του Γιάννου Χαραλαμπίδη
Ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου έκλεισε, για άλλη μια φορά, κατά την πρόσφατη μυστική συνάντησή του με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, την πύλη στα θέματα των εξωτερικών πτυχών του Κυπριακού, δηλαδή των εγγυήσεων, της ασφάλειας και της πλήρους αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων. Άφησε, όμως, ανοικτή την αλλαγή της βάσης των συνομιλιών και τη διχοτόμηση της κυριαρχίας και της διεθνούς προσωπικότητας του νέου πολιτειακού συστήματος, αφού, όπως υποστηρίζει ο Μουσταφά Ακιντζί, απαραίτητη προϋπόθεση για τη λύση δεν είναι μόνον η εκ περιτροπής Προεδρία και ο διαμερισμός του φυσικού αερίου, αλλά και το δικαίωμα του τουρκοκυπριακού συνιστώντος κράτους να υπογράφει χωριστά διεθνείς συμβάσεις.
Το καζάνι των συνομιλιών
Γίνεται αντιληπτό ότι η ομοσπονδιακή και η εξευμενιστική πολιτική όχι μόνο απέτυχαν, αλλά με το κλείσιμο του κύκλου τους, η νέα διεξαγωγή συνομιλιών θα είναι, όπως ανέκαθεν μας εκβίαζαν οι Τούρκοι, στη βάση των δύο κρατών.
Αμφιβάλλουμε εάν μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο χωρίς τη δική μας σύμφωνη γνώμη, διότι θα γίνουν διάτρητες και οι αρχές και οι αξίες της ΕΕ, που αναγνωρίζουν ως μόνο κράτος στην Κύπρο αυτό της Κυπριακή Δημοκρατίας (δες ψηφίσματα Συμβουλίου Ασφαλείας, Πρωτόκολλο 10 και αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005), καθώς και η Χάρτα του ΟΗΕ. Η ουσία είναι ότι οι Τούρκοι επιτυγχάνουν τη λογική των δύο κρατών, μέσω καλής, κακής, χαλαρής και άσχημης ομοσπονδίας. Στο ίδιο διχοτομικό καζάνι βράζουν για 43 και πλέον χρόνια οι συνομιλίες. Και μαζί τους βράζει και η Κύπρος.
Από τη Νέα Υόρκη, λοιπόν, ψάχνουν να βρουν το λάθος και να διορθώσουν την κατάσταση. Και ιδού, πού λέγεται ότι μπορεί να βρεθεί: Στη χαλαρή ομοσπονδία. Οι μεν Τούρκοι θα μπορούν να τη λένε συνομοσπονδία των δύο ισότιμου καθεστώτος συνιστώντων κρατών και εμείς χαλαρή ομοσπονδία. Η λογική αυτή ομοιάζει με ό,τι συνέβη στις διακοινοτικές το ‘72 -‘74. Όταν ο Ινονού ζήτησε ομοσπονδία, την οποία δεν αποδεχόταν ο Μακάριος και προέκυψε αδιέξοδο, τότε ο Ντενκτάς τού είπε: Ας τα βρούμε στο περιεχόμενο και ο καθένας ας τη λέει όπως θέλει. Πάντως, η χαλαρή ομοσπονδία δεν είναι κάτι νέο. Από το 2010 ο Πρόεδρος σε αυτήν τη φόρμουλα αναφερόταν. Το μαρτύρησε, άλλωστε, και ο κ. Ακιντζί. Από την εποχή του Κληρίδη, για χαλαρή ομοσπονδία είπε ότι συζητούσαν. Και τώρα τι λέει δημόσια ότι θέλει ο κατοχικός ηγέτης; Δεν επιθυμεί απλώς να είναι συμπρόεδρος, αλλά και να υπογράφει χωριστές διεθνείς συμβάσεις. Αυτή η θέση, ομού μετά της εκ Περιτροπής, διχοτομεί και τη μια διεθνή προσωπικότητα και την κυριαρχία.
Μαλλιά κουβάρια...
