Χρέος και εθνικό νομισμα

Του Νίκου Ιγγλέση

*Σύνοψη  ομιλίας  στη Διημερίδα για τη Διαγραφή του Χρέους (Πάντειο Πανεπιστήμιο, 18-19 Ιουνίου 2015. Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό ΕΠΙΚΑΙΡΑ ΣΤΙΣ 25/6/2015

Μέχρι τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου 2015, η διαχωριστική γραμμή στην ελληνική κοινωνία ήταν μεταξύ μνημονιακών και αντιμνημονιακών πολιτικών δυνάμεων. Μετά τις εκλογές εμφανίστηκε μια τρίτη τάση, την οποία μπορούμε να την ονομάσουμε κρυφομνημονιακή. Πρόκειται για πολιτικούς, συνδικαλιστές, διανοούμενους, επιστήμονες, δημοσιογράφους και άλλους, οι οποίοι ενώ περιγράφουν με τα μελανότερα χρώματα την οικονομική και κοινωνική καταστροφή που προκάλεσαν τα Μνημόνια δεν προτείνουν καμιά διέξοδο, αναζητούν συμβιβαστική λύση με τους δανειστές – δυνάστες, μέσα στην Ευρωζώνη. Κάποιοι από αυτούς φτάνουν στο σημείο να μιλούν για ρήξη αλλά και πάλι δεν προσδιορίζουν το περιεχόμενό της: Αν υπάρξει ρήξη με την Τριαρχία των δανειστών (Τρόϊκα – Θεσμοί) ποια θα είναι η επόμενη μέρα για τον ελληνικό λαό; Πως θα ζει αυτή η χώρα; Πώς θα κινείται η αγορά; Τι θα γίνει με τις τράπεζες, τις καταθέσεις, τις εισαγωγές;

Όσο δε δίνεται μια πειστική απάντηση σ’ αυτά τα ερωτήματα, όσο δεν παρουσιάζεται μια αξιόπιστη εναλλακτική λύση, η πλειοψηφία του ελληνικού λαού θα βρίσκεται σε σύγχυση, θα φοβάται για το αύριο και τελικά θα υποταχθεί στους άτεγκτους δανειστές και τους εγχώριους δωσίλογους. Παράλληλα, όσοι από τους οπαδούς της ρήξης, χωρίς γνώση της σημερινής οικονομικής πραγματικότητας, μιλούν για επιστροφή στη δραχμή, η οποία θα αφεθεί σε ελεύθερη διακύμανση στις χρηματαγορές και άρα θα υποστεί υποτίμηση σε σημαντικό ποσοστό, κάνουν έωλους υπολογισμούς για τον πληθωρισμό που θα δημιουργηθεί και προτείνουν την επιβολή ελέγχου στις εισαγωγές και καθιέρωση δελτίου σε καύσιμα, τρόφιμα κλπ., ουσιαστικά «ρίχνουν νερό στο μύλο» των δανειστών. Τα ίδια επιχειρήματα χρησιμοποιούν οι ξένοι επικυρίαρχοι και οι εγχώριοι μνημονιακοί για να τρομοκρατήσουν τους Έλληνες και να αποδείξουν, όχι ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος, αλλά ότι ο άλλος δρόμος είναι χειρότερος και πιο επώδυνος από τον ευρωμονόδρομο.

Ο μύθος του χρέους

Οι μνημονιακοί και οι περισσότεροι αντιμνημονιακοί έχουν πέσει στην παγίδα και επιδιώκουν να καταστήσουν το χρέος βιώσιμο. Βιωσιμότητα του χρέους σημαίνει να μπορεί η Ελλάδα να το εξυπηρετεί, δηλαδή να πληρώνει κάθε χρόνο τους τόκους και τα χρεολύσιά του. Η αποπληρωμή των τοκοχρεολυσίων μπορεί να γίνεται είτε από το μηχανισμό Στήριξης της Τριαρχίας των δανειστών είτε από τις περίφημες αγορές. Το χρέος με τον τρόπο αυτό δεν αποπληρώνεται αλλά ανακυκλώνεται. Η χώρα παίρνει νέα δάνεια για να πληρώνει τα παλαιά, ακόμα παίρνει νέα δάνεια για να πληρώνει τους ετήσιους τόκους, γι’ αυτό το χρέος δε μειώνεται, αλλά αυξάνεται. Μόνο το 2014, ύστερα από πέντε χρόνια, η Ελλάδα κατάφερε να καταγράψει ένα μικρό πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης των 630 εκατ. ευρώ, το οποίο στο σύνολό του πήγε στην αποπληρωμή των τόκων του χρέους. Συγκεκριμένα το 2014 οι τόκοι που πληρώθηκαν ήταν 6,9 δις. ευρώ, τα 6,3 δις. προήλθαν από νέο δανεισμό και σ’ αυτά προστέθηκαν τα 630 εκατ. που περίσσεψαν από τον προϋπολογισμό (έσοδα μείον δαπάνες).

