Ο κοινωνικός αποκλεισμός το υπόβαθρο επιθέσεων αυτοκτονίας.

Του Γ. ΠΟΤΑΜΙΑΝΟΥ

....Κρίσιμη η απουσία «ταυτότητας»  των μεταναστών τρίτης γενιάς στην ευρώπη.....

«Τώρα καταλαβαίνουμε τι νοιώθουν οι άνθρωποι στη Συρία» ήταν η ειλικρινής διαπίστωση της κ. Μογκερίνι, Επιτρόπου για τις Εξωτερικές Υποθέσεις, μετά τα τυφλά τρομοκρατικά κτυπήματα στις Βρυξέλλες.  Οι άνθρωποι πλέον φοβούνται να πάρουν το μετρό η να συμμετάσχουν σε σχολική εκδρομή. Είναι βέβαια ο ίδιος φόβος με αυτόν των κατοίκων του Χαλεπίου, που ζουν στο έλεος βομβαρδισμών. Γαλλία και Βέλγιο εμπλέκονται εδώ και χρόνια στις πωλήσεις όπλων στην Σ. Αραβία. Επικρατούσε όμως η αντίληψη ότι η εμπλοκή στη Συρία που προκαλεί εκατόμβες αμάχων, δεν θα απειλήσει την καθημερινότητα στην ευρώπη. Αυτή η αυταπάτη διαλύεται.

Πολλοί αποδίδουν τις επιθέσεις αποκλειστικά στο Ισλαμικό κράτος και τον θρησκευτικό φανατισμό, ενώ άλλοι θεωρούν ότι το Ισλάμ δεν είναι ο καθοριστικός παράγοντας.
Η ευρωπαική ηγεσία αξιοποίησε την ευκαιρία για προώθηση κοινής πολιτικής ασφαλείας και ταυτόχρονα προσπάθησε να περιορίσει την συσχέτιση με το προσφυγικό, καθώς αυτό τροφοδοτεί τον εθνικιστικό/ακροδεξιό φανατισμό στην ευρώπη. Οπως υπενθύμισε ο πρόεδρος Γιουνκερ, «αυτοί οι νέοι γεννήθηκαν και μεγάλωσαν, όπως άλλωστε και οι γονείς τους, στο Παρίσι και τις Βρυξέλλες».

Επανήλθαν όμως οι αναφορές στον ‘πόλεμο κατά της τρομοκρατίας’ που κήρυξε ο G. Bush πριν 14 χρόνια, χωρίς ο κόσμος να γίνει ασφαλέστερος. Για χρόνια παραμερίστηκαν βασικές ελευθερίες, ο ξενοφοβικός φανατισμός γιγαντώνεται, ο στρατός είναι στους δρόμους, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι ξεριζώνονται από την βία και τον πόλεμο.

Η τρίτη γενιά των αραβικής καταγωγής Γάλλων και Βέλγων, είναι από καιρό περιθωριοποιημένη. Στη Γαλλία, τα παιδιά και τα εγγόνια αυτών που κλήθηκαν από τις πρώην αποικίες να ανοικοδομήσουν την χώρα μετά τον πόλεμο, ζουν στοιβαγμένα στις καταθλιπτικές τσιμεντουπόλεις των Παρισινών περιχώρων. Και μόνο η αναφορά του ταχυδρομικού κώδικα, μπορεί να εμποδίσει τους ανθρώπους αυτούς στην εύρεση εργασίας. Στο ανεκτικό Βέλγιο, η συγκέντρωση των μεταναστών τρίτης γενιάς άρχισε να ξεχωρίζει γεωγραφικά από το 1990 με αφορμή επιχειρήσεις πολεοδομικών και αστικών αναπλάσεων. Αρχισαν τότε προβλήματα στα σχολεία και στους ελεύθερους χώρους. Η οικονομική αδυναμία και η καταγωγή, δημιουργούσε στα νεαρά παιδιά ταυτότητα πολίτη δεύτερης κατηγορίας και αισθήματα μειονεξίας. Καθώς το σχολείο και η επαγγελματική κατάρτιση διέψευδε κάθε ελπίδα κοινωνικής ανέλιξης, αυξανόταν η αίσθηση κοινωνικού αποκλεισμού, έλλειψη  προοπτικής  και απουσία ‘μέλλοντος’.

H ριζοσπαστικοποίηση, παρουσιάστηκε αρχικά ως πρόβλημα ποινικού δικαίου, αργότερα ως άρνηση ενσωμάτωσης των ‘μουσουλμάνων’ στην δυτική πολιτισμική πραγματικότητα. Μετά το 2008, οι πολιτικές λιτότητας  κατέστρεψαν κάθε όνειρο ισότιμης κοινωνικής ένταξης που αποτελούσε την βάση της κοινωνικής συνοχής. Σε πολλές περιπτώσεις η ριζοσπαστικοποίηση συνδέεται με τον θρησκευτικό φανατισμό, όμως σημαντικότερο ρόλο παίζει η αίσθηση της κοινωνικής αδικίας και η αδυναμία απόκτησης ‘κοινωνικής ταυτότητας’. Η περιθωριοποίηση της νεολαίας των μεταναστών τρίτης γενιάς, ήταν βίαιη και στρέφει ένα μικρό  τμήμα της προς το εξτρεμιστικό πολιτικό Ισλάμ. Πολλοί νεαροί έφυγαν για την Συρία όπου το Ισλαμικό Κράτος τους προσέφερε την ψευδαίσθηση μιας ‘μάχης για την ελευθερία’, όπου ελευθερία θεωρούν την αντίσταση στο καθεστώς που  περιθωριοποιεί τους ίδιους και επιτίθεται στους αδελφούς τους. Από περιθωριοποιημένοι χωρίς μέλλον, θέλουν να αποκτήσουν ταυτότητα, να γίνουν μαχητές με έναν σκοπό.

Για «ισλαμοποίηση του ριζοσπαστισμού» παρά για «ριζοσπαστικοποίηση του Ισλάμ» κάνει λόγο και ο Γάλλος ακαδημαϊκός O. Roy, αφού τα στοιχεία από αναχωρήσεις νεαρών ευρωπαίων προς την Συρία δείχνουν ότι το 90% όσων φεύγουν, το κάνουν για προσωπικούς λόγους. Για την περιπέτεια ή την εκδίκηση επειδή δεν ταιριάζουν στην κοινωνία… μόνο το 10% φεύγει λόγω θρησκευτικών πεποιθήσεων. Όταν βρεθούν στη Συρία, δημιουργούν την εικόνα που θέλουν να προβάλουν με selfies και αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.  Η συμπεριφορά τους δεν είναι αυτή ενός φανατικού ισλαμιιστή, αλλά ενός νεαρού της γενιάς των selfies.

Οι επιθέσεις αυτοκτονίας θυμίζουν το κίνημα του Νιχιλισμού που αναπτύχθηκε στα τέλη του 19^ου αιώνα, λόγω των τραγικών κοινωνικών συνθηκών που δημιουργούσαν ένα διάχυτο κλίμα απελπισίας. Ενώ τα καραβάνια των προσφύγων μαρτυρούν ότι το ευρωπαικο όνειρο είναι ζωντανό για αυτούς που προσπαθούν να φτάσουν στον ευρωπαικό ‘παράδεισο’, για τους «ευρωπαίους - ξένους» ο παράδεισος έχει γίνει κόλαση.

Στις Βρυξέλλες φρουρεί ο στρατός στρατηγικούς στόχους, όμως το Βέλγιο εξακολουθεί να στέλνει όπλα στη Σ. Αραβία , τον μεγαλύτερο χρηματοδότη των τζιχαντιστών. Η υποκριτική αυτή  ηθική πρέπει να σταματήσει, έγραφαν άρθρα σε βελγικές εφημερίδες μετά την επίθεση στο Παρίσι. Δεν πέρασε απαρατήρητο πως μετά τις επιθέσεις οι εισαγγελείς των Βρυξελλών, δήλωσαν ξεκάθαρα ότι οι καμικάζι, είχαν ποινικό μητρώο για αδικήματα που δεν συνδέονται με την τρομοκρατία.

Αν δεν εφαρμοσθεί μια κοινωνική πολιτική ενσωμάτωσης και όχι αφομοίωσης, οι ευρωπαίοι ‘απάτριδες’, θα αντιμετωπίζονται με ‘προληπτική δικαιοσύνη’ και αστυνομικά μέτρα έκτακτης ανάγκης, νομικο-κατασταλτικού χαρακτήρα, που τελικά ευνοούν την προπαγάνδα του ‘ισλαμικού κράτους’. Αυτό δείχνει η δήλωση του Προέδρου Ολάντ μετά την επίθεση στο Παρίσι: «Πρόκειται για πράξεις πολέμου κατά της Γαλλίας και των αξιών της». Ομως τέτοιες επικλήσεις ‘αξιών’ επί ευρωπαικού εδάφους, ξεχνούν ότι η απάντηση στη βία, είναι ακόμη περισσότερη δημοκρατία, ακόμη περισσότερη δικαιοσύνη, ακόμη περισσότερη ανθρωπιά.