Το διά ταύτα έχει ως εξής: Η δική μας πλευρά θα δώσει και οι Τούρκοι θα πάρουν! Νέες υποχωρήσεις και νέοι εξευμενισμοί. Όπως είπε και ο κ. Αβέρωφ Νεοφύτου το καλοκαίρι: Δεν έχουμε σχέδιο Β, διότι δεν υπάρχει Κύπρος Β. Υπάρχει, όμως, τουρκικό σχέδιο Β, με το οποίο, εφόσον η Άγκυρα είναι αδιάλλακτη, η ηγεσία μας, εάν πάει σε συνομιλίες, θα συμπλεύσει, έστω και μερικώς μαζί της. Και, έτσι, για άλλη μια φορά, θα δοθεί η ψευδαίσθηση ότι θα βρεθεί λύση. Μα, ποια λύση; Των συνιστώντων κρατών στη βάση της χαλαρής ομοσπονδίας και της εκ περιτροπής Προεδρίας; Και τι σημαίνει αυτό; Αυτό δεν είναι που συζητείται εδώ και μήνες; Εξουσίες στα κρατίδια σε βάρος της κεντρικής εξουσίας και διχοτόμηση της όποιας κεντρικής εξουσίας και της κυριαρχίας με την εκ περιτροπής Προεδρία. Και περιμένουν ότι θα περάσει μια τέτοια λύση; Μπορεί να μην περάσει στον λαό, αλλά κάποιος τρίτος, αδίκως άραγε, θα μπορούσε να ισχυριστεί το εξής: Ότι, δηλαδή: «Δεν αποκλείεται να τη φέρουν, δηλαδή τη ‘λύση’, στον λαό, για να πει όχι και να του φορτώσουν τις δικές τους ευθύνες για τη διχοτόμηση, αντί να τις αναλάβουν οι ίδιοι τώρα». Μια τέτοια φόρμουλα, γιατί να μη βολεύει όλους; Τα μεν κόμματα του ΑΚΕΛ και του ΔΗΣΥ, που θα εκβιάσουν για την ομοσπονδιακή διχοτόμηση, μέσω της απειλής μια άλλης διχοτόμησης, που θα προκύψει από αυτήν των δύο κρατών, το δε ΔΗΚΟ θα εμφανίζεται, μέσα από την καλή διχοτομική ομοσπονδιακή φόρμουλα, ως το πατριωτικό αντίβαρο και η κεντρώα δύναμη, που θα τους περιμένει στη γωνιά για να αρπάξει την εξουσία σε περίπτωση δικής τους αποτυχίας. Εάν το ΑΚΕΛ αντιταχθεί στη φόρμουλα του Προέδρου και δεν δεχθεί η τουρκική πλευρά επανέναρξη συνομιλιών, τότε τόσον ο Πρόεδρος όσο και ο ΔΗΣΥ θα εγκαλούν το ΑΚΕΛ ότι φέρει την ευθύνη. Θα γίνει, δηλαδή, το αντίθετο με ό,τι συμβαίνει σήμερα. Στο παιχνίδι θα μπει και το ΔΗΚΟ και οι υπόλοιποι, και θα γίνουμε μαλλιά-κουβάρια! Έχουμε γίνει ήδη. Άτυχη Κύπρος.
Στρατηγική του Ενδιάμεσου και οι ψίθυροι
Η πολιτική του ΔΗΚΟ επιμένει στην καλή ομοσπονδία, δηλαδή σε μια μορφή καλής διχοτόμησης (βλέπε για τεκμηρίωση κείμενο περασμένης Κυριακής), την οποίαν απέτυχε να υπογράψει όταν επί σειρά ετών ήταν στην εξουσία και όταν, λίαν προσφάτως, για να υφαρπάξει τις αντιομοσπονδιακές ψήφους, ισχυριζόταν ότι μετά τις εκλογές θα άλλαζε πολιτική. Ότι, δηλαδή, θα τασσόταν εναντίον της ομοσπονδίας. Γιατί δεν το πράττει; Αν δεν είναι τώρα ή ώρα, πότε θα είναι; Στις άλλες εκλογές; Πού είναι η κοινή στρατηγική του Ενδιάμεσου; Διελύθη τη νύχτα του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών. Τόσο σοβαρή ήταν; Τόσο άντεχε; Και πού είναι η συμμαχία με γνώμονα την πατρίδα; Τεμαχίστηκε σε κομματικά βασίλεια; Δεν πρέπει κάποιος να πει την αλήθεια; Αληθές είναι ότι η ηγεσία του ΔΗΚΟ ήταν ακραιφνώς ομοσπονδιακή. Το προέτασσε με κάθε ευκαιρία. Και γράφαμε τότε ότι η θέση τους ήταν σαφής, αλλά την κάλυπταν οι άλλες συνιστώσες της συνεργασίας με άρωμα και υποσχέσεις για αλλαγή στάσης, ώστε να πεισθούν οι αναλώσιμοι αντιομοσπονδιακοί. Συνεπώς, ευθύνες δεν έχουν μόνον οι ομοσπονδιακοί, αλλά και όλοι εκείνοι οι αντιομοσπονδιακοί, που ο καθένας, για τους δικούς του λόγους -αγαθούς, αφελείς, συμπλεγματικούς (κυρίως προς το πρόσωπο του Προέδρου Αναστασιάδη), πονηρούς και μη- αντί να φτιάξουν ένα σοβαρό δημοκρατικό αντιομοσπονδιακό μέτωπο με σαφή εναλλακτική πρόταση για την απαλλαγή από την κατοχή και για τη διάσωση της Κυπριακής Δημοκρατίας, είχαν γίνει νεροκουβαλητές της τρίτης ομοσπονδιακής συνιστώσας. Δηλαδή του ΔΗΚΟ.