Βιωσιμότητα του χρέους σημαίνει βιωσιμότητα της δουλείας του λαού και βιωσιμότητα της ελληνικής αποικίας.

Ουσιαστικά για το χρέος η Ελλάδα δεν πληρώνει τίποτα, γιατί χρεολύσια και τόκοι ανακυκλώνονται. Γιατί λοιπόν είναι πρόβλημα το χρέος; Η απάντηση είναι απλή:το χρέος είναι ένα πολεμικό εργαλείο για το γεωπολιτικό έλεγχο της χώρας.Μπορεί να μην πληρώνουμε από τους φόρους τα τοκοχρεολύσια αλλά η πατρίδα μας εξαρτάται από τους δανειστές για την ανακύκλωση του χρέους. Αν δεν υπάρξει ανακύκλωση χρεοκοπούμε.

Απ’ όλα τα ανωτέρω γίνεται φανερό ότι όσοι λένε να διαγράψουμε το χρέος για να έχουμε λεφτά για μισθούς, συντάξεις, για τα νοσοκομεία, την παιδεία κλπ. κάνουν ένα μεγάλο λάθος. Το χρέος όπως είπαμε δεν το πληρώνουμε με λεφτά που έχουμε αλλά με λεφτά που δανειζόμαστε. Γι’ αυτό οι δανειστές δε θα μας αφήσουν ποτέ να απαλλαγούμε από το χρέος. Επειδή το χρέος δε μπορούμε να το αποπληρώσουμε, πρέπει να το διαγράψουμε μονομερώς και να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις ώστε η χώρα μας να μη χρειάζεται να δανείζεται στο μέλλον – αναφέρομαι σε εξωτερικό και όχι σε εσωτερικό χρέος. Πώς θα γίνει αυτό;

Εθνικό νόμισμα

Πριν από οποιαδήποτε απόπειρα διαγραφής του χρέους πρέπει η Ελλάδα να θέσει σε κυκλοφορία το δικό της εθνικό νόμισμα, τη Νέα Δραχμή. Αν επιχειρηθεί διαγραφή του χρέους εντός του ευρώ θα είναι καταστροφή. Η χώρα θα καταρρεύσει από έλλειψη ρευστότητας, οι τράπεζες θα «στεγνώσουν» και η οικονομία θα πάψει να λειτουργεί. Θυμίζουμε ότι η ρευστότητα σήμερα ελέγχεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), στην οποία έχουμε παραχωρήσει το αποκλειστικό δικαίωμα να κόβει και να κυκλοφορεί τα χαρτονομίσματα του ευρώ. Οι ελληνικές τράπεζες «αναπνέουν» μέσω της ρευστότητας που χορηγείται από το μηχανισμό ELA της ΕΚΤ. Η επιστροφή στη Νέα Δραχμή πρέπει να είναι εθνική επιλογή και να γίνει μ’ ένα σχέδιο καλά μελετημένο σ’ όλες τις λεπτομέρειές του. Με το εθνικό νόμισμα:

Θα αποκατασταθεί η εθνική κυριαρχία, δηλαδή η εκάστοτε κυβέρνηση θα μπορεί να εφαρμόζει την πολιτική για την οποία ψηφίστηκε από τον ελληνικό λαό χωρίς να χρειάζεται να παίρνει την άδεια των δανειστών ή να βρίσκει ισοδύναμα δημοσιονομικά μέτρα.
Θα εξασφαλιστεί η απαραίτητα ρευστότητα για τη λειτουργία της οικονομίας και την ανακεφαλαιοποίηση, αν απαιτηθεί, του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Θα μπορεί να εφαρμοστεί μια εθνική αναπτυξιακή πολιτική με τη χρηματοδότηση, μέσω αύξησης της νομισματικής κυκλοφορίας, ενός μεγάλου προγράμματος δημόσιων και ιδιωτικών παραγωγικών επενδύσεων. Με το πρόγραμμα αυτό προοδευτικά θα μειωθεί η ανεργία και θα αυξηθούν οι μισθοί, οι συντάξεις και τα εισοδήματα.
Το όποιο τμήμα του χρέους αναγνωριστεί θα μπορεί να μετατραπεί από ευρώ σε δραχμές και να αποπληρωθεί σε δραχμές. Θυμίζουμε ότι το 2002 που μπήκαμε στο ευρώ το 75% του ελληνικού Δημόσιου Χρέους ήταν σε δραχμές και σε μια νύχτα μετατράπηκε σε ευρώ. Τα 36 τρισεκ. δραχμές του 2001 έγιναν 105 δις. ευρώ το 2002.
Αφού η χώρα θα έχει θωρακίσει την οικονομία της με το εθνικό νόμισμά της, τότε θα προχωρήσει στην καταγγελία των δύο Δανειακών Συμβάσεων και την παύση πληρωμής των τοκοχρεολυσίων.

Πώς θα γίνει η μετάβαση στη Νέα Δραχμή

Τα βήματα για το πέρασμα από το ευρώ στο εθνικό νόμισμα είναι εν συντομία τα ακόλουθα:

Εθνικοποίηση της Τράπεζας της Ελλάδος, ώστε να πάψει να αποτελεί θυγατρική της ΕΚΤ και παραχώρηση σ’ αυτήν του εκδοτικού δικαιώματος.
Τοποθέτηση κρατικού επιτρόπου σε όλες τις τράπεζες που λειτουργούν στην Ελλάδα για έλεγχο νομισματικής πολιτικής. Σημειωτέον στις τρείς από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες το κράτος διαθέτει την πλειοψηφία των μετοχών.
Απαγόρευση της ελεύθερης διακίνησης των κεφαλαίων για να μη βγαίνουν οι καταθέσεις στο εξωτερικό.
Εισαγωγή της Νέας Δραχμής με ισοτιμία ένα προς ένα σε σχέση με το ευρώ και στη συνέχεια «κλείδωμα» της ισοτιμίας αυτής, όπως έχουν κάνει πολλές χώρες. Έτσι ένας μισθός 1000 ευρώ θα γίνει 1000 δραχμών, μια σύνταξη 700 ευρώ θα γίνει 700 δραχμών, μια τηλεόραση 300 ευρώ θα κοστίζει 300 δραχμές, ένα δάνειο 80.000 ευρώ θα γίνει 80.000 δραχμών κ.ο.κ.
Έπειτα ένα μικρό μεταβατικό διάστημα, μέχρι να κυκλοφορήσει σε φυσική μορφή το εθνικό νόμισμα, όλες οι συναλλαγές στο εσωτερικό της χώρας θα γίνονται μόνο σε δραχμές.
Όλες οι καταθέσεις σε ευρώ ή άλλα νομίσματα θα παραμείνουν ως καταθέσεις σε συνάλλαγμα, για να μην υπάρχει καμιά ανησυχία για ενδεχόμενη υποτίμηση της δραχμής και θα είναι εγγυημένες στο σύνολό τους και ανεξαρτήτως ύψους από το κράτος. Όταν η ανάληψη των καταθέσεων γίνεται για δαπάνες του πολίτη στην εσωτερική αγορά το σχετικό ποσό θα μετατρέπεται σε δραχμές. Παράδειγμα: κάποιος θέλει να αγοράσει ένα ψυγείο που κοστίζει 800 δραχμές θα πηγαίνει στην τράπεζα και από το λογαριασμό του σε ευρώ θα «σηκώνει» 800 ευρώ κι η τράπεζα θα του δίνει 800 δραχμές, γιατί το ψυγείο θα αγοραστεί σε δραχμές.
Όσοι θέλουν να ταξιδέψουν στο εξωτερικό θα μπορούν να παίρνουν συνάλλαγμα είτε απ’ αυτό που έχουν στο λογαριασμό τους, είτε μετατρέποντας δραχμές σε ευρώ λίρες, δολάρια κλπ. μέσω των τραπεζών. Το ίδιο θα συμβαίνει και για το σπουδαστικό συνάλλαγμα των Ελλήνων φοιτητών του εξωτερικού. Στις περιπτώσεις αυτές θα υπάρχει ένα ανώτατο πλαφόν, όπως συνέβαινε πριν την καθιέρωση του ευρώ, για να μην καταστρατηγείται η απαγόρευση της ελεύθερης διακίνησης κεφαλαίων.
Η πληρωμή των υποχρεώσεων ιδιωτών και επιχειρήσεων στο εξωτερικό π.χ. για την εισαγωγή προϊόντων, θα γίνεται σε συνάλλαγμα, είτε από αυτό που διαθέτουν οι ενδιαφερόμενοι στους λογαριασμούς τους είτε από τη μετατροπή των Νέων Δραχμών σε ευρώ, δολάρια κλπ. μέσω των τραπεζών. Καμιά ανησυχία δεν πρέπει να υπάρχει για την επάρκεια συναλλάγματος και αυτό γιατί το Ισοζύγιο Εξωτερικών Συναλλαγών της χώρας είναι ήδη πλεονασματικό. Το Ισοζύγιο παρουσίαζε το 2009 έλλειμα 18 δις. ευρώ αλλά το 2014, λόγω της εσωτερικής υποτίμησης που μείωσε τα εισοδήματα άρα και τις εισαγωγές, εμφάνισε πλεόνασμα 1,8 δις. Οι εισπράξεις της Ελλάδας σε συνάλλαγμα από τις εξαγωγές αγαθών, τον τουρισμό και τη ναυτιλία, καλύπτουν τις πληρωμές για όλες τις εισαγωγές που γίνονται σήμερα. Αυτός είναι ο λόγος που δεν απαιτείται ούτε υποτίμηση της Νέας Δραχμής, ούτε δελτίο στα προϊόντα. Υποτίμηση ενός νομίσματος γίνεται μόνο για να ισοσκελίσει το Ισοζύγιο Εξωτερικών Συναλλαγών. Αν η πολιτική που θα ακολουθηθεί διαφυλάξει ισοσκελισμένο το ισοζύγιο τότε δε θα υπάρξει κανένα απολύτως πρόβλημα.