Σημαιοφόροι της προσαρμογής στις τουρκικές επιδιώξεις

Γράφει ο Κώστας Βενιζέλος  – 

Η μεγάλη εικόνα είναι ο τουρκικός επεκτατισμός και η μικρή εικόνα οι απολίτικες προσεγγίσεις, σύμφωνα με τις οποίες για να υπάρχει προοπτική επίλυσης του Κυπριακού θα πρέπει να κερδίσει τις επικείμενες εκλογές στην Τουρκία και με ψηλά ποσοστά ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η τελευταία προσέγγιση πηγάζει από μια ιδεολογική αντίληψη των πραγμάτων που θέλει –φευ– να καταστήσει μονόδρομο την προσαρμογή στις τουρκικές επιδιώξεις.

Αναπτύσσεται από το 1974 και εντεύθεν μια άποψη, που ενίοτε μετατρέπεται σε επίσημη πολιτική ή κομματική πολιτική, που θεωρεί πως για να προχωρήσουμε ως κράτος θα πρέπει να κάνουμε εκπτώσεις για να τα βρούμε με την Τουρκία! Να τα «βρούμε» για να «λυθεί» το Κυπριακό, να μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε το φυσικό μας αέριο, να επιβιώσουμε κ.λπ.

Γιατί μας συμφέρει, όμως, να κερδίσει τις εκλογές της 24ης Ιουνίου στην Τουρκία ο Ερντογάν; Υπενθυμίζεται συναφώς ότι στη μακρά διαδρομή του στο τουρκικό πολιτικό σκηνικό, βιώσαμε πολλές ψευδαισθήσεις. Να περιμένουμε τον Ταγίπ να βγει από τη φυλακή, να εδραιωθεί, να ελέγξει το βαθύ κράτος, το στρατιωτικό κατεστημένο. Ο Ερντογάν κέρδισε αλλεπάλληλες εκλογές και καθιερώθηκε ως ο κυρίαρχος του παιχνιδιού.

Στην αρχή, θέλοντας προφανώς να έχει και διεθνή στήριξη ή και ανοχή, παρουσιαζόταν ως «εκσυγχρονιστής», «ανοικτόμυαλος», «ισλαμοδημοκράτης». Αυτή η εικόνα, του προσέφερε πολλά δώρα και στήριξη σε μια πορεία, κατά την οποία εδραιώθηκε δια πυρός και σιδήρου. Αυτό διεύρυνε τα δημοκρατικά ελλείμματα στην Τουρκία, ενίσχυσε τις καταπιεστικές πολιτικές. Κι όλα αυτά με την ανοχή Ευρωπαίων και άλλων συνοδοιπόρων του καθεστώτος Ερντογάν. Αυτή η προσέγγιση των τρίτων έναντι της Τουρκίας πώς λειτούργησε;

Από τη μία ψευδαίσθηση στην άλλη

Έχει συζητήσει το καθεστώς από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, που εμφανίσθηκε, σοβαρά για επίλυση προβλημάτων; Στο Κυπριακό αναβάθμισε τις αξιώσεις του, προτάσσοντας το σχέδιο Β, που πάντα ήταν το σχέδιο Α. Αυτό προωθούσαν, το σχέδιο Β, χρησιμοποιώντας στην προσπάθεια για εφαρμογή του ως άλλοθι τον λεγόμενο διακοινοτικό διάλογο. Είναι η Τουρκία, η οποία απειλεί ότι δεν θα επιτρέψει στην Κυπριακή Δημοκρατία να αξιοποιήσει το φυσικό της αέριο και την ίδια ώρα γκριζάρει την ΑΟΖ μας. Όπως γκριζάρει δια της έντασης και το Αιγαίο.

Είναι γι’ αυτούς τους λόγους και μια σειρά από άλλους, που έχουν να κάνουν με την εν γένει συμπεριφορά του στην περιοχή (εισβολή στη Συρία, πόλεμος κατά των Κούρδων ευρύτερα), που δεν τεκμηριώνεται η άποψη πως εξυπηρετεί την ελληνική πλευρά, Αθήνα και Λευκωσία, μια ισχυρή νίκη του Ερντογάν στις εκλογές του Ιουνίου.

Αυτή η άποψη υποστηρίζει πως μετά την 24η Ιουνίου ο Τούρκος πρόεδρος θα αλλάξει πορεία πλεύσης. Θα διαφοροποιήσει τη στάση και τη συμπεριφορά του. Είναι σαφές ότι οι στρατηγικοί στόχοι της Άγκυρας δεν θα διαφοροποιηθούν εκτός κι εάν αντιληφθεί πως καθίστανται ανέφικτοι. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με αποτρεπτικές πολιτικές. Σε αυτή τη φάση, όχι την προεκλογική, αλλά διαχρονικά η Τουρκία θεωρεί πως οι στόχοι της μπορούν να επιβληθούν διά της ισχύος.

Και θα επιμένει σε αυτή την τακτική όσο εκτιμά πως μπορεί να υπάρξει, κάτω από την πίεση και τον εκφοβισμό, σινιάλο «συνεννόησης», όπως στην Άγκυρα το αντιλαμβάνονται, από τη Λευκωσία. Δυστυχώς, επί του παρόντος, δεν διαφαίνεται μια προοδευτική δύναμη προοπτικής στην Τουρκία. Η επικράτηση του Ερντογάν θα σηματοδοτήσει και συνέχιση της ίδιας πολιτικής και μεθοδολογίας.

Γι΄ αυτό και θα πρέπει να εγκαταλειφθούν, όσο το δυνατό γρηγορότερα προσεγγίσεις που επενδύουν σε έναν ισχυρό Ερντογάν. Μόνο στρατηγικά, μέσα από αξιοποίηση των διαφορετικών συμφερόντων και με τακτικές επιβολής τετελεσμένων (έρευνες για αέριο), μπορεί να αντιμετωπιστεί η τουρκική επεκτατική πολιτική και όχι φλερτάροντας με τον Ταγίπ.