώλησης όπλων σε βάρος της Κύπρου από τις ΗΠΑ. Χωρίς αυτό να σημαίνει την όποια υποταγή στους Αμερικανούς. Αντιθέτως, δημιουργείται μια κοινωνία στρατηγικών συμφερόντων στη βάση του EastMed, στην οποία εμπλέκονται το Ισραήλ και η Ελλάδα, καθώς και άλλες χώρες της ΕΕ που έχουν κοινά οφέλη, αφού εμπλέκονται στα θέματα της ενέργειας.
Αυτοί οι άξονες αμυντικής πολιτικής που στηρίζονται στη λογική της αποτροπής μέσω του φυσικού αερίου δεν συνάδουν με την εξευμενιστική πολιτική της παρούσας φάσης και της έναρξης ενός διαλόγου, ο οποίος: 1. Για να πετύχει, πρέπει να γίνουν δεκτοί οι τουρκικοί όροι, που σημαίνει ότι θα βρεθεί φόρμουλα παραμονής τουρκικών στρατευμάτων. 2. Ακόμη και αν καταλήξει σε λύση, χωρίς την ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ ή την εμβάθυνση των σχέσεων με τις ΗΠΑ, η Κύπρος θα τεθεί και μετά τη διευθέτηση του προβλήματος κάτω από την ασφάλεια της Άγκυρας. Και θα συμβεί αυτό, διότι το νησί θα είναι αποστρατιωτικοποιημένο και η Τουρκία, ανεξαρτήτως εάν είναι η όχι ο Ερντογάν στην εξουσία, θα συνεχίσει την πορεία της προς την ενίσχυση της πολεμικής της βιομηχανίας και την ανάδειξή της ως περιφερειακής δύναμης στο μοντέλο του Ισραήλ.
Αγωγός προς Τουρκία
Πέραν των ανωτέρω, σε περίπτωση ομοσπονδιακής λύσης σχεδιάζεται όπως ο αγωγός φυσικού αερίου περάσει προς Τουρκία. Τι σημαίνει αυτό; Πρώτον, τον κύριο λόγο επί του αγωγού δεν θα έχει ο τυπικός ιδιοκτήτης, αλλά ο έχων την ισχύ, δηλαδή η Τουρκία. Άλλωστε, η Άγκυρα θα έχει λόγο μέσω των κυπριακών ομοσπονδιακών δομών, αφού οι Τούρκοι ζητούν συναπόφαση και ο Πρόεδρος προτείνει κρυφό βέτο στα θέματα της ενέργειας. Δεύτερον, το όφελος που θα έχει η Κύπρος μέσω του EastMed εντός της ΕΕ θα δοθεί στην Τουρκία, διότι αυτή θα αναλάβει να στέλνει το φυσικό αέριο στην ΕΕ.
Υπάρχει όμως και κάτι άλλο σοβαρό: Αφού προχωρεί από τη μια το ενεργειακό πρόγραμμα του EastMed με τη σύμφωνη γνώμη των ΗΠΑ και τη συνδρομή του Ισραήλ, πώς θα ακυρωθεί, για να σταλεί ο αγωγός προς Τουρκία, όταν, μάλιστα, οι σχέσεις τόσο του Ισραήλ όσο και των ΗΠΑ περνούν κρίση με την Άγκυρα;
Ισραήλ, ΗΠΑ, Ρωσία
Υπό τις υφιστάμενες συνθήκες, το Ισραήλ δεν θα ήθελε μια λύση όπως η υπό συζήτηση ομοσπονδιακή, διότι στα θέματα του φυσικού αερίου θα συζητά απευθείας ή εμμέσως με την Τουρκία και ουχί με τον όποιο Κύπριο Πρόεδρο. Μετά, δε, τη λύση θα συζητά με την Άγκυρα, η οποία θα του κλείσει τον εναέριο πνεύμονα μέσω Κύπρου, τον οποίο απολαμβάνει σήμερα. Στην παρούσα, δε, φάση οι ΗΠΑ είναι αφενός εναρμονισμένες με την πολιτική και τις στρατηγικές επιλογές του Ισραήλ και αφετέρου οι σχέσεις τους δεν είναι καθόλου αρμονικές με την Άγκυρα. Όσο, δε, για τη Ρωσία, είναι πρόδηλον ότι στηρίζει την τουρκική πολιτική στην περιοχή, διότι επιδιώκει να χαλάσει τα σχέδια των ΗΠΑ: Α) Για τη δημιουργία κουρδικού κράτους, έλεγχο της ευρύτερης περιοχής και των αγωγών του φυσικού αερίου. Β) Για τη δημιουργία του EastMed που είναι ανταγωνιστικός του ρωσοτουρκικού Turkish Stream. Κανείς δεν μπορεί και δεν θέλει να πιέσει την Τουρκία ακόμη και για μια καλή ομοσπονδιακή λύση (sic), για διαφορετικούς λόγους. Η επιλογή για μια ομοσπονδιακή λύση μπορεί να προκύψει στην εξής λογική: Να δοθεί η Κύπρος στην Τουρκία ως αντάλλαγμα της ομαλοποίησης των σχέσεων των ΗΠΑ με την Άγκυρα. Η εξέλιξη της ομαλοποίησης των σχέσεων ΗΠΑ – Τουρκίας αντιμετωπίζει ένα σοβαρό πρόβλημα: Ο Ερντογάν χρωστά την εξουσία του στη Μόσχα, που τον έσωσε από το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου!
Τα τουρκικά δώρα…
Όσο, δε, για τους Τούρκους, είναι έτοιμοι, με βάση τους δικούς τους χάρτες, να δώσουν τμήμα της κυπριακής ΑΟΖ στο Ισραήλ και στην Αίγυπτο, καθώς και στον Λίβανο, όταν θα γίνει η ανακατανομή της, μετά τη λύση, όπως η Άγκυρα αξιώνει. Υπάρχουν σχετικοί χάρτες που έχουν ετοιμαστεί από την Τουρκία με τη συμμετοχή των ενόπλων δυνάμεων, νομικών και διπλωματών του βαθέος κράτους (βλέπε χάρτη). Εάν το Ισραήλ και η Αίγυπτος θα τσιμπήσουν ή όχι, είναι θέμα που θα δείξει ο χρόνος και θα καθοριστεί από τα συμφέροντα. Εάν δεν τσιμπήσουν και αν λυθεί όπως σχεδιάζει η Τουρκία το Κυπριακό, η Κύπρος δεν θα είναι σημείο αναφοράς για ασφάλεια και ανάπτυξη, όπως θα συμβεί με τον EastMed και την εποπτεία των ΗΠΑ, αλλά περιοχή τριβής μεταξύ Ισραήλ, Τουρκίας και Αιγύπτου. Κυρίως μεταξύ Ισραήλ - Τουρκίας. Ούτως ή άλλως, εμείς δεν θα είμαστε κράτος, αλλά προτεκτοράτο της Τουρκίας…

Ο χάρτης αποτυπώνει τις τουρκικές δραστηριότητες του Μπαρμπαρός και των άλλων ερευνητικών σκαφών με τη συνοδεία του τουρκικού πολεμικού ναυτικού εντός της κυπριακής ΑΟΖ και στην περιοχή του Καστελόριζου. Η δημιουργία τετελεσμένων, τα οποία η Τουρκία θα επιδιώξει να νομιμοποιήσει στις συνομιλίες, είναι πρόδηλη.

Να πώς εννοούν οι Τούρκοι τον επανακαθορισμό της ΑΟΖ μας
Ο συνδυασμός των δύο χαρτών (του ανωτέρω και του διπλανού) μπορεί να αποτυπώσει, αφενός τις διεκδικήσεις της Τουρκίας και του ψευδοκράτους εντός της κυπριακής ΑΟΖ και, αφετέρου, τα δώρα που προσφέρει η Άγκυρα στις γειτονικές χώρες από τη δική μας ΑΟΖ όταν αναφέρεται σε ανακατανομή της μετά τη λύση του Κυπριακού. Μας επιτρέπει περίπου να έχουμε δικαίωμα επί των σημερινών χωρικών υδάτων, ένα, δηλαδή, ποσοστό της τάξης του 6%! Η Τουρκία διεκδικεί το 41% της κυπριακής ΑΟΖ. Σε περίπτωση ομοσπονδίας, το νέο πολιτειακό σύστημα θα έχει 34% της σημερινής ΑΟΖ και οι Ελληνοκύπριοι μόνον το 6%, υπό την εξής έννοια: Εάν προστεθούν η έκταση της λεγόμενης ΑΟΖ του τ/κ συνιστώντος κράτους και η έκταση της εκμετάλλευσης που αδειοδοτήθηκε στην Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίων, τότε από το 34%, οι Ε/κ θα έχουν μόνον το 6%. Δηλαδή, τα χωρικά ύδατα. Περί το 25% της κυπριακής ΑΟΖ θα κατανεμηθεί στις γειτονικές χώρες και δη στην Αίγυπτο, για να ενωθεί η τουρκική ΑΟΖ με την αιγυπτιακή και με αυτήν της Λιβύης, με ταυτόχρονη αποκοπή της κυπριακής από την ελληνική ΑΟΖ.

Ο χάρτης αποτυπώνει πώς οι Τούρκοι επιδιώκουν να δελεάσουν τις γειτονικές χώρες προσφέροντας τμήματα της κυπριακής ΑΟΖ.
*Δρ Διεθνών Σχέσεων

Share on