Το βολικό ΕΛΑΜ... που βολεύεται
Υπό αυτές τις συνθήκες, κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι όλοι δουλεύουν για λογαριασμό του ΕΛΑΜ, στο οποίο ασκούν μεν κριτική, ώς και το αφορίζουν, αλλά δεν αποδέχονται ότι είναι οι ίδιοι, δηλαδή το κομματικό κατεστημένο, που το δημιούργησαν και ότι από την παρουσία του και τη ρητορική του βολεύονται σχεδόν όλοι. Ερώτημα: Ο μεν ΔΗΣΥ, γιατί να μη θέλει να υπάρχει ένα αντιομοσπονδιακό μικρό κόμμα, το οποίο να εμφανίζεται ακραίο και να έχει η ηγεσία του ΔΗΣΥ την πολυτέλεια να συνταυτίζει την αντιομοσπονδιακή λογική με το ΕΛΑΜ και, κατ’ επέκτασιν, με τη Χρυσή Αυγή; Το δε ΑΚΕΛ, δεν βολεύεται, μόνο, για τον λόγο που βολεύεται ο ΔΗΣΥ, αλλά και για έναν άλλο, συναφή: Θεωρεί ότι ένα ακραίο ΕΛΑΜ τροφοδοτεί τη συσπείρωση του ΑΚΕΛ, αφού ξυπνά διάφορους ανύπαρκτους μπαμπούλες του παρελθόντος. Όσον αφορά, δε, το ίδιο το ΕΛΑΜ, όπως και το σύνολο του κομματικού συστήματος, πλην των κωδικοποιημένων θέσεων και συνθημάτων, δεν έχει τεκμηριωμένη εναλλακτική πρόταση, ενώ, ταυτοχρόνως, βολεύεται και το ίδιο από τον πόλεμο του ΑΚΕΛ, αφού έχει τη δυνατότητα να αλιεύει ψήφους όχι μόνο από την εθνικόφρονα πτέρυγα του ΔΗΣΥ, αλλά και από αγανακτισμένους πολίτες, ανεξαρτήτως κομματικού χώρου.
Η κωδικοποίηση των ομοσπονδιακών αποχρώσεων
Εκεί που έχει δίκαιο η ηγεσία του ΔΗΚΟ είναι στο εξής: Ότι δεν υπάρχει κίνδυνος να κλείσει, όπως ισχυρίζονται οι ηγεσίες του ΑΚΕΛ και του ΔΗΣΥ, το παράθυρο ευκαιρίας, επειδή δεν υπήρξε ποτέ ευκαιρία για δημοκρατική και βιώσιμη λύση. Βεβαίως, τώρα θα υπάρξουν διαφοροποιήσεις μεταξύ της ομοσπονδίας που υποστηρίζει το ΑΚΕΛ και της χαλαρής ή αποκεντρωτικής (sic) ομοσπονδίας του Προέδρου. Βεβαίως, με βάση τις θέσεις των κομμάτων, η ομοσπονδία του ΑΚΕΛ και του ΔΗΣΥ δεν είναι τόσο καλή, όπως αυτή του ΔΗΚΟ, αλλά αυτή του ΑΚΕΛ εμφανίζεται καλύτερη από εκείνη του ΔΗΣΥ. Η οποία ομοσπονδία του ΔΗΣΥ θα έχει μεν εκ περιτροπής Προεδρία, αλλά τα κρατίδια της ομοσπονδίας του ΑΚΕΛ δεν θα έχουν τόσες εξουσίες όσες θέλει να δώσει ο Πρόεδρος και ο ΔΗΣΥ. Πώς θα βγουν από τον γόρδιο δεσμό της ομοσπονδίας και των μικροκομματικών τους συμφερόντων, ούτε ο Θεός το ξέρει. Σηκώνει τα χέρια ψηλά!
