του Παναγιώτη Τήλλυρος
"Kαὶ γνῶναι ἐλευθερίαν μέν, ἢν ἀντιλαμβανόμενοι αὐτῆς διασώσωμεν, ῥᾳδίως ταῦτα ἀναληψομένην, ἄλλων δὲ ὑπακούσασι καὶ τὰ προκεκτημένα φιλεῖν ἐλασσοῦσθαι».
«Πρέπει να ξέρετε ότι με την ελευθερία, αν την υπερασπιστούμε και την διαφυλάξουμε, εύκολα θ᾽ αποκτήστε πάλι και σπίτια και χωράφια, ενώ αν υποκύψετε σε ξένους, τότε θα χάσετε κι αυτά που έχετε».
Θουκιδίδου Ιστορία του Πελοποννησιακού πολέμου, [2.62.3].
Με αφορμή την 45η επέτειο της εισβολής της Κύπρου από την Τουρκία το 1974 και την τρέχουσα δεύτερη εισβολή στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) της, πρέπει να υπογραμμιστεί ότι το διεθνές δίκαιο δεν αποτελεί εγγύηση προστασίας για τους αδύναμους. Ούτε η ελπίδα ή η εξάρτηση από “σύμμαχους” αποτελεί στρατηγική, με βάση τα διδάγματα που αντλήθηκαν από τον αρχαίο Έλληνα ιστορικό Θουκυδίδη. Ο ρεαλισμός δείχνει πάντοτε την πορεία της αρετής και της σοφίας. Υπό το φως της συνεχιζόμενης τουρκικής επιθετικότητας εναντίον του Ελληνισμού, οι ακόλουθες προτάσεις περιλαμβάνουν σημαντικές πολιτικές επιλογές και δράσεις που μπορούν να προσφέρουν αποτελεσματικούς τρόπους αντιμετώπισης της τουρκικής απειλής.
Η Ελλάδα πρέπει να κάνει ό, τι είναι δυνατό για να εξέλθει από τη Θουκυδίδεια παγίδα της ανερχόμενης Τουρκίας. Πρώτον, πρέπει να αποκαταστήσει την ισορροπία δυνάμεων το ταχύτερο δυνατόν. Δεύτερο, θα πρέπει να χαράξει μια μακροπρόθεσμη στρατηγική βασισμένη στο αυτονόητο Ρωμαϊκό δόγμα «Αν θέλετε ειρήνη προετοιμαστείτε για πόλεμο / Si vis pacem, para bellum». Ο πόλεμος δεν σημαίνει απαραίτητα καταστροφή αν μια χώρα είναι καλά προετοιμασμένη και αποφασισμένη να υπερασπιστεί την ελευθερία και την τιμή της. Δεν έχει γίνει ακόμη κατανοητό ότι στον αμφίσημο αλλά ρεαλιστικό Οργουελιανό κόσμο της πολιτικής και διεθνούς σκακιέρας η ειρήνη μπορεί να σημαίνει πόλεμο και o πόλεμος ειρήνη.
Η Κύπρος θα πρέπει να πείσει την Ελλάδα να συνάψει, χωρίς καθυστέρηση, συμφωνία οριοθέτησης των αντίστοιχων ΑΟΖ τους, προκειμένου να προκαταλάβει τις κινήσεις της Τουρκίας για την επίτευξη μιας τέτοιας συμφωνίας με ένα από τα επίμαχα καθεστώτα στη Λιβύη, διεκδικώντας έτσι και την ΑΟΖ της Κρήτης, όπως και άλλων νησιών του Αιγαίου. Η Ελλάδα πρέπει επίσης να προβεί άμεσα σε συμφωνία οριοθέτησης της ΑΟΖ της με την Αίγυπτο και να επιλέξει το σωστό άλογο στη Λιβύη με τον ίδιο στόχο, δηλαδή την οριοθέτηση ΑΟΖ με βάση το διεθνές δίκαιο της θαλάσσης.
Τόσο η Κύπρος όσο και η Ελλάδα πρέπει να αξιοποιήσουν τα δεδομένα συμφέροντα χωρών όπως οι ΗΠΑ, η Γαλλία και το Ισραήλ στην περιοχή, προκειμένου να αντισταθμίσουν την τουρκική δύναμη. Εξυπακούεται ότι θα πρέπει να εξασφαλίζονται συγκεκριμένα ανταλλάγματα για τις προσφερόμενες διευκολύνσεις.
Μια μικρή χώρα όπως η Κύπρος μπορεί να μοχλεύσει την επιρροή της εξωτερικής πολιτικής πέραν των υλικών δυνατοτήτων της μόνο μέσω συμμαχιών όπου είναι δυνατόν και σίγουρα ευθυγραμμίσεις σε διάφορους τομείς κοινών συμφερόντων με γειτονικές χώρες. Η προώθηση υφιστάμενων τριμερών / τετραμερών εταιρικών σχέσεων και η περαιτέρω ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας με τις γειτονικές χώρες με βάση ένα κοινό όραμα και λύσεις συνολικά κερδοφόρες και επωφελείς θα μεγιστοποιήσει τα οφέλη για όλους και θα διαφυλάξει την περιφερειακή σταθερότητα.
Εννοείται πως δεν αποκλείεται η Τουρκία από τη συμμετοχή σε δράσεις περιφερειακής συνεργασίας υπό την προϋπόθεση ότι σέβεται το διεθνές δίκαιο, διακόπτει τις παράνομες γεωτρήσεις στην Κύπρο και συνεργάζεται για μια δίκαιη λύση του κυπριακού προβλήματος, η οποία περιλαμβάνει την απόσυρση των τουρκικών στρατευμάτων κατοχής και μια νέα συμφωνία διεθνών εγγυήσεων, εξαιρουμένης της Ελλάδας, της Τουρκίας και της Μεγάλης Βρετανίας, καμία από τις οποίες δεν έχει σεβαστεί ή διαφυλάξει την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο σημερινός εκφοβισμός και εκβιασμός της Άγκυρας αποτελεί οιωνό για το πόση “ελευθερία” θα έχει ο κυπριακός λαός στην προτεινόμενη συνομοσπονδία υπό την Τουρκική επικυριαρχία.
