του Γιάννου Χαραλαμπίδη
Γιατί και πως το βάρος της λύσης πρέπει να πέσει στους ώμους των Σκοπίων αντί της Ελλάδας, η οποία γιατί να προσφέρει το όνομα, ώστε να σώσει το γειτονικό κρατίδιο;
· Γιατί είναι κλειδί για τη λύση η απουσία του όρου Μακεδονία
· Η τριχοτόμηση της ΝΔ και η σοφία του ελληνικού λαού
· Προτάσεις Νίμιτς από τα παλιά
Και αίφνης βγήκε από το ψυγείο το Μακεδονικό. Βγήκε από το ψυγείο λίγο μετά την επίσκεψη του Έλληνα Πρωθυπουργού στις ΗΠΑ, όπου προφανώς συζητήθηκαν διάφορα ζητήματα, μεταξύ των οποίων και οι τρόποι με τους οποίους οι Αμερικανοί θέλουν να κλείσουν τις γεωστρατηγικές τρύπες του ΝΑΤΟ στα Βαλκάνια, κατά τη Σύνοδο της Συμμαχίας τον προσεχή Ιούλιο, σε μια εποχή, κατά την οποία η Ρωσία προκαλεί, με την επιστροφή της στο διεθνές σύστημα, ρήγματα στις ΗΠΑ.
Ο διαμεσολαβητής στην επίλυση του Σκοπιανού Μάθιου Νίμιτς επανήλθε με προτάσεις επί της ονομασίας, που δεν διαφέρουν από εκείνες του παρελθόντος. Περιλαμβάνουν τη σύνθετη ονομασία και την περίληψη σε αυτήν της λέξης Μακεδονία. Τα πέντε ονόματα που προτείνει ο κ. Νίμιτς είναι τα εξής: 1. Republika Nova Makedonija / Δημοκρατία της Νέας Μακεδονίας, 2. Republika Severna Makedonija / Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας, 3. Republika Gorna Makedonija / Δημοκρατία της Άνω Μακεδονίας, 4. Republika Vardarska Makedonija / Δημοκρατία της Μακεδονίας του Βαρδάρη, 5. Republika Makedonija (Skopje) / Δημοκρατία της Μακεδονίας (Σκόπια).
Πάντως, από ελληνικής πλευράς υπάρχει η ομόφωνη απόφαση των πολιτικών αρχηγών από το 1992, επί τη βάσει της οποίας δεν μπορεί να γίνει δεκτή λύση, που θα περιλαμβάνει το όνομα Μακεδονία. Βεβαίως, τα τελευταία 25 χρόνια, έχει διαμορφωθεί ένα σκηνικό παγίωσης μιας κατάστασης, που στηρίζεται στην αποδοχή της ονομασίας Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Εκείνο που διεθνώς εμπεδώνεται από το σύνθετο όνομα, είναι η Μακεδονία. Και αυτό αποδεικνύει, προφανώς, τη λανθασμένη εντύπωση ότι, ενδεχομένως να μην υπάρχει πρόβλημα, εάν γίνει δεκτό ένα σύνθετο όνομα, που θα περιλαμβάνει τον όρο και δη τον γεωγραφικό προσδιορισμό Μακεδονία.
Υπάρχει, όμως, και η άλλη άποψη, που λέει ότι η αναφορά και μόνο στο όνομα Μακεδονία, ακόμη και αν είναι στο πλαίσιο σύνθετης ονομασίας, δημιουργεί συνθήκες αλυτρωτικών τάσεων και δεν επιλύει το πρόβλημα. Το κοιμίζει… Άλλωστε, η περί Μακεδονίας αντίληψη εμπεδώθηκε κυρίως μετά το 1944, όταν οι κομμουνιστές και ο ίδιος ο Τίτο συμπεριέλαβαν στη Γιουγκοσλαβική Ομοσπονδία τη Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας και έκτοτε άρχισε να οικοδομείται μέσα από τον διεθνισμό, ένα εθνικιστικό κίνημα με αλυτρωτικές τάσεις, που κατέστη διεθνές ζήτημα μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και την ανακήρυξη της Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας σε ανεξάρτητο κράτος. Το 1990 τα Σκόπια άλλαξαν το όνομά τους σε Δημοκρατία της Μακεδονίας και στις 8 Σεπτεμβρίου του 1991 ανακηρύχθηκαν σε ανεξάρτητο κράτος. Από εκείνη τη στιγμή το πρόβλημα βγήκε στην επιφάνεια, επειδή το Σύνταγμα των Σκοπίων ήταν και είναι ακόμη αλυτρωτικού χαρακτήρα.