Εμείς θα επιχειρήσουμε να κωδικοποιήσουμε την ομοσπονδιακή κατάσταση. Έχουμε, λοιπόν:
1. Την καλή ομοσπονδία του ΔΗΚΟ. 2. Την κακή, κατά το ΔΗΚΟ, ομοσπονδία του Προέδρου. 3. Τη λιγότερο κακή ομοσπονδία του ΑΚΕΛ, συγκριτικά με εκείνην του Προέδρου, αλλά που είναι χειρότερη από αυτήν του ΔΗΚΟ. 4. Την ομοσπονδία των ΗΠΑ ή της Γερμανίας που εισηγούνται διάφοροι κομματικοί και μη κύκλοι, οι οποίοι δεν κατανόησαν ακόμη ότι η ομοσπονδία στην Κύπρο δεν είναι μονοεθνική, αλλά τουλάχιστον διεθνική και ότι δεν έχει επινοηθεί, όπως μαρτυρούν Τούρκοι και Βρετανοί από το 1956, για την επανένωση, αλλά για τη διχοτόμηση. 5. Την άλλη μορφή διχοτόμησης, δηλαδή αυτήν της συνομοσπονδίας, που λόγω ονόματος απορρίπτεται, αλλά μπορεί να γίνει δεκτή με την ετικέτα της χαλαρής ομοσπονδίας, μέχρι να αποτύχει και αυτή η φόρμουλα και να μας πουν το ίδιο που μας λένε και τώρα: Για να μην πάμε στην καθαρή διευθέτηση των δύο κρατών, ας δοκιμάσουμε και τη συνομοσπονδία. 6. Την πρακτική των δύο κρατών, την οποία η ηγεσία απορρίπτει στη γυμνή της μορφή, αλλά την αποδέχεται με φύλλο συκής, στο πλαίσιο των δυο συνιστώντων κρατών με εκ περιτροπής Προεδρία ή στη λογική μιας καλής ομοσπονδίας με τον βορρά τουρκικό και τον νότο ελληνικό.
Χαλαρή ομοσπονδία και κομματικός πατριωτισμός
Οι ανωτέρω φόρμουλες ομοσπονδιακής λύσης στηρίζονται στην εισβολή του 1974. Δηλαδή στον γεωγραφικό, διοικητικό και πληθυσμιακό διαχωρισμό του νησιού. Πρόκειται για τη νομιμοποίηση των τετελεσμένων και της διχοτόμησης. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης αναφερόταν πάντοτε στη χαλαρή ομοσπονδία. Τουλάχιστον από το 2010 γραπτώς. Επί αυτής διαπραγματεύτηκε και απέτυχε για χίλιους δυο λόγους. Κανείς δεν μπορεί να τον κατηγορήσει ότι δεν προσπάθησε. Και προσπαθεί μέχρι σημείου παρεξηγήσεως. Το ίδιο ισχύει και για τους προκατόχους του, είτε ήθελαν την καλή ομοσπονδία του ΔΗΚΟ, είτε εκείνη του ΑΚΕΛ, που επί μακρόν ήταν σχεδόν η ίδια με εκείνη του ΔΗΣΥ. Άρα, ας μην ισχυρίζονται κάποιοι ότι δεν γνώριζαν για τι συνομιλούσαμε. Το μεν ΔΗΚΟ έλεγε, «πήγαινε Πρόεδρε», για να τον σταυρώνει εν συνεχεία, επειδή απέτυχε, χωρίς ποτέ να του πει ό,τι έλεγε στους αναλώσιμους αντιομοσπονδιακούς προεκλογικά. Ότι, δηλαδή, θα έπρεπε να σκεφτεί ακόμη και αυτήν την απαγκίστρωσή του από τη ΔΔΟ. Αντιθέτως, τον Φεβρουάριο του 2017 κατέθεσε στο Εθνικό το δικό του ομοσπονδιακό μανιφέστο, το οποίο έκαναν γαργάρα οι αντιομοσπονδιακοί που συμμάχησαν μαζί του στις εκλογές. Το δε ΑΚΕΛ συμπορευόταν με τον Πρόεδρο, αλλά, προ των εκλογών, ένεκα του κομματικού πατριωτισμού και της εξουσίας, όφειλε να διαφοροποιηθεί. Πώς θα δικαιολογούσε τη δική του υποψηφιότητα στις Προεδρικές, αντί μιας κοινής, ως όφειλε να πράξει, μαζί με την ηγεσία του ΔΗΣΥ, για να σωθεί ο τόπος;
