Γιατί η κυβέρνηση θα χάσει από τους αγρότες

του Παντελή Σαββίδη
από το PONTOSNEWS

Δεν υπάρχει κοινωνική κατηγορία, πλην της κρατικής γραφειοκρατίας, προσώρας, με την οποία να μην ήρθε σε αντιπαράθεση η κυβέρνηση. Οι ιδεολογικοί της ινστρούχτορες (καθοδηγητές) επέλεξαν το γραφειοκρατικό μοντέλο επιβολής στην κοινωνία, διότι αυτό γνώριζαν καλύτερα λόγω του πολιτικοθεωρητικού τους υπόβαθρου και των ιδεοληψιών τους. Το μοντέλο αυτό, όμως, απέτυχε παταγωδώς όπου εφαρμόστηκε. Και στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα τυραννικό.

Το γνωρίζει η κυβέρνηση αλλά δεν έχει άλλες επιλογές. Βασίζεται στο υπέρογκο κράτος και στην ανοχή των συνταξιούχων αν δεν τους μειώσει τις συντάξεις. Θα είναι όμως πολύ δύσκολο να το επιτύχει, διότι οι αριθμοί δεν βγαίνουν.

Οι μικρές δυνατότητες που θα είχε, για να επιβιώσει, ήταν η ιδεολογική ηγεμονία –η οποία θα μετατρεπόταν σε πολιτική–, και μια στοιχειωδώς ανεκτή οικονομική κατάσταση της χώρας.
Πλέον ούτε ιδεολογική ηγεμονία υπάρχει, ούτε η όποια ανάκαμψη στην Ευρωζώνη θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία που να γίνουν αισθητές από την κοινωνία.

Η ιδεολογική ένδεια της κυβέρνησης φαίνεται από την αδυναμία της να αντιμετωπίσει τους αγρότες, μια κοινωνική κατηγορία που σε αρκετά από τα αιτήματά της έχει δίκαιο, αλλά δεν συναντά και την καθολική αποδοχή λόγω της ταλαιπωρίας στην οποία υποβάλλει άλλες ομάδες πολιτών, με τις κινητοποιήσεις της. Η κυβέρνηση δεν κατάφερε να ενεργοποιήσει τον κοινωνικό αυτοματισμό, αν και το επιδίωξε. Κατέφυγε, δε, μετά τη συγκέντρωση της Θεσσαλονίκης, στο ευτελές επιχείρημα περί ακροδεξιών αγροτών για να ανακτήσει την ηγεμονία στην αντιπαράθεσή της μαζί τους.

Αν το πλήθος των αγροτών που συγκεντρώθηκε στη Θεσσαλονίκη ήταν ακροδεξιό, κατά την ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ, τότε το πολιτικό παιχνίδι θα είχε προδιαγραφεί ανησυχητικά.

Δεν συμβαίνει όμως αυτό. Μπορεί να ανησυχεί ο ΣΥΡΙΖΑ για την απώλεια των ερεισμάτων του, αυτό δεν σημαίνει ότι η ελληνική κοινωνία, που διεκδικεί στοιχειώδεις προϋποθέσεις ύπαρξης, είναι ακροδεξιά επειδή δεν υποκύπτει στις κυβερνητικές υποδείξεις.
Δεν υπάρχει ούτε ένας τομέας πολιτικής στον οποίο η κυβέρνηση θα μπορούσε να παρουσιάσει στοιχειώδεις ενδείξεις επιτυχίας.
Αντιθέτως, καθώς οξύνεται το μεταναστευτικό και η χώρα απειλείται να αποκλειστεί από τη Συνθήκη Σένγκεν, με κίνδυνο να εγκλωβιστούν στην Ελλάδα εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες, οι πολίτες με θυμό φέρουν στη μνήμη τους τον παιδικό τρόπο με τον οποίο αντιμετώπιζε το πρόβλημα η κυβέρνηση από την προηγούμενη υπουργό. Αλλά ούτε και τώρα έχει πολιτική. Παρακολουθεί απλώς τις εξελίξεις, και ο πρωθυπουργός, αντί να φροντίσει να συντονίσει τους αρμόδιους υπουργούς του να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα με ευαισθησία αλλά και αποτελεσματικότητα, κάνει δηλώσεις με αποδέκτες το εσωτερικό ακροατήριο.
Μια μικρή, φρούδα, ελπίδα ότι η οικονομία θα παρουσιάσει καλύτερα μεγέθη το επόμενο διάστημα, σε συνδυασμό με τη διαμόρφωση μιας νέας νομενκλατούρας και τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης από τους νέους μιντιάρχες προς τους οποίους θα δώσει τις τηλεοπτικές άδειες, είναι οι προσδοκίες της κυβέρνησης για να διατηρηθεί στην εξουσία.
Δεν αρκούν όμως, όπως έδειξε το προηγούμενο διάστημα. Στην ελληνική κοινωνία παγιώνεται η αντίληψη ότι έχει να κάνει με μια κυβέρνηση που χρησιμοποιεί ακόμη και το ψεύδος για να επιβιώσει, και παντελώς ανίκανη να διαχειριστεί τις κρίσιμες υποθέσεις της χώρας.

Το αγροτικό κίνημα έχει στην Ελλάδα παράδοση. Καταφέρει να είναι διακομματικό και ταξικό εδώ και πολλά χρόνια. Διαμορφώνει τα αιτήματά του τα οποία υποστηρίζουν όλοι οι αγρότες, σε όποιον πολιτικό χώρο και αν ανήκουν.

Περισσότερο και από τις εργατικές, οι αγροτικές κινητοποιήσεις είναι αποτελεσματικές όπου και αν εκδηλώθηκαν. Οι αγρότες είναι που θρέφουν τα αστικά κέντρα με τα προϊόντα που παράγουν, και μια αποχή τους από τη διαδικασία αυτή θα είχε τραγικά αποτελέσματα και θα αναδείκνυε μια επισιτιστική κρίση η οποία θα ήταν αξεπέραστη και καταλυτική για την παραμονή της κυβέρνησης –της όποιας κυβέρνησης– στην εξουσία.
Ένας λοιπόν από αυτούς τους «ακροδεξιούς» αγρότες, που ήταν κομμουνιστής, μου υπενθύμισε κατά τη διάρκειά της συγκέντρωσής τους πως ακόμη και ο Στάλιν είχε ταχθεί με τη δεξιά τάση των μπολσεβίκων για να αποφευχθεί μια επισιτιστική κρίση με τους αγρότες της ρωσικής περιφέρειας.
Επειδή, λόγω πολιτικής προέλευσης, αρκετοί από τους κυβερνώντες αντιλαμβάνονται παραδείγματα από την εποχή της ρωσικής επανάστασης, να θυμίσω πως ο Στάλιν, μαζί με τον Μπουχάριν, τον Ρίκοφ και τον Τόμσκι, υποστήριζαν πως αφού οι μικροί αγρότες της περιφέρειας δεν παράγουν παρά μόνο ό,τι τους χρειάζεται για να καταναλώσουν, έπρεπε να ευνοήσουν την ανάπτυξη των μεγάλων αγροκτημάτων υποστηρίζοντας τους πιο εύπορους χωρικούς. Σε αντίθεση με την «αριστερή» πτέρυγα του Τρότσκι, του Ζινόβιεφ και του Κάμενεφ που ήταν αντίθετοι στην «φιλοκουλακική» πολιτική (κουλάκοι, στη Σοβιετική Ένωση, ήταν οι πλούσιοι αγρότες).

Βεβαίως, στη σταδιακή προσπάθεια εξόντωσης των αντιπάλων του, ο Στάλιν, μετά τη διαγραφή των τριών προαναφερθέντων «αριστερών», επιχείρησε να ελέγξει και να εξοντώσει και τους αγρότες, κάτι το οποίο ούτε σε μεγάλο βαθμό πέτυχε, ούτε αποτελεσματικά.

Επισιτιστικές κρίσεις πέρασε αρκετές η Σοβιετική Ένωση, και μάλιστα την πρώτη το 1923. Την αντιμετώπισε όμως τότε με πολιτική οξυδέρκεια και την εκτόνωσε. Το 1929, όμως, ο Στάλιν και η γραφειοκρατία του, έχοντας εμπιστοσύνη ότι ελέγχουν τον κρατικό μηχανισμό, οδηγήθηκαν σε σύγκρουση. Γιατί; Γιατί μια λύση όπως και το 1923 (μείωση κατά 20-30% των βιομηχανικών προϊόντων) θα περιόριζε σημαντικά τους πόρους της γραφειοκρατίας.
Δεν τα αναφέρω απλώς για την ιστορία αυτά, αλλά για να γίνουν οι αναγκαίοι παραλληλισμοί με το ελληνικό σήμερα. Στη γραφειοκρατία στηρίζεται και ο κ. Τσίπρας, και τα προνόμια αυτής της γραφειοκρατίας θέλει να προφυλάξει και να διευρύνει. Και επειδή η κριτική στο μέγεθος της γραφειοκρατίας και το ύψος των προνομίων της θεωρείται στις ημέρες μας νεοφιλελεύθερη προσέγγιση, ιδού τι προτάσεις έκανε ο «αριστερός», πέραν κάθε αμφιβολίας, Τρότσκι, ο οποίος ήταν οπαδός τής όσο το δυνατόν γρηγορότερης βιομηχανοποίησης της χώρας του: Το ερώτημα που ετίθετο ήταν από πού θα ευρίσκοντο τα χρήματα για τη γοργή βιομηχανοποίηση όταν τα όποια κέρδη της βιομηχανίας τα καταβρόχθιζε ο πολυδάπανος και πληθωρικός γραφειοκρατικός μηχανισμός του κρατικοποιημένου τομέα.

Ο Τρότσκι προκάλεσε την οργή της γραφειοκρατίας των κρατικοποιημένων επιχειρήσεων όταν κατήγγειλε τη σπατάλη που προξενούσε η συντήρηση του πληθωρικού γραφειοκρατικού μηχανισμού.

Δεν αμφισβητούσε διόλου την αρχή της γραφειοκρατικής διεύθυνσης της οικονομίας. Απλώς θεωρούσε σκανδαλώδες να θυσιάζονται οι επενδύσεις του τόπου και να εξανεμίζονται τα κέρδη της βιομηχανίας στη συντήρηση του υπεράριθμου και τόσο λίγο αποδοτικού υπαλληλικού προσωπικού.
Πόσο πολύ όμοια η ιστορία επαναλαμβάνεται;