Βιομηχανική ανασυγκρότηση και «συνεργατικές» λύσεις : Η περίπτωση της ΕΝΚΛΩ

                                                                  του Γιάννη Τόλιου*

Σε πρόσφατη συνέντευξη Τύπου στην Αθήνα (ΕΣΗΕΑ), οι εργαζόμενοι της «ΕΝΚΛΩ» (Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας) παρουσίασαν «επιχειρησιακό σχέδιο» επαναλειτουργίας 4 μονάδων του πρώην κραταιού ομίλου Λαναρά, ο οποίος οδηγήθηκε σε χρεοκοπία εξ’ αιτίας της κακοδιαχείρισης του ιδιοκτήτη του. Το καινοτόμο στοιχείο της πρότασης είναι το «συνεργατικό» σχήμα της επαναλειτουργίας των μονάδων και ανάκτησης εκατοντάδων χαμένων θέσεων εργασίας. Το σχέδιο διαπνέεται από οικονομικό ορθολογισμό, αναπτυξιακό όραμα και κοινωνική ευαισθησία. Μάλιστα η συγκεκριμένη πρόταση θα μπορούσε να γίνει «παράδειγμα προς μίμηση» για την επαναλειτουργία και άλλων βιώσιμων βιομηχανικών μονάδων, οι οποίες λόγω κρίσης έχουν τεθεί εκτός λειτουργίας και οι εργαζόμενοι βρίσκονται στην ανεργία.

Τι προβλέπει το πρόγραμμα επαναλειτουργίας της ΕΝΚΛΩ

Αρχικά προβλέπεται επαναλειτουργία τριών εργοστασίων (ένα Νάουσα και δύο Κομοτηνή) με απασχολούμενους 336 άτομα και προοπτική να φθάσουν ως τα 720 ως το 2020. Η κατάσταση των μονάδων είναι πολύ καλή, χάρις στη συνεχή φροντίδα των εργαζόμενων και μπορούν άμεσα να τεθούν σε λειτουργία. Στόχος είναι η παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας τα οποία δεν παράγονται σε χώρες χαμηλού κόστους (ΝΑ Ασία) οι οποίες κάνουν εισαγωγές στην Ελλάδα. Η παραγωγή των μονάδων θα έχει πολύ μικρή επικάλυψη με αντίστοιχα προϊόντα ελληνικών εταιρειών στην εγχώρια αγορά. Η έμφαση θα δοθεί στην εξαγωγή και στη δημιουργία νέου ισχυρού «brand name» στον χώρο της ένδυσης. Το μεγάλο πλεονέκτημα του σχεδίου είναι ότι δημιουργεί «αλυσίδα αξίας», ξεκινώντας από τη χρήση εγχώριου βαμβακιού για παραγωγή νημάτων, υφασμάτων και έτοιμων ενδυμάτων  για κάλυψη ζήτησης στην εγχώρια και εξωτερική αγορά.

Η εταιρία βρίσκεται σε καθεστώς εκκαθάρισης. Σήμερα τα περιουσιακά της στοιχεία εκτιμώνται γύρω στα 150 εκατ., ενώ τα χρέη που άφησε ο πρώην ιδιοκτήτης σε 325 εκατ. τα οποία επιμερίζονται προς εργαζόμενους (36 εκατ.), τράπεζες (188 εκατ.), δημόσιο (39 εκατ.), ΙΚΑ (45 εκατ.) και διάφορους πιστωτές (10 εκατ.). Το σχέδιο προβλέπει διαγραφή μέρους των χρεών και κεφαλαιοποίηση των υπόλοιπων. Στις τράπεζες θα δοθούν ακίνητα και λοιπά περιουσιακά στοιχεία που δεν θα χρησιμοποιηθούν από τη νέα εταιρεία. Στη νέα εταιρεία, το δημόσιο θα κατέχει το 37% των μετοχών, οι εργαζόμενοι το 27%, οι τράπεζες το 15% και οι παλαιοί μέτοχοι το 24%. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, το πρώτο έτος κανονικής λειτουργίας η εταιρεία θα έχει πωλήσεις 26 εκατ. και κέρδη 3,2 εκατ. €, τα οποία στην πορεία θα αυξηθούν. Θα χρειαστεί επίσης μικρής κλίμακας δανεισμός (10 εκατ.) από τις τράπεζες για κεφάλαιο κίνησης. Η προτεινόμενη λύση είναι η καλύτερη δυνατή τόσο για τις τράπεζες όσο το δημόσιο και τους εργαζόμενους. Εάν εφαρμοστεί η μέθοδος της ρευστοποίησης των περιουσιακών στοιχείων «κομμάτι-κομμάτι», οι πιστωτές (τράπεζες και δημόσιο) θα πάρουν ουσιαστικά …πενταροδεκάρες, ενώ οι εργαζόμενοι εκτός από την απώλεια δεδουλευμένων θα έχουν και μακροχρόνια ανεργία.!

Τα πλεονεκτήματα του σχεδίου

Η επεξεργασία του «επιχειρησιακού σχεδίου» (business plan), έγινε από εργαζόμενους και στελέχη της εταιρίας, οι οποίοι διαθέτουν μεγάλη εμπειρία και γνώση της παραγωγής και της αγοράς κλωστοϋφαντουργικών. Στη διοίκηση βασικό ρόλο θα παίζουν οι εργαζόμενοι οι οποίοι έχουν συστήσει «συνεταιρισμό» που θα έχει συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο με κεφαλαιοποίηση 75% των δεδουλευμένων. Αυτό είναι και το βασικό «εν δυνάμει» πλεονέκτημα του εγχειρήματος διότι η επιβίωση της εταιρίας σημαίνει και επιβίωση των ίδιων. Αυτό έχει δείξει και η εμπειρία ανάλογων «συνεργατικών» σχημάτων σε άλλες χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής. Στη διοίκηση θα συμμετέχουν εκπρόσωποι των τραπεζών, ενώ το δημόσιο μπορεί να ορίσει εκτός από μέλη στο Δ.Σ. και επίτροπο πάνω από τη διοίκηση της εταιρίας. Σε αυτό η κυβέρνηση χρειάζεται να δείξει αποφασιστική βούληση κι αν χρειαστεί να γίνουν αντίστοιχες μοθετικές ρυθμίσεις.

Ωστόσο από ορισμένους εγείρονται ερωτήματα. Γιατί άραγε θα πετύχει το νέο εγχείρημα αφού στο παρελθόν έγιναν προσπάθειες επανεκκίνησης της εταιρίας και δεν καρποφόρησαν; Οι λόγοι ήταν δύο. Στην πρώτη απόπειρα διάσωσης από τον ιδιοκτήτη, στο επίκεντρο μπήκαν τα στενά ιδιοτελή του συμφέροντα  και όχι διάσωση της εταιρίας, ενώ στη δεύτερη η προσπάθεια που έγινε από τους εργαζόμενους δεν στηρίχτηκε από τις τράπεζες. Μάλιστα υπήρξαν και παρεμβολές από επιχειρηματίες-ανταγωνιστές του κλάδου της κλωστοϋφαντουργίας για να μην προχωρήσει το εγχείρημα. Ωστόσο στο νέο ξεκίνημα, εάν τεθεί ως προτεραιότητα η επαναλειτουργία της εταιρίας, που όλα τα μέρη έχουν συμφέρον, η επιτυχία του εγχειρήματος θεωρείται βέβαιη για τον πρόσθετο λόγο ότι οι εργαζόμενοι έχουν ζωτικό συμφέρον. Χρειάζεται όμως αποδοχή και στήριξη του «σχεδίου» από την κυβέρνηση και τις τράπεζες, κυρίως την Εθνική που είναι και ο βασικός πιστωτής.

Δεν αρκούν οι φραστικές «ευαισθησίες» …αλλά οι πράξεις

Η κυβέρνηση έχει την υποχρέωση να προβεί στις αναγκαίες πολιτικές και νομικές ενέργειες και θα εξασφαλίσουν την προώθηση του σχεδίου, αντί να περιορίζεται σε «καθησυχαστικές διαβεβαιώσεις» και στα γνωστά … «ναι μεν, αλλά»..! Επίσης να σταματήσει να χαρίζει δισεκατομμύρια σε ιδιώτες και ξένα funds για τη «σωτηρία» των τραπεζών, θυσιάζοντας από την άλλη συντάξεις, μισθούς, θέσεις εργασίας, εργασιακά δικαιώματα, και στο όνομα των μνημονιακών δεσμεύσεων. Η «Λαϊκή Ενότητα» υποστηρίζει ανεπιφύλακτα την πρόταση των εργαζόμενων και θα συμβάλλει στο μέτρο του δυνατού, για την προώθηση της.

(*) Ο Γιαν. Τόλιος, είναι διδάκτωρ οικονομικών, πρώην Γ.Γ.Βιομηχανίας του υπουργείου «Παραγωγικής Ανασυγκρότησης» και μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου της «Λαϊκής Ενότητας» (ΛΑΕ)