Η κριτική στον Πρόεδρο και η τσιμπίδα της Ιστορίας
Κύριε Πρόεδρε, προ μερικών μηνών σάς είχαμε υποβάλει ότι οι πρώτοι που θα σας στήσουν στον τοίχο είναι εκείνοι που θα σας στείλουν σε χρεοκοπημένες συνομιλίες, με λάθος μεθοδολογία και λάθος στόχο. Και σας τονίζαμε ότι, για να δεχθούν οι Τούρκοι οποιαδήποτε ομοσπονδία, πρέπει να πάρουν ό,τι θέλουν, ώστε η διχοτομική λύση να εξελιχθεί σε όχημα για πλήρη τουρκοποίηση. Ταυτοχρόνως, σας υποβάλλαμε σειρά εναλλακτικών στρατηγικών κινήσεων και μεθοδολογίας για τη διάσωση της Κυπριακής Δημοκρατίας και για μια λειτουργική και βιώσιμη λύση, επί τη βάσει των αρχών και αξιών της Ε.Ε., των ισοζυγίων δυνάμεων, της αποτροπής και του ρεαλισμού. Αναλύσαμε πολλάκις γιατί αυτά που συζητείτε δεν συνάδουν με τις αρχές και αξίες της Ε.Ε. και ότι μπορούν να καταστούν κεκτημένο στην πρακτική του πρωτογενούς δικαίου και της νομιμοποίησης των τετελεσμένων της εισβολής. Επιπροσθέτως, περιγράψαμε με ακρίβεια πού θα κατέληγε το Κυπριακό. Όχι λόγω προφητικών ικανοτήτων, αλλά ένεκα των κανόνων του πολιτικού ρεαλισμού και των επιστημών της στρατηγικής και των διεθνών σχέσεων, που λειτουργούν με μεταβλητές και ψυχρό ορθολογισμό. Δυστυχώς, δεν εισακουστήκαμε. Και τα τονίζουμε αυτά, κύριε Πρόεδρε, διότι δεν ήμασταν στο ίδιο ομοσπονδιακό στρατόπεδο. Η κριτική μας ήταν και θα είναι πάντα εποικοδομητική συμφώνως με όσα διδάσκει κυρίως ο νεορεαλισμός και η στρατηγική της αποτροπής. Συνεπώς, δεν έχετε να φοβηθείτε τίποτε από εμάς, κύριε Πρόεδρε. Ούτε εσείς, ούτε η Κύπρος. Αντιθέτως, έχετε να ωφεληθείτε. Οι απόψεις μας επιβεβαιώνονται. Εάν υιοθετούνταν στο πλαίσιο μιας άλλης στρατηγικής, ενδεχομένως το Κυπριακό να ήταν σε καλύτερη μοίρα από αυτήν της διχοτόμησης, στην οποία μας οδηγεί η πολιτική της ομοσπονδίας και του εξευμενισμού. Εάν κινδυνεύετε, κύριε Πρόεδρε, σημαίνει ότι κινδυνεύετε από άλλους. Και εσείς και η Κύπρος. Από αυτούς που συμπορεύτηκαν μαζί σας, ή με τους προκατόχους σας, ανεξαρτήτως κομματικής ταυτότητας, και οι οποίοι, όχι από δόλο, αλλά διότι, μπροστά στην αποτυχία της ομοσπονδιακής πολιτικής, μπροστά στα υφιστάμενα αδιέξοδα, κτυπούν αλλήλους είτε κάτω είτε πάνω από τη μέση. Έχουν, μάλιστα, την ψευδαίσθηση ότι θα σωθούν πολιτικά και θα απαλλαγούν των ευθυνών τους, κυρίως εκείνων που θα αποδώσει η αδέκαστη Ιστορία, από την τσιμπίδα της οποίας ουδείς μπορεί να διαφύγει. Το σκηνικό θυμίζει αυτό που είχε πει ο Σαίξπηρ. Ότι, δηλαδή, οι απειλούμενοι από πνιγμό, μέσα στον πανικό τους διαπράττουν το ένα λάθος μετά το άλλο. Και, δυστυχώς, τις ζημιές τις πληρώνει η Κύπρος.
* Δρ Διεθνών Σχέσεων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου