Κύπρος, Ρωσσία και μεζεδάκια

του Άντη Ροδίτη

Έγινε στις  18.10.2016 στο Πανεπιστήμιο Κύπρου παρουσίαση του βιβλίου Russia-Cyprus Relations: A pragmatic idealist perspective, του αναπληρωτή καθηγητή Κώστα Μελακοπίδη, στο Κτίριο 7, αίθουσα 010, ώρα 18.00.

Χαιρετισμό έκανε ο πρύτανης Κων/νος Χριστοφίδης και παρουσίασαν το βιβλίο οι καθηγητές Κων/νος Μ. Κων/νου και Δρ Γιώργος Κέντας.

Για το γεγονός πληροφορήθηκα από τον αρχιτέκτονα και αρθογράφο του «Φιλελευθέρου» Δρ Χάρη Φεραίο, ο οποίος μου είπε ότι άκουσε για τη συγκέντρωση στο πρωινό πρόγραμμα του Λάζαρου Μαύρου, όπου ακούστηκαν τα πολλά και συνήθη για την πάντοτε φιλική και βοηθητική για την Κύπρο στάση της Ρωσίας, προ-Σοβιετικής, Σοβιετικής ή αυτής που είναι σήμερα. Ήθελε να έρθει κι ο ίδιος να υποβάλει κάποιες απορίες (δεν τα κατάφερε τελικά) αλλά του υποσχέθηκα ότι θα πήγαινα εγώ και θα τον ενημέρωνα. Αυτό το σημείωμα αυτό τον σκοπό έχει και επί τη ευκαιρία ενημερώνω κι άλλους, αν ενδιαφέρονται.

Στην είσοδο γνωρίστηκα με τον Μελακοπίδη ο οποίος αστειευόμενος είπε ότι είχε τρακ που θα αντιμετώπιζε το κοινό και, αστειευόμενος (περίπου) κι εγώ του είπα καλά έκανε που ανησυχούσε γιατί επρόκειτο να τον δυσκολέψω εγώ με κάποιες απορίες μου. Τότε, πάντα στ’ αστεία, μου είπε: «Α, τότε δεν θα πάρετε μεζεδάκι στο τέλος»! Οπότε (είπαμε, πάντα στ’ αστεία – στην Κύπρο όλοι αστείοι είμαστε) του είπα «Μα τότε θα είμαι πολύ προσεκτικός»!

Μ’ αυτά και μ’ αυτά εισήλθαμε εντός της αιθούσης.

Σε λίγο ήλθε και ο πρύτανης, που παρόλο που χαιρέτησε και δικό μου βιβλίο σε παρουσίαση στο Πανεπιστήμιο, δεν με θυμόταν ένεκα, είπε, παίρνει 600 εμέιλ την ημέρα. Του είπα ότι τέλος πάντων δεν είμαι ένας στους εξακοσίους, «α, ναι», είπε, «είναι η ιστορία με τον Παπαπολυβίου», και πέρασε κι αυτό το κακό.   

Παρέστησαν 30-40 το πολύ πρόσωπα άγνωστά μου εκτός από τους βουλευτές Άννα Θεολόγου και Γεάδη Γεάδη και τον νομικό Ανδρέα Αγγελίδη. Οι υπόλοιποι μου ήσαν άγνωστοι, ένας-δυο κάποια ηλικίας και οι υπόλοιποι νέοι, φοιτητές, ίσως και κανένας καθηγητής.

Όσοι μίλησαν γενικώς επαίνεσαν το βιβλίο, έγινε πολύς λόγος περί διαφόρων θεωριών διεθνών σχέσεων, αναφέρθηκαν οι ομιλητές σε κάποιες διαφωνίες τους αλλά δεν επεκτάθηκαν στην ουσία του θέματος.

Την ουσία, ότι η Ρωσία όσο φιλική και συμπαθής, ιστορικώς συνδεδεμένη με την Ελλάδα και την Κύπρο, πάντα κοίταζε το συμφέρον της πρώτα (ως όφειλε) κι ύστερα το δικό μας, κάνοντάς μας εξίσου με τους Αμερικανούς ζημιά δεν την άγγιξε κανένας. Έμειναν όλοι κυρίως και ως συνήθως στους επαίνους για τις κυπρο-ρωσικές σχέσεις.

Οπότε ήρθε η σειρά μου, απλώς να υποβάλω ερώτηση και να διακινδυνεύσω τα μεζεδάκια του κ. Μελακοπίδη.

Μόλις που πρόλαβα να πω και να δείξω φωτογραφία του πρωτοσέλιδου όλων των κυπριακών εφημερίδων της 22ας Ιανουαρίου 1965, όπου φαίνεται ο Υπ.Εξ. της τότε ΕΣΣΔ, κ. Αλεξέι Γκρομύκο, να εισηγείται ως «λύση» για τις «δύο κοινότητες» την Ομοσπονδία. «Αυτήν», είπα, «που συζητούμε σήμερα».

Ο κ. Μελακοπίδης (που δεν πιστεύω να είναι και μεγαλύτερός μου στην ηλικία) θεώρησε καλό να με διακόψει για ν’ ασχοληθούμε το γρηγορότερο με τα μεζεδάκια που περίμεναν έξω.

Έτσι δεν πρόλαβα ν’ αναφερθώ και να επιδείξω το έγγραφο 363 secret της 22ας Αυγούστου 1964 (L.B.J. Library, N.S.F., Country File, Cyprus, Vol. 13, Box 122) όπου ο Αμερικανός πρέσβης στην Άγκυρα Raymond Hare αναφέρει στους ανωτέρους του στο Στέητ Ντιπάρτμεντ ότι σε συνάντηση με τον Ισμέτ Ινονού και τον Υπ.Εξ. του Φεριντούν Ερκίν, έπαθε την πλάκα του ν’ ακούσει τον τελευταίο να λέει ότι ας γινόταν η Ένωση χωρίς τη συμφωνία της Τουρκίας. Η Τουρκία θα συνέχιζε να προσπαθεί για την Ομοσπονδία, για την οποία ήδη συζητούσε με τη… Μόσχα!!

Αντίγραφα του 363 secret παρέδωσα (πριν τα μεζεδάκια) στους καθηγητές Μελακοπίδη, Κων/νου και Κέντα, μαζί με φωτοτυπία της πρωτοσέλιδης είδησης στον «Φ» της 22ας Ιανουαρίου 1965, όπως και αντίγραφο μαρτυρίας του Αναστάση Πεπονή πού ήρθε στην Κύπρο Οκτώβρη του 1964 να πραγματοποιήσει την ένωση ΕΙΡ – ΡΙΚ κι έφυγε με τα χέρια άδεια. Ο Πεπονής είχε συνάντηση και με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο κι έμεινε κατάπληκτος από όσα άκουσε και μετά επίσης από λίγες μέρες στην Αθήνα έμεινε πάλι κατάπληκτος από παρόμοια που άκουσε από τον σοβιετικό πρέσβη σε δείπνο του όπου είχε προσκληθεί. Δέστε το επισυναπτόμενο.

Το έγγραφο 363 secret βρίσκεται και στις σελίδες 280-281 του Foreign Relations of the United States 1964-1968, Volume XVI κ.λπ., Washington 2000, αλλά αν επείγεται κανείς να το ιδεί ευχαρίστως να του το στείλω με φαξ, γιατί δυσκολεύομαι αλλιώς.

Σημειωτέον ότι στα μεζεδάκια του Πανεπιστημίου/Μαλεκοπίδη συμμετείχα με ενθουσιασμό αλλά ουδείς με πλησίασε να ερωτήσει οτιδήποτε περί των όσων πρόλαβα να πω. Αντίθετα πλησίασα το αντι-ομοσπονδιακό Αγγελίδη και του είπα ότι λυπούμαι που δεν είχα περισσότερα αντίγραφα μαζί μου για να του έδινα κι εκείνου. Ξέρετε τι μου απάντησε; Τίποτε δεν μου απαντησε. Μου γύρισε την πλάτη κι έφυγε. Οπότε τέλειωσα γρήγορα-γρήγορα κι εγώ μα τα μεζεδάκια και βιάστηκα να εξαφανισθώ μη με εκλάβουν οι Μούρλοκ ότι ανήκω στους Ελούς, του υπερμοντέρνου, άξιου του μέλλοντός μας κτιριακού συγκροτήματος του Πανεπιστημίου Κύπρου.