Ακόμη και αν οι διαπραγματεύσεις για την επίλυση του κυπριακού προβλήματος πρέπει να αρχίσουν εκ νέου, το ενεργειακό πρόγραμμα δεν πρέπει να είναι στο τραπέζι. Ωστόσο, η άμεση διακοπή όλων των παράνομων γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ από την Τουρκία θα πρέπει κατά προτίμηση να αποτελεί προϋπόθεση για την επανέναρξη των συνομιλιών. Ο ενεργειακός πλούτος είναι πρακτικά το μόνο όπλο που έχει στη διάθεσή της η Κυπριακή Δημοκρατία που μπορεί να τη βοηθήσει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), όσον αφορά την ενεργειακή ασφάλεια της δεύτερης και να συνεισφέρει στην εξεύρεση μιας δίκαιης και βιώσιμης λύσης στο κυπριακό πρόβλημα. Ως εκ τούτου, η Κύπρος θα πρέπει να παραμείνει απόλυτα προσηλωμένη στη συνέχιση της εξερεύνησης υδρογονανθράκων και να προβεί στην εκμετάλλευση τους και τη δημιουργία εσόδων όσο το δυνατόν ταχύτερα. Αν η Κύπρος δεν χρησιμοποιήσει συνετά, με σοφία και συνέπεια αυτό το ατού ως κίνητρο έτσι ώστε η Τουρκία να αποδεχθεί μια δίκαιη λύση, τότε αυτό το κρίσιμο παράθυρο ευκαιρίας θα κλείσει χωρίς να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Συγκεκριμένα, οποιαδήποτε επίλυση του κυπριακού προβλήματος υπό τους όρους που υπαγορεύει η τουρκική κατοχή απλά θα νομιμοποιήσει το παράνομο καθεστώς στο κατεχόμενο μέρος της Κύπρου, ενώ θα θέσει υπό τον έλεγχο της Τουρκίας ολόκληρο το Κυπριακό κράτος. Αυτό που η Τουρκία προσφέρει επί του παρόντος είναι απλούστατα διχοτόμηση συγκαλυμμένη ως λεγόμενη διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία, που αποτελεί μοναδικό νεολογισμό και προσθήκη στο λεξιλόγιο της πολιτικής επιστήμης. Σε αντάλλαγμα για κάποιες ήσσονος σημασίας εδαφικές προσαρμογές κυρίως στη νεκρή ζώνη, αφού τώρα οι Τούρκοι ετοιμάζονται να εποικίσουν και την κατεχόμενη Αμμόχωστο, η Άγκυρα θα μετατρέψει την Κύπρο σε τουρκικό προτεκτοράτο. Μια τέτοια εξέλιξη δεν είναι προς το συμφέρον της Δύσης, των ΗΠΑ, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ισραήλ, που θα είναι σε θέση να αποκτήσει στρατηγικό βάθος στον αέρα και στη θάλασσα μέσω μιας ανεξάρτητης και κυρίαρχης Κύπρου, χωρίς να επιβάλλονται σίγουροι περιορισμοί από την Τουρκία και τις ηγεμονικές της φιλοδοξίες. Με τη σωστή διαφώτιση, κατά πειστικό τρόπο των ξένων κυβερνήσεων και των κέντρων λήψης αποφάσεων για τις πραγματικές προθέσεις της Τουρκίας και πόσον αυτές επηρεάζουν τα συμφέροντα τους, μπορεί να ασκηθεί η απαραίτητη διεθνής πίεση προς την Άγκυρα, αφού η Δύση αντιληφθεί ότι τα συμφέροντα της μπορούν να εξυπηρετηθούν καλύτερα από μια πραγματικά ανεξάρτητη και κυρίαρχη Κύπρο και όχι από ένα κράτος κάτω από τουρκική επικυριαρχία.
Δεδομένης της απειλητικής επιθετικότητας της Τουρκίας, οποιαδήποτε λύση του κυπριακού προβλήματος χωρίς την προηγούμενη οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Τουρκίας στην ενδιάμεση γραμμή θαλάσσιων υδάτων όπως ορίζει η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), η οποία θα πρέπει να κατοχυρωθεί με μια νέα συνθήκη αποκλειστικά διεθνών εγγυήσεων ή εγγυήσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας, θα ήταν απαράδεκτη, πολιτικά μυωπική και επικίνδυνη. Αν αυτό το θέμα αφεθεί για μεταγενέστερη διευθέτηση, η Τουρκία, ως το ισχυρότερο μέρος, θα καθορίσει το αποτέλεσμα, που ήδη φαίνεται στους παράνομους χάρτες της για την “Τουρκική υφαλοκρηπίδα”, με τη χρήση του τουρκοκυπριακού δικαιώματος αρνησικυρίας, για το οποίο επιμένει η Άγκυρα προκειμένου να μετατραπεί η Κύπρος σε δορυφόρο της. Ως εκ τούτου, μόλις επιλυθούν τα ζητήματα της επιστροφής των κατεχόμενων εδαφών και της σύστασης ενός κράτους, το οποίο να λειτουργεί σωστά χωρίς απανωτές συνταγματικές κρίσεις που θα οδηγήσουν στην κατάρρευση του, η αναγνώριση από την Τουρκία της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας θα πρέπει να αποτελεί μέρος του πακέτου λύσης.
Ο υφιστάμενος νόμος για το Εθνικό Ταμείο Επενδύσεων, που είναι ευρύτερα γνωστό ως Ταμείο Υδρογονανθράκων διασφαλίζει πλήρως τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων, και μάλιστα του συνόλου του πληθυσμού. Το μερίδιο των τουρκοκυπριακών εσόδων μετά την αφαίρεση όλων των κεφαλαιακών και των λειτουργικών δαπανών δεν θα πρέπει να υπερβαίνει την αναλογία τους στον πληθυσμό πριν από την τουρκική εισβολή, δηλαδή 18%. Οποιαδήποτε συζήτηση για τη δημιουργία ανοιχτού καταπιστευτικού λογαριασμού (Escrow Account) στο όνομα των Τουρκοκυπρίων ή οποιαδήποτε εποπτεία του Ταμείου από οποιονδήποτε οργανισμό αμφισβητεί την αξιοπιστία της Κυπριακής Δημοκρατίας και υποσκάπτει την κυριαρχία της. Σε κάθε περίπτωση, αυτό που θέλει πραγματικά η Τουρκία είναι καλά γνωστό. Η Τουρκία δεν εισέβαλε στην Κύπρο ούτε παρέμεινε στο νησί ως κατοχική δύναμη για να προστατεύσει τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων αλλά για να εξυπηρετήσει τα δικά της μακροπρόθεσμα σχέδια. Θα ήταν έγκλημα ο πλούτος του κυπριακού λαού να μεταβιβαστεί στα χέρια των εποίκων, εξυπηρετώντας την πολιτική εθνοκάθαρσης της Τουρκίας. Επίσης δεν πρέπει να ξεχνιέται ότι η καταλήστευση δεκάδων χιλιάδων πολιτών με το παράνομο κούρεμα της Ευρωομάδας / Eurogroup τον Μάρτιο του 2013 διέλυσε τη μεσαία τάξη με καταστροφικά αποτελέσματα για την οικονομία. Πολλά δισεκατομμύρια κατέληξαν στις τσέπες ατόμων και κλεπτοκρατικών ομάδων της διαπλοκής και της διαφθοράς τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ελλάδα, που δεν τους ενδιαφέρει ποσώς η επιβίωση του έθνους. Όλα αυτά τα αθώα θύματα, καταθέτες, κάτοχοι αξιογράφων και μέτοχοι των τραπεζών αναμένουν δικαίωση.
