ΤΣΙΚΝΙΖΟΝΤΑΣ ΟΣΠΡΙΑ

Του Γιάννη Σχίζα

Δημοσιεύεται στην ΑΥΓΗ της 5.3.16

Ο  «Αριστόδικος», Πολιτιστικός Σύλλογος της Ανατολικής Αττικής,  μας θυμίζει ότι   το  2016 έχει ανακηρυχθεί από τον FAO  «Διεθνές έτος οσπρίων», γι αυτό και προετοιμάζει  γιορτή στις 12 Μαρτίου :  Γιορτή  που θα εστιάζεται στη  μαγειρική τεχνογνωσία…

 Η «θετική σκέψη» του FAO, το ότι  είναι υπέρ των οσπρίων αλλά όχι και εναντίον της κρεοφαγίας,  μου θυμίζει τη διαδρομή  της ευρωπαϊκής εβδομάδας «αειφορικής κινητικότητας» : Αυτήν που ξεκίνησε ως «Ημέρα χωρίς αυτοκίνητα», όντας  «υπέρ»  αλλά και «κατά» – υπέρ της πεζοκίνησης, της ποδηλασίας, των μέσων σταθερής τροχιάς , αλλά και εναντίον του ανεξέλεγκτου ΙΧδισμού -   για να καταλήξει σε μια γενική ντιρεκτίβα , χωρίς  κριτικές αιχμές….Πάντως η υπέρ οσπρίων επιχειρηματολογία  του FAO είναι απολύτως έγκυρη : 

Τα όσπρια παρέχουν μεγαλύτερη κάλυψη των θερμιδικών και των γενικότερων σωματικών  αναγκών, έστω και αν  υπολείπονται της γευστικής  ηδονής  του τσινιζομένου κρέατος. Βέβαια  απαιτούν μεγαλύτερη   κατανάλωση μαγειρικής εργασίας ,  όμως αυτό δεν είναι  τόσο τραγικό για  παραδοσιακές  ή και παρακμάζουσες μεταμοντέρνες κοινωνίες όπως η δική μας,  με αργούν παραγωγικό δυναμικό  και ιδιαίτερα σημαντική  οικιακή  οικονομία. 

Στις μεγάλες κλίμακες της οικονομίας η συνύπαρξη των δύο αυτών διατροφικών ομάδων, οσπρίων και κρέατος, φαίνεται μη ανταγωνιστική . Στην πραγματικότητα όμως υπάρχουν σχετικά αφανείς αντιθέσεις, που κάποτε παρουσιάζονταν  πιο συχνά  στον δημόσιο  λόγο . Υπήρχε εποχή όπου ο οικολόγος Ρενέ Ντυμόν κατήγγελλε την  κρεοφαγία των δυτικών   ως αιτία του λοιμού των τριτοσμικών – που  ήταν υποχρεωμένοι να δεσμεύουν μεγάλες εκτάσεις  για τη καλλιέργεια  εξαγώγιμων ζωοτροφών. Οι «Φίλοι της Γης»  κατήγγελλαν τα χαμπουργκεράδικα της Βόρειας Αμερικής ως τελικό υπεύθυνο της  αποψίλωσης των τροπικών δασών στη Νότια Αμερική, δεδομένου ότι η αποψίλωση υπηρετούσε τη δημιουργία χορτολειβαδικών εκτάσεων και τη βόσκηση των βοοειδών…

Στην Ελλάδα προ δεκαετίας  είχαμε καθαρό έλλειμμα εμπορικού ισοζυγίου από εισαγωγές κρεάτων και συναφών προϊόντων περίπου 1 δις. Ο πειρασμός της  επιλογής ανάμεσα στην κτηνοτροφική ανάπτυξη ( με βάση τα αδιαμφισβήτητα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας ) και στην εξυγίανση  ή αποχοληστερινοποίηση (!) της κατανάλωσης,   ήταν μεγάλος, όμως εμείς προτιμήσαμε να μη διαλέξουμε τίποτε ! Οπότε φτάσαμε στο σήμερα , να τείνουμε   προς την  φυτοφαγική κατανάλωση  χωρίς πάντως να απαξιώνουμε εθιμικά ξεσκίσματα  τύπου «Τσικνοπέμπτης»…

Μερικοί θεωρούν τα  έθιμα διατηρητέα σε κάθε περίπτωση, όμως έτσι θα έπρεπε να κηρύξουν διατηρητέα την  σωματική τιμωρία των μαθητών ή  την προίκα των γυναικών. Η Τσικνοπέμπτη μου φαίνεται διατηρητέα κυρίως  σαν στοιχείο κοινωνικής μέθεξης. Κι ακόμη σαν στοιχείο ιστορικής μνήμης  της  κρεατικής σπάνιος  -   τότε που στα υπαίθρια θεάματα περιφέρονταν δίσκοι «για την φασολάδα του αθλητή», τότε που ο λαός εφορμούσε στις δυσεύρετες μπριζόλες,  ελεύθερος σκέψεων χοληστερίνης και τριγλυκεριδίων….