Στις 7 Απριλίου του 1993, τα Σκόπια έγιναν δεκτά στον ΟΗΕ με την απόφαση του Σ. Ασφαλείας 817 ως Πρώην Γουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (μια ονομασία προσωρινή, που έγινε δεκτή από την Κυβέρνηση Μητσοτάκη). Γενικώς το Σύνταγμα των Σκοπιών επιδιώκει να γεννήσει εθνότητα με γλώσσα και πολιτιστική κληρονομιά. Η γλώσσα των Σκοπίων ομοιάζει με τη βουλγαρική, ενώ η καταγωγή των λεγόμενων «Μακεδόνων» είναι σλαβική και όχι ελληνική. Στο δε κρατίδιο των Σκοπίων, που αριθμεί περί τα 2,02 εκατομμύρια, οι 700 χιλιάδες είναι Αλβανοί με κέντρο το Τέτοτο και με σαφή αλυτρωτική τάση για συνένωση με το Κοσσυφοπέδιο στη λογική της Μεγάλης Αλβανίας. Εκτός της αλβανικής, υπάρχει και βουλγαρική και σερβική μειονότητα, καθώς και πληθυσμοί Ρομά και Βοσνίων, αλλά και βλάχικη μειονότητα με ελληνική εθνική συνείδηση. Γι' αυτό, άλλωστε, γίνεται σε πολλές περιπτώσεις λόγος για πληθυσμό με ελληνική συνείδηση, που φθάνει ακόμη και ώς 200 χιλιάδες, τους οποίους ανέκαθεν, για ευνόητους λόγους, όλα τα καθεστώτα ουδόλως επέτρεπαν να δηλώνουν Έλληνες. Στην καλύτερη περίπτωση τούς επιτρέπεται να λένε ότι είναι Βλάχοι. Παρότι υπάρχουν μαρτυρίες και στοιχεία για μειονότητα με ελληνική εθνική συνείδηση, η Ελλάδα ποτέ δεν ήγειρε ζήτημα μειονότητας.
Ο λυτρωτισμός
Η τελευταία φορά που έγινε ανεπιτυχής προσπάθεια επίλυσης του Σκοπιανού προβλήματος ήταν στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι, στις 2 με 4 Απριλίου του 2008, όταν ο Έλληνας τότε Πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής είχε κάνει ένα βήμα πίσω, αποδεχόμενος να συζητήσει σύνθετο όνομα, χωρίς να προσδιορίσει εάν θα αποδεχόταν την περίληψη της λέξης Μακεδονία, εφόσον οι Σκοπιανοί αφαιρούσαν από το Σύνταγμά τους τις αλυτρωτικές διατάξεις.
Οι ελληνικές θέσεις αναφοράς: 1. Αλλαγή του προσωρινού ονόματος. 2. Αναθεώρηση συντάγματος και αλλαγή ιστορικών βιβλίων. Τερματισμός αλυτρωτικών τάσεων και κλοπής της ιστορίας, που στόχο έχει τη δημιουργία μακεδονικής εθνότητας. Για τον σκοπό αυτό θα πρέπει να κατεδαφιστούν μνημεία και να γίνει η αλλαγή ονομάτων, όπως το στάδιο Αρένα που φέρει την ονομασία Φίλιππος ο Β, και το Διεθνές Αεροδρόμιο των Σκοπίων, στο οποίο δόθηκε η ονομασία Μέγας Αλέξανδρος. Βεβαίως, η πρόθεση για αλλαγή της ονομασίας του αεροδρομίου και της κεντρικής λεωφόρου προς τα Σκόπια, όπως υποσχέθηκε ο Πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ μετά τη Σύνοδο του Νταβός την περασμένη Τετάρτη, μετά τη συνάντησή του με τον Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, ή κάποιων δρόμων με κλοπιμαία ελληνικά ονόματα, δεν επιλύει το ζήτημα του αλυτρωτισμού. Είναι οι πολιτικές πρακτικές, όπως η γλώσσα και κυρίως η προσπάθεια Μακεδονικής εθνότητας και η ίδια η ονομασία το πρόβλημα. Η πολιτική κουλτούρα, που δημιουργείται μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημα. Δηλαδή θα δώσουν τα Σκόπια στη λογική της καλής θέλησης δυο ονόματα, για να πάρουν σύνθετη ονομασία με τη λέξη Μακεδονία και ένταξη στο ΝΑΤΟ; Όχι, βέβαια.
Εσωτερικό παιχνίδι και ονοματολογία
Σήμερα το Μακεδονικό προκαλεί εκ νέου εσωτερικά προβλήματα στην Ελλάδα. Όπως είναι πρόδηλο, αρχικά ο Έλληνας Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας και ο Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς άνοιξαν το Σκοπιανό με την προσδοκία ότι, εκτός των άλλων, θα προκαλούσαν εσωτερικά προβλήματα στη Νέα Δημοκρατία, την οποία οι δημοσκοπήσεις δείχνουν να προηγείται σταθερά έναντι του ΣΥΡΙΖΑ σε περίπτωση εκλογών. Στη Νέα Δημοκρατία επικρατούσαν και επικρατούν ακόμη τρεις τάσεις. Α. Εκείνη των Μητσοτακικών, που θα ήταν έτοιμοι να δεχθούν σύνθετη ονομασία αλλά με την απάλειψη αλυτρωτικών τάσεων. Άλλωστε, επί Κυβέρνησης Μητσοτάκη είχε γίνει δεκτή η προσωρινή ονομασία Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Β. Των Καραμανλικών, που αναφέρονται στο Βουκουρέστι στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ το 2008, ως σταθμό.
Και αυτό σημαίνει ότι θα μπορούσαν να αποδεχθούν σύνθετο όνομα, χωρίς να αποσαφηνίζουν εάν αυτό θα ήταν δυνατό να περιλαμβάνει τον όρο Μακεδονία, αλλά εκείνο που κυρίως προβάλλουν είναι ότι η λύση δεν μπορεί να γίνει δεχτή εφόσον δεν καταργούνται όλες οι αλυτρωτικές πολιτικές, νομικές και άλλες εκπαιδευτικές πρακτικές αλυτρωτισμού. Γ. Των Σαμαρικών, που τηρούν την πιο σκληρή γραμμή με επικεφαλής των Άδωνη Γεωργιάδη. Υποστηρίζουν, δηλαδή, την εξεύρεση λύσης χωρίς την αναφορά σε Μακεδονία και χωρίς την όποια αλυτρωτική τάση. Η αντίληψη Σαμαρά μπορεί να ισχυριστεί κάποιος ότι δικαιώνεται ιστορικά, υπό την έννοια ότι, εφόσον δεχθείς τη σύνθετη ονομασία με τον όρο Μακεδονία, το παιχνίδι χάνεται. Από την άλλη όμως και η θέση Μητσοτάκη, όπως και της Αριστεράς περί της σύνθετης ονομασίας, μπορεί να θεωρηθεί ορθή, διότι με την πάροδο των χρόνων διά της προσωρινής ονομασίας ως Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, εμπεδώθηκαν διεθνώς η αναφορά στα Σκόπια ως Μακεδονία. Άρα υπάρχει η αντίληψη ότι όσο γρηγορότερα επιλυόταν και επιλυθεί το πρόβλημα, τόσο το καλύτερο.
Η παρούσα φάση έρχεται να δικαιώσει την πρώτη θέση. Δηλαδή, τη λύση χωρίς την περίληψη του όρου Μακεδονία. Και αυτό τεκμαίρεται ως εξής: Η πίεση των ΗΠΑ για επίλυση του προβλήματος σημαίνει ότι χωρίς το πράσινό φως της Ελλάδας, τα Σκόπια δεν έχουν θέση ούτε στο ΝΑΤΟ ούτε στην Ε.Ε. Συνεπώς, το βάρος της λύσης έπρεπε να πέφτει στους ώμους των Σκοπίων και όχι της Ελλάδας. Διότι τα Σκόπια επείγονται για λύση λόγω των εσωτερικών προβλημάτων συνοχής, αφού είναι πάντα ανοικτή ακόμη και αυτή η απόσχιση των Αλβανών και διότι με τη λύση θα βελτιωθεί σημαντικά η οικονομική τους κατάσταση και η θέση τους στην Ευρώπη και διεθνώς. Συνεπώς, εάν τα Σκόπια θέλουν λύση και εάν δεν έχουν πρόθεση για αλυτρωτικές τάσεις, γιατί να μην προχωρήσουν σε συμβιβασμό; Αλλιώς, τι όφελος θα έχει η Ελλάδα από μια λύση, που θα περιλαμβάνει τον όρο Μακεδονία, η οποία αποτελεί την πηγή του αλυτρωτισμού. Το τονίζουμε αυτό, διότι η Ελλάδα δεν θα έχει όφελος από μια σύνθετη ονομασία με τη λέξη Μακεδονία, η οποία άλλωστε υπάρχει και σήμερα, αφού τα Σκόπια ονομάζονται διεθνώς ως Μακεδονία. Άρα αν θα πάει η Ελλάδα σε συμφωνία, θα πρέπει να απαλειφθεί ο όρος Μακεδονία για να τερματιστούν και οι αλυτρωτικές τάσεις.
Εδώ εγείρεται το εξής ερώτημα: Υπάρχει κανείς που πιστεύει ότι από τη στιγμή που στη σύνθετη ονομασία θα περιλαμβάνεται ο όρος Μακεδονία, δεν θα ονομάζονται και εντός του Συντάγματος οι πολίτες των Σκοπίων ως Μακεδόνες και ότι, εάν υπάρχει η πρόθεση του αλυτρωτισμού δεν θα χρησιμοποιηθεί ο όρος Μακεδονία για τον σκοπό αυτό; Συνεπώς, η ονομασία είναι η κύρια πηγή του αλυτρωτισμού. Τον παράγει σε όλα τα επίπεδα. Άρα η προβαλλόμενη συναίνεση των Σκοπιανών δεν μπορεί να είναι μόνο επικοινωνιακή, δηλαδή να αφορά την αλλαγή ονομάτων και αεροδρομίων, αλλά ουσιαστική, ξεκινώντας από την αλλαγή του Συντάγματος.
Το Σύνταγμα των Σκοπίων
Επί των ανωτέρων σημειώνουμε, συναφώς, τα εξής: Πρώτο, στο άρθρο 3 τονίζεται ότι τα σύνορα της ΠΓΔΜ είναι «απαραβίαστα». Είχε μεν γίνει μια προσθήκη, στην οποία αναφερόταν ότι η χώρα «δεν έχει εδαφικές αξιώσεις έναντι οποιουδήποτε γειτονικού κράτους». Και όμως την ίδια στιγμή, στο Σύνταγμα επισημαίνονται και τα ακόλουθα: «Μόνο σε συμφωνία με το Σύνταγμα και στην αρχή της ελεύθερης βούλησης, όσο και σε συμφωνία με τους γενικά αποδεκτούς διεθνείς κανόνες». Δεύτερο, στα άρθρα 4 και 7 του Συντάγματος είναι εκείνα που αναφέρονται στη «μακεδονική» ιθαγένεια και τη γλώσσα. Τρίτο, στο άρθρο 49 του Συντάγματος υπογραμμίζονται τα ακόλουθα: «Η Δημοκρατία ενδιαφέρεται για το καθεστώς και τα δικαιώματα εκείνων των προσώπων που ανήκουν στον Μακεδονικό Λαό σε γειτονικές χώρες καθώς και για τους εκπατρισμένους Μακεδόνες, βοηθά την πολιτισμική ανάπτυξη και προωθεί τους δεσμούς μεταξύ τους». Προκειμένου να δείξουν καλή θέληση, αλλά χωρίς αλλαγή της ουσίας, τα Σκόπια είχαν προχωρήσει στην εξής αναθεωρητική προσθήκη (Addendum): «Στην άσκηση αυτής της μέριμνας η Δημοκρατία δεν θα παρεμβαίνει στα κυριαρχικά δικαιώματα άλλων κρατών ή στις εσωτερικές υποθέσεις τους». Τέταρτο, στο άρθρο 130 καταγράφονται οι εξής τρόποι αναθεώρησης του Συντάγματος: α) με πρόταση του Προέδρου. β) Με κυβερνητική πρωτοβουλία 30 βουλευτών ή γ) με 150.000 υπογραφές. Στο άρθρο 131 τονίζονται τα ακόλουθα: «Για να αρχίσει η διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος, απαιτούνται τα δύο τρίτα (δηλαδή 80 από τους 120 βουλευτές) της Βουλής». Προσοχή εδώ, διότι το 2005 είχε γίνει μια νέα προσθήκη που προνοεί ότι η πλειοψηφία στη Βουλή δεν θα πρέπει να ανταποκρίνεται στο σύνολο του πληθυσμού των Σκοπίων, αλλά επί τη βάσει των κοινοτήτων από τις οποίες απαρτίζεται η Βουλή. Έχουν δηλαδή λόγο και οι Αλβανοί.
Από την άλλη, όμως, εγείρεται το εξής ερώτημα: Ακόμη και αν προχωρήσουν τα Σκόπια στην αναθεώρηση του Συντάγματος σήμερα με εποικοδομητικές προφανώς ασάφειες, ποιος εγγυάται ότι μια νέα Κυβέρνηση δεν θα προχωρήσει σε νέα αλυτρωτική αναθεώρηση, εφόσον θα είναι ήδη στο ΝΑΤΟ και θα συνεχίσει να ονομάζεται, όπως και τώρα στο πλαίσιο μια σύνθετης ονομασίας, ως Μακεδονία; Και τότε τι θα πράξει η όποια ελληνική Κυβέρνηση; Πόλεμο; Εδώ δεν έχουμε μια στρατιωτική, αλλά μια πολιτισμική απειλή και προσβολή. Το πολιτικό σκέλος της απειλής δεν θα ασκηθεί από τα Σκόπια, αλλά από άλλες χώρες που θα χρησιμοποιήσουν τα Σκόπια.
Εσωτερικά παιχνίδια σε Σκόπια και Αθήνα
Είναι αντιληπτό ότι: Α. Η Ελλάδα έχει πρόβλημα εσωτερικό. Το Συλλαλητήριο της περασμένης Κυριακής ανάγκασε τον Κυριακό Μητσοτάκη να τηρήσει μια στάση πιο δεξιά απ' ό,τι θα ανέμενε κανείς, λέγοντας ότι, προτού προχωρήσουμε στην ονομασία, θα πρέπει να υπάρξουν αλλαγές επί του Συντάγματος των Σκοπίων στο θέμα του αλυτρωτισμού. Β. Ο ΣΥΡΙΖΑ αντιμετωπίζει πρόβλημα με τους ΑΝΕΛ, που έχουν σαφή θέση ότι δεν αποδέχονται σύνθετη ονομασία με τον όρο Μακεδονία. Εάν το θέμα πάει στη Βουλή, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει 145 ψήφους. Συνεπώς θα ψάχνει για ψήφους πέραν των ΑΝΕΛ. Γ. Θα πληρώσει μεγάλο κόστος ο ΣΥΡΙΖΑ και όποιος άλλος ψηφίσει σύνθετο όνομα με τη λέξη Μακεδονία, κυρίως στη Μακεδονία, και δη στις εκλογές, εάν ο Έλληνας Πρωθυπουργός φέρει λύση με τον όρο Μακεδονία. Ακόμη και για λόγους τακτικής, η ΝΔ, λογικά, δεν θα ψηφίσει, ειδικώς εάν δεν ψηφίσουν οι ΑΝΕΛ. Το ερώτημα είναι τι θα πράξει το ΠΑΣΟΚ; Το ζήτημα δεν είναι εάν θα εξελιχθεί το Μακεδονικό σε μπούμερανγκ ή νίκη του ενός έναντι του άλλου κόμματος, αλλά εάν θα επιλυθεί ριζικά. Και εδώ θα πρέπει επίσης να τονιστεί ότι και οι Σκοπιανοί έχουν σοβαρό πρόβλημα σε μια πιθανή αναθεώρηση του Συντάγματος, διότι η συνοχή του κρατιδίου αυτού στηρίχθηκε στον αλυτρωτισμό και στον λεγόμενο «Μακεδονικό εθνικισμό». Βεβαίως, το αντιστάθμισμα θα είναι η ένταξη στο ΝΑΤΟ και η βελτίωση των σχέσεων με την Ε.Ε.
Τρόπος λύσης και ΝΑΤΟ
Η απάλειψη του ονόματος Μακεδονία απαλείφει τον αλυτρωτισμό. Χωρίς το όνομα πώς θα αναπαράγεται ο μακεδονικός αλυτρωτισμός; Αυτομάτως επιλύεται και το πρόβλημα με το Σύνταγμα. Τα Σκόπια θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα επιβίωσης. Και εάν θέλουν να σωθούν, θα πρέπει να συνεργαστούν με την Ελλάδα ή και με άλλα γειτονικά κράτη, ακόμη και με το ΝΑΤΟ. Εάν το ΝΑΤΟ θέλει να κλείσει τις τρύπες του στα Βαλκάνια, ουδόλως θα πρέπει να συμβεί κάτι τέτοιο πάνω στους ώμους της Ελλάδας και με την παράδοση του ονόματος Μακεδονία. Η ελληνική ηγεσία το αντίθετο θα έπρεπε να έπραττε, εάν είχε στρατηγική, εφόσον η χώρα είναι μέλος του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε., και τα Σκόπια εκτός. Δηλαδή, εάν θέλουν τα Σκόπια την ένταξη στο ΝΑΤΟ και ομαλή πορεία στην Ε.Ε., θα πρέπει να δεχθούν ονομασία χωρίς τον όρο Μακεδονία και να αποδείξουν στην πράξη ότι δεν έχουν αλυτρωτικές τάσεις. Συνεπώς, το πρόβλημα δεν είναι μόνο τα Σκόπια αλλά και η πελαγοδρομούσα ελληνική εξωτερική πολιτική, που αδυνατεί να διαχειριστεί ορθά ένα μικρό κρατίδιο όπως είναι αυτό των Σκοπίων. Αυτό το οποίο αντιλαμβάνεται ο λαός περί της ονομασίας, ότι δηλαδή είναι η πηγή του προβλήματος, πολλές φορές δεν το αντιλαμβάνονται οι πολιτικοί. Οπότε το δημοψήφισμα είναι μια ορθή επιλογή στην πρακτική της άμεσης δημοκρατίας. Στην οποία ο καθένας αναλαμβάνει τις ευθύνες του. Και η ηγεσία και ο λαός! Ο οποίος λαός, όπως και ολόκληρος ο πολιτισμένος κόσμος, γνωρίζει ό,τι ο γεωγράφος Στράβων είπε λακωνικά: «Έστιν μεν ουν Ελλάς και η Μακεδονία». Πώς να το αντιληφθούν οι λεγόμενοι Μακεδόνες όταν δεν γνωρίζουν Ελληνικά;
* Δρ των Διεθνών Σχέσεων
ΠΗΓΗ : SIGMALIVE
ΠΗΓΗ : SIGMALIVE
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου