«Το “Ισλαμικό κράτος” κάνει “πολιτιστική κάθαρση” στο Ιράκ και τη Συρία»

Του Νικόλα Ζηργάνου

Ο αναπληρωτής γενικός διευθυντής της UNESCO για θέματα Εξωτερικών Σχέσεων, Ερικ Φαλτ, βρέθηκε το περασμένο τριήμερο στη Θεσσαλονίκη για να συμμετάσχει στην τρίτη ετήσια συνάντηση των εθνικών επιτροπών του ευρωπαϊκού δικτύου του Εκπαιδευτικού, Επιστημονικού και Πολιτιστικού Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών.

Η UNESCO έχει προτεραιότητά της την προστασία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και είναι καθοριστικός ο ρόλος της στην ευαισθητοποίηση της διεθνούς κοινότητας, την αποτροπή της παράνομης διακίνησης αρχαιοτήτων και την προστασία των μνημείων, ιδίως σε περιοχές ένοπλων συγκρούσεων, όπως το Ιράκ και η Συρία.

● Τι δράσεις έχει και πώς απαντά η UNESCO στην καταστροφή και τη λεηλασία της πολιτιστικής κληρονομιάς της Συρίας και του Ιράκ από το «Ισλαμικό κράτος»;

Η καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς, που συνιστά «πολιτιστική κάθαρση», αποσυνθέτει τις κοινωνίες και αποτελεί τεράστια απώλεια, όχι μόνο για τους λαούς της Συρίας και του Ιράκ, αλλά για ολόκληρη την ανθρωπότητα.

Εργαζόμαστε για να την αντιμετωπίσουμε με συγκεκριμένες δράσεις σε πολλά διαφορετικά επίπεδα και μέσα.

Η UNESCO βρίσκεται στην πρώτη γραμμή για την ευαισθητοποίηση της διεθνούς κοινότητας και μέσα στο πλαίσιο της αρμοδιότητάς μας συντονίζουμε την προστασία και την αποκατάσταση αυτής της πολιτιστικής κληρονομιάς και συμβάλλουμε στην ανάπτυξη ικανοτήτων σε εθνικό επίπεδο.

Πολλές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς της Συρίας και του Ιράκ ψηφίστηκαν με τη συνεισφορά της UNESCO, συμπεριλαμβανομένης της ιστορικής ομόφωνης απόφασης της περασμένης εβδομάδας, σχετικά με την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς σε περιοχές πολέμου.

Η UNESCO είναι επίσης θεματοφύλακας πολύ σημαντικών νομικών εργαλείων τα οποία παρέχουν στη Συρία και το Ιράκ το απαραίτητο διεθνές νομικό πλαίσιο προστασίας της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς τους.

Σε αυτό το πλαίσιο περιλαμβάνονται οι Συνθήκες του 1954, του 1970 για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αντικειμένων, του 1972 για την προστασία της παγκόσμιας φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και του 2003 για τη διαφύλαξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς.

Επίσης, διαδραματίζουμε ηγετικό ρόλο στην αποτροπή της αρχαιοκαπηλίας πολιτιστικών αντικειμένων από τη Συρία και το Ιράκ σε συνεργασία με την INTERPOL, τον Διεθνή Οργανισμό Τελωνείων, το Γραφείο Δράσης κατά των Ναρκωτικών και του Εγκλήματος του ΟΗΕ και συνεργαζόμαστε με τους εθνικούς εταίρους για να σταματήσουν τόσο η παράνομη διασυνοριακή διακίνηση όσο και η πώληση στις αγορές τρίτων χωρών.

Η UNESCO παίζει επίσης ρόλο σύγκλισης. Για παράδειγμα, τον Φεβρουάριο, καλέσαμε στη Βηρυτό Σύρους και διεθνείς εμπειρογνώμονες προκειμένου να εκτιμήσουν τις ζημιές στα ιστορικά μνημεία της αρχαίας πόλης του Χαλεπίου, μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, και να εκπονήσουν ένα στρατηγικό σχέδιο αποκατάστασης.

Πριν από έναν μήνα, συγκαλέσαμε στην έδρα μας στο Παρίσι διήμερη διεθνή συντονιστική διάσκεψη για τη διαφύλαξη της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς στις ελεύθερες περιοχές του Ιράκ, με την παρουσία του υπουργού Πολιτισμού του Ιράκ και διεθνών εμπειρογνωμόνων για να καταστρώσουμε ένα άμεσο, ένα μεσοπρόθεσμο και ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο έκτακτης ανάγκης.

Το σχέδιο αναφέρεται στα μουσεία, τους αρχαιολογικούς χώρους, τα θρησκευτικά και πολιτιστικά μνημεία.

● Υπάρχει κάποιο σχέδιο για την Παλμύρα και τα άλλα μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Συρίας;

Συνεργαζόμαστε με τη Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Μουσείων της Συρίας (DGAM) για τις εργασίες που θα απαιτηθεί να πραγματοποιηθούν άμεσα αλλά και μελλοντικά στην Παλμύρα.

Η αναφορά μας για την αποστολή αξιολόγησης του 2016 έχει δημοσιοποιηθεί και τον ερχόμενο Ιούλιο στην Κρακοβία της Πολωνίας θα κατατεθεί έκθεση και για τα έξι μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Συρίας.

● Ποια είναι η κατάσταση στο Μουσείο της Μοσούλης που ήταν κατεχόμενο από το «Ισλαμικό κράτος» και πρόσφατα τέθηκε υπό κυβερνητικό έλεγχο;

Το μουσείο έχει υποστεί πολύ σοβαρές ζημιές και παρακολουθούμε πολύ στενά την κατάσταση.

Είμαστε αποφασισμένοι να εργαστούμε στενά με την ιρακινή κυβέρνηση και όλους τους εταίρους μόλις το επιτρέψουν οι συνθήκες ασφαλείας και να κινητοποιηθούμε για τη διαφύλαξη και αποκατάσταση της αρχαιολογικής συλλογής που απέμεινε.

Εργαζόμαστε επίσης στενά με την ιρακινή κυβέρνηση και την INTERPOL για να ανανεώσουμε τη βάση δεδομένων της, που περιλαμβάνει τις πρόσφατα κλεμμένες αρχαιότητες του μουσείου, καθώς αυτή τη στιγμή περιέχει μόνο τις 94 που είχαν κλαπεί το 2015.

● Πώς απαντάτε στις τουρκικές αρχές που χρησιμοποιούν το μνημείο της Αγίας Σοφίας ως χώρο θρησκευτικής λατρείας;

Οποτε λαμβάνουμε γνώση για τέτοιες πρακτικές στέλνουμε επιστολή στις τουρκικές αρχές με την οποία τις πληροφορούμε για την ανησυχία που μπορεί να εκφράζεται από διάφορες πλευρές.

ΠΗΓΗ ; εφημεριδα των συντακτων