Ως παραχώρηση προς την Τουρκία, ο προτεινόμενος αγωγός φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου (East Med gas pipeline) θα πρέπει να εγκαταλειφθεί σε αντάλλαγμα για την απόρριψη ενός αγωγού μέσω της Τουρκίας. Η κυβέρνηση, βασιζόμενη σε ένα αναθεωρημένο γενικό ρυθμιστικό σχέδιο (Master Plan), θα πρέπει να δρομολογήσει άμεσα τις προετοιμασίες για την κατασκευή του Σταθμού υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ / LNG ) και των αναγκαίων υποδομών, όπως ο προκαταρκτικός και ο τελικός μηχανολογικός σχεδιασμός (Pre-FEED / Preliminary Front End Engineering Design and FEED / Front End Engineering Design). Μέχρι να επιτευχθεί το στάδιο της τελικής επενδυτικής απόφασης (FID / Final Investment Decision), τα αποδεδειγμένα αποθέματα φυσικού αερίου θα είναι περισσότερο από επαρκή σε σύγκριση με τις υφιστάμενες ανακαλύψεις της Καλυψούς (Θαλασσοτεμάχιο 6) και του Γλαύκου (Θαλασσοτεμάχιο 10), ακόμη και αν προωθηθεί η διοχέτευση του φυσικού αερίου της Αφροδίτης (Θαλασσοτεμάχιο 12) για υγροποίηση στην Αίγυπτο. Στη συνέχεια, ο στόχος θα πρέπει να είναι η ταχεία ανάπτυξη και η εκμετάλλευση του συνόλου των αποθεμάτων όπως συνέβη και με το Θαλασσοτεμάχιο «Zohr» της Αιγύπτου. Αυτό δεν είναι ούτε ένα στοίχημα ούτε ένα άλμα πίστης ή ελπίδας. Πρόκειται για μια στρατηγική πρόληψης και παρεμπόδισης των σχεδίων της Άγκυρας για την απευθείας διοχέτευση του αερίου της Ανατολικής Μεσογείου μέσω αγωγών προς την Τουρκία. Οι προβλέψεις δείχνουν ότι ένα κύμα ΥΦΑ θα κατευθύνεται μελλοντικά προς την Ευρώπη, (πέραν από τις ασιατικές αγορές που προσφέρουν υψηλότερες τιμές), προκειμένου να ικανοποιήσει την αυξανόμενη ζήτηση και τη στροφή προς ένα πιο πράσινο ενεργειακό μείγμα, σύμφωνα με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ενεργειακής Ένωσης. Ως εκ τούτου, πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις για μια σίγουρα επιτυχή επένδυση. Οικονομικοί, πολιτικοί και γεωπολιτικοί παράγοντες καθιστούν το Εργοστάσιο υγροποιημένου φυσικού αερίου τριών συστοιχιών μια αναγκαιότητα εξαιρετικής εθνικής σημασίας. Η διασφάλιση του πέμπτου ενεργειακού διαδρόμου για ανεξάρτητη και ξεχωριστή προμήθεια της Ευρώπης από την Ανατολική Μεσόγειο, ενώ αρνείται στην Τουρκία τον πλήρη έλεγχο των ενεργειακών ροών από την περιοχή, ταυτόχρονα αποτελεί ζήτημα κυριολεκτικά εθνικής επιβίωσης. Στη συνέχεια, αν το σχέδιο υλοποιηθεί, η ΕΕ θα έχει λόγους να υποστηρίξει μια πιο δίκαιη λύση του κυπριακού προβλήματος. Η Αμερικανική εταιρεία Exxon Mobil υποστηρίζει την κατασκευή Τερματικού ΥΦΑ, ενώ η Ιταλική ENI, με κορυφαία τεχνογνωσία όσον αφορά το υγροποιημένο φυσικό αέριο, η οποία συμμετέχει ενεργά στο πρόγραμμα εξερεύνησης φυσικού αερίου της Κύπρου, είναι βέβαιο ότι θα επενδύσει μαζί με τη Γαλλική Total. Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο δημιουργούνται οικονομικές και στρατηγικές συμμαχίες. Το Εργοστάσιο υγροποιημένου φυσικού αερίου θα προσδώσει ουσιαστική γεωπολιτική μόχλευση στην Κυπριακή Δημοκρατία και θα ενισχύσει την αποτροπή των Τουρκικών βλέψεων, ενώ ταυτόχρονα θα την καταστήσει στρατηγικό ενεργειακό παράγοντα / δρώντα. Η ταχύτερη δυνατή κατασκευή του Σταθμού ΥΦΑ θα δημιουργήσει μια ευνοϊκή δυναμική, προσελκύοντας τα αποθέματα του Ισραήλ και τις αναμενόμενες ανακαλύψεις αερίου στον Λίβανο και στη Συρία προτού τις υφαρπάξει η Τουρκία. Κοινό έδαφος μπορεί να βρεθεί ακόμη και με τα ανταγωνιστικά συμφέροντα του φυσικού αερίου της Ρωσίας. Τα πλεονεκτήματα από ένα Τερματικό ΥΦΑ είναι πολύ μεγαλύτερα από τα υποτιθέμενα του αγωγού φυσικού αερίου East Med, ο οποίος, εκτός από τις τεχνικές του προκλήσεις, αποτελεί και κόκκινο πανί για τον Τουρκικό ταύρο. Η Μονάδα υγροποίησης φυσικού αερίου θα αποφέρει μέγιστα οφέλη στην οικονομία και θα ενισχύσει τις προοπτικές της Κύπρου για να καταστεί ένας διαμετακομιστικός κόμβος εμπορίας ενεργειακών προϊόντων και ένα κέντρο εξυπηρέτησης και προσφοράς συναφών υπηρεσιών. Το ΥΦΑ από την Κύπρο μπορεί να εξαχθεί στην Ασία και στην Ευρώπη μέσω του Τερματικού εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη. Η Ελλάδα θα αποκομίσει τεράστια οφέλη από τον περαιτέρω εφοδιασμό με φυσικό αέριο των Βαλκανίων και της Ανατολικής Ευρώπης μέσω του αγωγού διασύνδεσης Ελλάδας και Βουλγαρίας (IGB / Interconnector Greece Bulgaria), ελαφρύνοντας και ανακουφίζοντας έτσι τη ρωσική εξάρτηση, σύμφωνα με την ενεργειακή πολιτική της ΕΕ. Τέλος, το Εργοστάσιο ΥΦΑ θα επιτρέψει την περιφερειακή συνεργασία δημιουργώντας κοινά οικονομικά, εμπορικά και στρατηγικά συμφέροντα. Η Τουρκία μπορεί να έχει τη δυνατότητα να επενδύσει στη Μονάδα ΥΦΑ στην περιοχή του Βασιλικού με ή χωρίς λύση στο κυπριακό πρόβλημα, που δεν είναι τίποτε άλλο από την Τουρκική εισβολή και κατοχή, για προφανείς λόγους. Το φυσικό αέριο από τη Μονάδα ΥΦΑ μπορεί να πωλείται στην Τουρκία με βάση τις κατάλληλες διεθνείς συμβάσεις που καθορίζουν τους όρους τέτοιων εμπορικών συναλλαγών. Σημειώνεται ότι η Τουρκία διαθέτει ήδη τέσσερεις Μονάδες εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου, εκ των οποίων δύο χερσαίες και δύο πλωτές Μονάδες αποθήκευσης και επαναεριοποίησης, γνωστές ως FSRUs. Μια δε από τις δύο πλωτές Μονάδες βρίσκεται πολύ κοντά στην Κύπρο σε λιμάνι στην περιοχή Dörtyol (κοντά στο Ceyhan), στην πρώην Συριακή επαρχία Hatay, που υφάρπαξε η Τουρκία.
Ορισμένοι αναλυτές προτείνουν την ενεργοποίηση της ρήτρας αμοιβαίας συνδρομής / άμυνας, η οποία προβλέπεται στο άρθρο 42 παράγραφος 7 της Συνθήκης για την ΕΕ. Παρόλο που αυτή η φαινομενικά δεσμευτική υποχρέωση της Συνθήκης της Λισαβόνας ενισχύει την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, δεν επηρεάζει την ουδετερότητα ορισμένων χωρών της ΕΕ και συνάδει με τις δεσμεύσεις των χωρών της ΕΕ που είναι μέλη του ΝΑΤΟ. Επιπλέον, όπως και το άρθρο 42(7), η ρήτρα αλληλεγγύης του άρθρου 222, που προβλέπει την από κοινού ανάληψη δράσης όταν μια χώρα της ΕΕ καθίσταται θύμα τρομοκρατικής επίθεσης, θεωρείται σε μεγάλο βαθμό συμβολική και ελάχιστα ουσιαστική. Σε κάθε περίπτωση, ο αργός ρυθμός αντίδρασης και οι ανεπαρκείς κυρώσεις της ΕΕ κατά της Τουρκίας, καθώς και η έλλειψη αλληλεγγύης όταν η ΕΕ / Ευρωομάδα επέβαλε την παράνομη και μεροληπτική διάσωση με ίδια μέσα (bail-in, κούρεμα) στην Κύπρο τον Μάρτιο του 2013, είναι δείκτες ότι οι προσδοκίες δεν πρέπει να τίθενται σε υψηλά επίπεδα, καθώς τα εθνικά συμφέροντα υπερισχύουν πάντα.
Η αναβίωση του «Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος» έχει την αξία της, αλλά θα στερείται αξιοπιστίας εκτός εάν υποστηρίζεται από συγκεκριμένα στρατιωτικά μέτρα, όπως η εγκατάσταση ενός αποτελεσματικού συστήματος αντιπυραυλικής και αντιαεροπορικής άμυνας και η επίδειξη αποδεδειγμένης βούλησης από την Ελλάδα να υποστηρίξει και να συμμορφωθεί με το δόγμα. Η ενοποίηση των συστημάτων αεράμυνας της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ, καθώς και η περιφερειακή συνεργασία και ο συντονισμός στον τομέα της άμυνας φαίνεται επίσης να είναι εύλογη πρόταση, υπό την προϋπόθεση ότι οι ΗΠΑ θα συμμερίζονται αυτή την άποψη και το Ισραήλ θα συμφωνήσει στο πλαίσιο της τετραμερούς ευθυγράμμισης των συμφερόντων. Η ενίσχυση των δυνατοτήτων ασφάλειας και άμυνας μέσω πρωτοβουλιών PESCO μπορεί επίσης να προσφέρει προστιθέμενη αξία. Η εφαρμογή των ανωτέρω μέτρων και δράσεων σε όλους τους τομείς θα δημιουργήσει συνέργειες και δυναμικές που σίγουρα θα ενισχύσουν τη θέση της Κύπρου ενάντια στην επιθετικότητα της Τουρκίας.
*Οικονομολόγος, Αναλυτής Διεθνών Σχέσεων / Εμειρογνώμων σε Οικονομικά, Χρηματοοικονομικά και Ενεργειακά Θέματα
B.Sc. degree in Economics (Govern.), London School of Economics, UK.
M.Sc. degree in Comparative Government, LSE, UK.
Postgraduate Diploma in Economics (distinction), UCL, UK.
M.Sc. degree in Monetary and Financial Economics, University of Cyprus.
MA degree in International Relations and European Studies with a concentration on energy security (oil and gas issues), University of Nicosia.
Research Associate at the Cyprus Center for European and International Affairs which is affiliated with the University of Nicosia.
Doctoral candidate.
ΠΗΓΗ SIGMALIVE
"Kαὶ γνῶναι ἐλευθερίαν μέν, ἢν ἀντιλαμβανόμενοι αὐτῆς διασώσωμεν, ῥᾳδίως ταῦτα ἀναληψομένην, ἄλλων δὲ ὑπακούσασι καὶ τὰ προκεκτημένα φιλεῖν ἐλασσοῦσθαι».
«Πρέπει να ξέρετε ότι με την ελευθερία, αν την υπερασπιστούμε και την διαφυλάξουμε, εύκολα θ᾽ αποκτήστε πάλι και σπίτια και χωράφια, ενώ αν υποκύψετε σε ξένους, τότε θα χάσετε κι αυτά που έχετε».
Θουκιδίδου Ιστορία του Πελοποννησιακού πολέμου, [2.62.3].
Με αφορμή την 45η επέτειο της εισβολής της Κύπρου από την Τουρκία το 1974 και την τρέχουσα δεύτερη εισβολή στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) της, πρέπει να υπογραμμιστεί ότι το διεθνές δίκαιο δεν αποτελεί εγγύηση προστασίας για τους αδύναμους. Ούτε η ελπίδα ή η εξάρτηση από “σύμμαχους” αποτελεί στρατηγική, με βάση τα διδάγματα που αντλήθηκαν από τον αρχαίο Έλληνα ιστορικό Θουκυδίδη. Ο ρεαλισμός δείχνει πάντοτε την πορεία της αρετής και της σοφίας. Υπό το φως της συνεχιζόμενης τουρκικής επιθετικότητας εναντίον του Ελληνισμού, οι ακόλουθες προτάσεις περιλαμβάνουν σημαντικές πολιτικές επιλογές και δράσεις που μπορούν να προσφέρουν αποτελεσματικούς τρόπους αντιμετώπισης της τουρκικής απειλής.
Η Ελλάδα πρέπει να κάνει ό, τι είναι δυνατό για να εξέλθει από τη Θουκυδίδεια παγίδα της ανερχόμενης Τουρκίας. Πρώτον, πρέπει να αποκαταστήσει την ισορροπία δυνάμεων το ταχύτερο δυνατόν. Δεύτερο, θα πρέπει να χαράξει μια μακροπρόθεσμη στρατηγική βασισμένη στο αυτονόητο Ρωμαϊκό δόγμα «Αν θέλετε ειρήνη προετοιμαστείτε για πόλεμο / Si vis pacem, para bellum». Ο πόλεμος δεν σημαίνει απαραίτητα καταστροφή αν μια χώρα είναι καλά προετοιμασμένη και αποφασισμένη να υπερασπιστεί την ελευθερία και την τιμή της. Δεν έχει γίνει ακόμη κατανοητό ότι στον αμφίσημο αλλά ρεαλιστικό Οργουελιανό κόσμο της πολιτικής και διεθνούς σκακιέρας η ειρήνη μπορεί να σημαίνει πόλεμο και o πόλεμος ειρήνη.
Η Κύπρος θα πρέπει να πείσει την Ελλάδα να συνάψει, χωρίς καθυστέρηση, συμφωνία οριοθέτησης των αντίστοιχων ΑΟΖ τους, προκειμένου να προκαταλάβει τις κινήσεις της Τουρκίας για την επίτευξη μιας τέτοιας συμφωνίας με ένα από τα επίμαχα καθεστώτα στη Λιβύη, διεκδικώντας έτσι και την ΑΟΖ της Κρήτης, όπως και άλλων νησιών του Αιγαίου. Η Ελλάδα πρέπει επίσης να προβεί άμεσα σε συμφωνία οριοθέτησης της ΑΟΖ της με την Αίγυπτο και να επιλέξει το σωστό άλογο στη Λιβύη με τον ίδιο στόχο, δηλαδή την οριοθέτηση ΑΟΖ με βάση το διεθνές δίκαιο της θαλάσσης.
Τόσο η Κύπρος όσο και η Ελλάδα πρέπει να αξιοποιήσουν τα δεδομένα συμφέροντα χωρών όπως οι ΗΠΑ, η Γαλλία και το Ισραήλ στην περιοχή, προκειμένου να αντισταθμίσουν την τουρκική δύναμη. Εξυπακούεται ότι θα πρέπει να εξασφαλίζονται συγκεκριμένα ανταλλάγματα για τις προσφερόμενες διευκολύνσεις.
Μια μικρή χώρα όπως η Κύπρος μπορεί να μοχλεύσει την επιρροή της εξωτερικής πολιτικής πέραν των υλικών δυνατοτήτων της μόνο μέσω συμμαχιών όπου είναι δυνατόν και σίγουρα ευθυγραμμίσεις σε διάφορους τομείς κοινών συμφερόντων με γειτονικές χώρες. Η προώθηση υφιστάμενων τριμερών / τετραμερών εταιρικών σχέσεων και η περαιτέρω ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας με τις γειτονικές χώρες με βάση ένα κοινό όραμα και λύσεις συνολικά κερδοφόρες και επωφελείς θα μεγιστοποιήσει τα οφέλη για όλους και θα διαφυλάξει την περιφερειακή σταθερότητα.
Εννοείται πως δεν αποκλείεται η Τουρκία από τη συμμετοχή σε δράσεις περιφερειακής συνεργασίας υπό την προϋπόθεση ότι σέβεται το διεθνές δίκαιο, διακόπτει τις παράνομες γεωτρήσεις στην Κύπρο και συνεργάζεται για μια δίκαιη λύση του κυπριακού προβλήματος, η οποία περιλαμβάνει την απόσυρση των τουρκικών στρατευμάτων κατοχής και μια νέα συμφωνία διεθνών εγγυήσεων, εξαιρουμένης της Ελλάδας, της Τουρκίας και της Μεγάλης Βρετανίας, καμία από τις οποίες δεν έχει σεβαστεί ή διαφυλάξει την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο σημερινός εκφοβισμός και εκβιασμός της Άγκυρας αποτελεί οιωνό για το πόση “ελευθερία” θα έχει ο κυπριακός λαός στην προτεινόμενη συνομοσπονδία υπό την Τουρκική επικυριαρχία.
Ακόμη και αν οι διαπραγματεύσεις για την επίλυση του κυπριακού προβλήματος πρέπει να αρχίσουν εκ νέου, το ενεργειακό πρόγραμμα δεν πρέπει να είναι στο τραπέζι. Ωστόσο, η άμεση διακοπή όλων των παράνομων γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ από την Τουρκία θα πρέπει κατά προτίμηση να αποτελεί προϋπόθεση για την επανέναρξη των συνομιλιών. Ο ενεργειακός πλούτος είναι πρακτικά το μόνο όπλο που έχει στη διάθεσή της η Κυπριακή Δημοκρατία που μπορεί να τη βοηθήσει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), όσον αφορά την ενεργειακή ασφάλεια της δεύτερης και να συνεισφέρει στην εξεύρεση μιας δίκαιης και βιώσιμης λύσης στο κυπριακό πρόβλημα. Ως εκ τούτου, η Κύπρος θα πρέπει να παραμείνει απόλυτα προσηλωμένη στη συνέχιση της εξερεύνησης υδρογονανθράκων και να προβεί στην εκμετάλλευση τους και τη δημιουργία εσόδων όσο το δυνατόν ταχύτερα. Αν η Κύπρος δεν χρησιμοποιήσει συνετά, με σοφία και συνέπεια αυτό το ατού ως κίνητρο έτσι ώστε η Τουρκία να αποδεχθεί μια δίκαιη λύση, τότε αυτό το κρίσιμο παράθυρο ευκαιρίας θα κλείσει χωρίς να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Συγκεκριμένα, οποιαδήποτε επίλυση του κυπριακού προβλήματος υπό τους όρους που υπαγορεύει η τουρκική κατοχή απλά θα νομιμοποιήσει το παράνομο καθεστώς στο κατεχόμενο μέρος της Κύπρου, ενώ θα θέσει υπό τον έλεγχο της Τουρκίας ολόκληρο το Κυπριακό κράτος. Αυτό που η Τουρκία προσφέρει επί του παρόντος είναι απλούστατα διχοτόμηση συγκαλυμμένη ως λεγόμενη διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία, που αποτελεί μοναδικό νεολογισμό και προσθήκη στο λεξιλόγιο της πολιτικής επιστήμης. Σε αντάλλαγμα για κάποιες ήσσονος σημασίας εδαφικές προσαρμογές κυρίως στη νεκρή ζώνη, αφού τώρα οι Τούρκοι ετοιμάζονται να εποικίσουν και την κατεχόμενη Αμμόχωστο, η Άγκυρα θα μετατρέψει την Κύπρο σε τουρκικό προτεκτοράτο. Μια τέτοια εξέλιξη δεν είναι προς το συμφέρον της Δύσης, των ΗΠΑ, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ισραήλ, που θα είναι σε θέση να αποκτήσει στρατηγικό βάθος στον αέρα και στη θάλασσα μέσω μιας ανεξάρτητης και κυρίαρχης Κύπρου, χωρίς να επιβάλλονται σίγουροι περιορισμοί από την Τουρκία και τις ηγεμονικές της φιλοδοξίες. Με τη σωστή διαφώτιση, κατά πειστικό τρόπο των ξένων κυβερνήσεων και των κέντρων λήψης αποφάσεων για τις πραγματικές προθέσεις της Τουρκίας και πόσον αυτές επηρεάζουν τα συμφέροντα τους, μπορεί να ασκηθεί η απαραίτητη διεθνής πίεση προς την Άγκυρα, αφού η Δύση αντιληφθεί ότι τα συμφέροντα της μπορούν να εξυπηρετηθούν καλύτερα από μια πραγματικά ανεξάρτητη και κυρίαρχη Κύπρο και όχι από ένα κράτος κάτω από τουρκική επικυριαρχία.
Δεδομένης της απειλητικής επιθετικότητας της Τουρκίας, οποιαδήποτε λύση του κυπριακού προβλήματος χωρίς την προηγούμενη οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Τουρκίας στην ενδιάμεση γραμμή θαλάσσιων υδάτων όπως ορίζει η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), η οποία θα πρέπει να κατοχυρωθεί με μια νέα συνθήκη αποκλειστικά διεθνών εγγυήσεων ή εγγυήσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας, θα ήταν απαράδεκτη, πολιτικά μυωπική και επικίνδυνη. Αν αυτό το θέμα αφεθεί για μεταγενέστερη διευθέτηση, η Τουρκία, ως το ισχυρότερο μέρος, θα καθορίσει το αποτέλεσμα, που ήδη φαίνεται στους παράνομους χάρτες της για την “Τουρκική υφαλοκρηπίδα”, με τη χρήση του τουρκοκυπριακού δικαιώματος αρνησικυρίας, για το οποίο επιμένει η Άγκυρα προκειμένου να μετατραπεί η Κύπρος σε δορυφόρο της. Ως εκ τούτου, μόλις επιλυθούν τα ζητήματα της επιστροφής των κατεχόμενων εδαφών και της σύστασης ενός κράτους, το οποίο να λειτουργεί σωστά χωρίς απανωτές συνταγματικές κρίσεις που θα οδηγήσουν στην κατάρρευση του, η αναγνώριση από την Τουρκία της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας θα πρέπει να αποτελεί μέρος του πακέτου λύσης.
Ο υφιστάμενος νόμος για το Εθνικό Ταμείο Επενδύσεων, που είναι ευρύτερα γνωστό ως Ταμείο Υδρογονανθράκων διασφαλίζει πλήρως τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων, και μάλιστα του συνόλου του πληθυσμού. Το μερίδιο των τουρκοκυπριακών εσόδων μετά την αφαίρεση όλων των κεφαλαιακών και των λειτουργικών δαπανών δεν θα πρέπει να υπερβαίνει την αναλογία τους στον πληθυσμό πριν από την τουρκική εισβολή, δηλαδή 18%. Οποιαδήποτε συζήτηση για τη δημιουργία ανοιχτού καταπιστευτικού λογαριασμού (Escrow Account) στο όνομα των Τουρκοκυπρίων ή οποιαδήποτε εποπτεία του Ταμείου από οποιονδήποτε οργανισμό αμφισβητεί την αξιοπιστία της Κυπριακής Δημοκρατίας και υποσκάπτει την κυριαρχία της. Σε κάθε περίπτωση, αυτό που θέλει πραγματικά η Τουρκία είναι καλά γνωστό. Η Τουρκία δεν εισέβαλε στην Κύπρο ούτε παρέμεινε στο νησί ως κατοχική δύναμη για να προστατεύσει τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων αλλά για να εξυπηρετήσει τα δικά της μακροπρόθεσμα σχέδια. Θα ήταν έγκλημα ο πλούτος του κυπριακού λαού να μεταβιβαστεί στα χέρια των εποίκων, εξυπηρετώντας την πολιτική εθνοκάθαρσης της Τουρκίας. Επίσης δεν πρέπει να ξεχνιέται ότι η καταλήστευση δεκάδων χιλιάδων πολιτών με το παράνομο κούρεμα της Ευρωομάδας / Eurogroup τον Μάρτιο του 2013 διέλυσε τη μεσαία τάξη με καταστροφικά αποτελέσματα για την οικονομία. Πολλά δισεκατομμύρια κατέληξαν στις τσέπες ατόμων και κλεπτοκρατικών ομάδων της διαπλοκής και της διαφθοράς τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ελλάδα, που δεν τους ενδιαφέρει ποσώς η επιβίωση του έθνους. Όλα αυτά τα αθώα θύματα, καταθέτες, κάτοχοι αξιογράφων και μέτοχοι των τραπεζών αναμένουν δικαίωση.
Ως παραχώρηση προς την Τουρκία, ο προτεινόμενος αγωγός φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου (East Med gas pipeline) θα πρέπει να εγκαταλειφθεί σε αντάλλαγμα για την απόρριψη ενός αγωγού μέσω της Τουρκίας. Η κυβέρνηση, βασιζόμενη σε ένα αναθεωρημένο γενικό ρυθμιστικό σχέδιο (Master Plan), θα πρέπει να δρομολογήσει άμεσα τις προετοιμασίες για την κατασκευή του Σταθμού υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ / LNG ) και των αναγκαίων υποδομών, όπως ο προκαταρκτικός και ο τελικός μηχανολογικός σχεδιασμός (Pre-FEED / Preliminary Front End Engineering Design and FEED / Front End Engineering Design). Μέχρι να επιτευχθεί το στάδιο της τελικής επενδυτικής απόφασης (FID / Final Investment Decision), τα αποδεδειγμένα αποθέματα φυσικού αερίου θα είναι περισσότερο από επαρκή σε σύγκριση με τις υφιστάμενες ανακαλύψεις της Καλυψούς (Θαλασσοτεμάχιο 6) και του Γλαύκου (Θαλασσοτεμάχιο 10), ακόμη και αν προωθηθεί η διοχέτευση του φυσικού αερίου της Αφροδίτης (Θαλασσοτεμάχιο 12) για υγροποίηση στην Αίγυπτο. Στη συνέχεια, ο στόχος θα πρέπει να είναι η ταχεία ανάπτυξη και η εκμετάλλευση του συνόλου των αποθεμάτων όπως συνέβη και με το Θαλασσοτεμάχιο «Zohr» της Αιγύπτου. Αυτό δεν είναι ούτε ένα στοίχημα ούτε ένα άλμα πίστης ή ελπίδας. Πρόκειται για μια στρατηγική πρόληψης και παρεμπόδισης των σχεδίων της Άγκυρας για την απευθείας διοχέτευση του αερίου της Ανατολικής Μεσογείου μέσω αγωγών προς την Τουρκία. Οι προβλέψεις δείχνουν ότι ένα κύμα ΥΦΑ θα κατευθύνεται μελλοντικά προς την Ευρώπη, (πέραν από τις ασιατικές αγορές που προσφέρουν υψηλότερες τιμές), προκειμένου να ικανοποιήσει την αυξανόμενη ζήτηση και τη στροφή προς ένα πιο πράσινο ενεργειακό μείγμα, σύμφωνα με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ενεργειακής Ένωσης. Ως εκ τούτου, πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις για μια σίγουρα επιτυχή επένδυση. Οικονομικοί, πολιτικοί και γεωπολιτικοί παράγοντες καθιστούν το Εργοστάσιο υγροποιημένου φυσικού αερίου τριών συστοιχιών μια αναγκαιότητα εξαιρετικής εθνικής σημασίας. Η διασφάλιση του πέμπτου ενεργειακού διαδρόμου για ανεξάρτητη και ξεχωριστή προμήθεια της Ευρώπης από την Ανατολική Μεσόγειο, ενώ αρνείται στην Τουρκία τον πλήρη έλεγχο των ενεργειακών ροών από την περιοχή, ταυτόχρονα αποτελεί ζήτημα κυριολεκτικά εθνικής επιβίωσης. Στη συνέχεια, αν το σχέδιο υλοποιηθεί, η ΕΕ θα έχει λόγους να υποστηρίξει μια πιο δίκαιη λύση του κυπριακού προβλήματος. Η Αμερικανική εταιρεία Exxon Mobil υποστηρίζει την κατασκευή Τερματικού ΥΦΑ, ενώ η Ιταλική ENI, με κορυφαία τεχνογνωσία όσον αφορά το υγροποιημένο φυσικό αέριο, η οποία συμμετέχει ενεργά στο πρόγραμμα εξερεύνησης φυσικού αερίου της Κύπρου, είναι βέβαιο ότι θα επενδύσει μαζί με τη Γαλλική Total. Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο δημιουργούνται οικονομικές και στρατηγικές συμμαχίες. Το Εργοστάσιο υγροποιημένου φυσικού αερίου θα προσδώσει ουσιαστική γεωπολιτική μόχλευση στην Κυπριακή Δημοκρατία και θα ενισχύσει την αποτροπή των Τουρκικών βλέψεων, ενώ ταυτόχρονα θα την καταστήσει στρατηγικό ενεργειακό παράγοντα / δρώντα. Η ταχύτερη δυνατή κατασκευή του Σταθμού ΥΦΑ θα δημιουργήσει μια ευνοϊκή δυναμική, προσελκύοντας τα αποθέματα του Ισραήλ και τις αναμενόμενες ανακαλύψεις αερίου στον Λίβανο και στη Συρία προτού τις υφαρπάξει η Τουρκία. Κοινό έδαφος μπορεί να βρεθεί ακόμη και με τα ανταγωνιστικά συμφέροντα του φυσικού αερίου της Ρωσίας. Τα πλεονεκτήματα από ένα Τερματικό ΥΦΑ είναι πολύ μεγαλύτερα από τα υποτιθέμενα του αγωγού φυσικού αερίου East Med, ο οποίος, εκτός από τις τεχνικές του προκλήσεις, αποτελεί και κόκκινο πανί για τον Τουρκικό ταύρο. Η Μονάδα υγροποίησης φυσικού αερίου θα αποφέρει μέγιστα οφέλη στην οικονομία και θα ενισχύσει τις προοπτικές της Κύπρου για να καταστεί ένας διαμετακομιστικός κόμβος εμπορίας ενεργειακών προϊόντων και ένα κέντρο εξυπηρέτησης και προσφοράς συναφών υπηρεσιών. Το ΥΦΑ από την Κύπρο μπορεί να εξαχθεί στην Ασία και στην Ευρώπη μέσω του Τερματικού εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη. Η Ελλάδα θα αποκομίσει τεράστια οφέλη από τον περαιτέρω εφοδιασμό με φυσικό αέριο των Βαλκανίων και της Ανατολικής Ευρώπης μέσω του αγωγού διασύνδεσης Ελλάδας και Βουλγαρίας (IGB / Interconnector Greece Bulgaria), ελαφρύνοντας και ανακουφίζοντας έτσι τη ρωσική εξάρτηση, σύμφωνα με την ενεργειακή πολιτική της ΕΕ. Τέλος, το Εργοστάσιο ΥΦΑ θα επιτρέψει την περιφερειακή συνεργασία δημιουργώντας κοινά οικονομικά, εμπορικά και στρατηγικά συμφέροντα. Η Τουρκία μπορεί να έχει τη δυνατότητα να επενδύσει στη Μονάδα ΥΦΑ στην περιοχή του Βασιλικού με ή χωρίς λύση στο κυπριακό πρόβλημα, που δεν είναι τίποτε άλλο από την Τουρκική εισβολή και κατοχή, για προφανείς λόγους. Το φυσικό αέριο από τη Μονάδα ΥΦΑ μπορεί να πωλείται στην Τουρκία με βάση τις κατάλληλες διεθνείς συμβάσεις που καθορίζουν τους όρους τέτοιων εμπορικών συναλλαγών. Σημειώνεται ότι η Τουρκία διαθέτει ήδη τέσσερεις Μονάδες εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου, εκ των οποίων δύο χερσαίες και δύο πλωτές Μονάδες αποθήκευσης και επαναεριοποίησης, γνωστές ως FSRUs. Μια δε από τις δύο πλωτές Μονάδες βρίσκεται πολύ κοντά στην Κύπρο σε λιμάνι στην περιοχή Dörtyol (κοντά στο Ceyhan), στην πρώην Συριακή επαρχία Hatay, που υφάρπαξε η Τουρκία.
Ορισμένοι αναλυτές προτείνουν την ενεργοποίηση της ρήτρας αμοιβαίας συνδρομής / άμυνας, η οποία προβλέπεται στο άρθρο 42 παράγραφος 7 της Συνθήκης για την ΕΕ. Παρόλο που αυτή η φαινομενικά δεσμευτική υποχρέωση της Συνθήκης της Λισαβόνας ενισχύει την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, δεν επηρεάζει την ουδετερότητα ορισμένων χωρών της ΕΕ και συνάδει με τις δεσμεύσεις των χωρών της ΕΕ που είναι μέλη του ΝΑΤΟ. Επιπλέον, όπως και το άρθρο 42(7), η ρήτρα αλληλεγγύης του άρθρου 222, που προβλέπει την από κοινού ανάληψη δράσης όταν μια χώρα της ΕΕ καθίσταται θύμα τρομοκρατικής επίθεσης, θεωρείται σε μεγάλο βαθμό συμβολική και ελάχιστα ουσιαστική. Σε κάθε περίπτωση, ο αργός ρυθμός αντίδρασης και οι ανεπαρκείς κυρώσεις της ΕΕ κατά της Τουρκίας, καθώς και η έλλειψη αλληλεγγύης όταν η ΕΕ / Ευρωομάδα επέβαλε την παράνομη και μεροληπτική διάσωση με ίδια μέσα (bail-in, κούρεμα) στην Κύπρο τον Μάρτιο του 2013, είναι δείκτες ότι οι προσδοκίες δεν πρέπει να τίθενται σε υψηλά επίπεδα, καθώς τα εθνικά συμφέροντα υπερισχύουν πάντα.
Η αναβίωση του «Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος» έχει την αξία της, αλλά θα στερείται αξιοπιστίας εκτός εάν υποστηρίζεται από συγκεκριμένα στρατιωτικά μέτρα, όπως η εγκατάσταση ενός αποτελεσματικού συστήματος αντιπυραυλικής και αντιαεροπορικής άμυνας και η επίδειξη αποδεδειγμένης βούλησης από την Ελλάδα να υποστηρίξει και να συμμορφωθεί με το δόγμα. Η ενοποίηση των συστημάτων αεράμυνας της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ, καθώς και η περιφερειακή συνεργασία και ο συντονισμός στον τομέα της άμυνας φαίνεται επίσης να είναι εύλογη πρόταση, υπό την προϋπόθεση ότι οι ΗΠΑ θα συμμερίζονται αυτή την άποψη και το Ισραήλ θα συμφωνήσει στο πλαίσιο της τετραμερούς ευθυγράμμισης των συμφερόντων. Η ενίσχυση των δυνατοτήτων ασφάλειας και άμυνας μέσω πρωτοβουλιών PESCO μπορεί επίσης να προσφέρει προστιθέμενη αξία. Η εφαρμογή των ανωτέρω μέτρων και δράσεων σε όλους τους τομείς θα δημιουργήσει συνέργειες και δυναμικές που σίγουρα θα ενισχύσουν τη θέση της Κύπρου ενάντια στην επιθετικότητα της Τουρκίας.
*Οικονομολόγος, Αναλυτής Διεθνών Σχέσεων / Εμειρογνώμων σε Οικονομικά, Χρηματοοικονομικά και Ενεργειακά Θέματα
B.Sc. degree in Economics (Govern.), London School of Economics, UK.
M.Sc. degree in Comparative Government, LSE, UK.
Postgraduate Diploma in Economics (distinction), UCL, UK.
M.Sc. degree in Monetary and Financial Economics, University of Cyprus.
MA degree in International Relations and European Studies with a concentration on energy security (oil and gas issues), University of Nicosia.
Research Associate at the Cyprus Center for European and International Affairs which is affiliated with the University of Nicosia.
Doctoral candidate.
ΠΗΓΗ SIGMALIVE
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου