Mια συμβολή στη συζήτηση του Πανελλαδικού
Διήμερου της Αριστερής Ενότητας
Από τους :
Μάγδα Γεωργουλοπούλου
(Μαθηματικό ΕΚΠΑ)
Εύα Σοφουλάκη
(Αρχιτεκτονική ΕΜΠ)
Βενετία Σταμοπούλου
(ΑΣΟΕΕ)
Βασίλης Γεροδήμος
(Ηλεκτρολόγων Μηχανικών ΑΠΘ)
Μάνος Στρατάκης
(Βιολογικό Ηρακλείου)
Αχιλλέας Σκούρτας
(Ιστορικό-Αρχαιολογικό Ρεθύμνου)
Δημοσιεύεται στο ΔΡΟΜΟ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ, 21.3.15
Το 2015, αναμφίβολα, αποτελεί μια από τις σημαντικότερες χρονιές
των μεταπολιτευτικών χρόνων. Κι αυτό γιατί σημαδεύτηκε από την έκφραση της
βαθιάς οργής της πλειοψηφίας του λαού απέναντι στους εκφραστές του μνημονιακού
καθεστώτος σε συνδυασμό με την ελπίδα ότι τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν. Η
εκλογή της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ αποτέλεσε τομή και εναρκτήριο λάκτισμα για
μια νέα φάση. Οι πρώτες κιόλας στιγμές αυτής της νέας, ιδιότυπης κατάστασης
έδειξαν ότι κάθε προσπάθεια σύγκρουσης με την εποπτεία και τη διαρκή οικονομική
και κοινωνική καταστροφή που ώς τώρα συντελούνταν στον τόπο, θα βρει τον λαό
σύμμαχο και συμπαραστάτη.
Παράλληλα, έχει αρχίσει να γίνεται φανερό ότι η απεμπλοκή της
χώρας από τα μνημονιακά δεσμά, δεν είναι μια στιγμή, η αλλαγή απλά μιας
κυβέρνησης ή απλά μια σειρά νομοθετικών ρυθμίσεων. Άλλωστε, το μνημονιακό
καθεστώς δεν είναι μόνο οι χιλιάδες νόμοι που τσουβαλιάστηκαν σε fast track
ψηφοφορίες. Είναι και το ντόπιο πολιτικό σύστημα, η διαφθορά και η νοοτροπία
που εκείνο προώθησε, τα ΜΜΕ, το κουρέλιασμα της δημοκρατίας στον τόπο, αλλά και
η επιτροπεία που έχει
επιβληθεί στη χώρα .Κάθε προσπάθεια για να περάσει ο τόπος σε μια νέα
σελίδα, καλείται σήμερα να αναμετρηθεί με την ανατροπή και τροποποίηση όλων των
παραπάνω όρων. Και είναι φανερό ότι, όσο καλές και αν είναι οι προθέσεις ενός
φορέα ή μιας κυβέρνησης, αυτή η υπόθεση δεν μπορεί να περατωθεί χωρίς
τεράστιους λαϊκούς αγώνες και ένα μεγάλο ρεύμα που θα απαιτεί να αλλάξει σελίδα
στον τόπο.
Διάλυση του πανεπιστημίου
ως κοινωνικού χώρου
Με τον ίδιο τρόπο που η απεμπλοκή της χώρας από το μνημονιακό
καθεστώς δεν αποτελεί στιγμή, αλλά μακρά και επίπονη διαδικασία, το
νεοφιλελεύθερο πανεπιστήμιο, όπως αυτό διαμορφώνεται τα τελευταία χρόνια, και
ακόμα πιο έντονα την τελευταία πενταετία, δεν μπορούμε να πούμε ότι έχει
τελειώσει. Διαπιστώνουμε πως όλες οι μεταρρυθμίσεις και νόμοι που αφορούσαν την
Ανώτατη Εκπαίδευση τα τελευταία χρόνια, από το νόμο Διαμαντοπούλου έως το
Σχέδιο Αθηνά και από τις διαγραφές φοιτητών έως και τα Συμβούλια Διοίκησης, «χτυπούσαν»
όχι μόνο τα φοιτητικά δικαιώματα αλλά, κυρίως, το πανεπιστήμιο ως μαζικό
κοινωνικό χώρο.
Προώθησαν την εργαλειακή αντίληψη της ανώτατης εκπαίδευσης και
της επιστήμης, τη δημιουργία σχέσεων ανταγωνισμού και την κυριολεκτική υλική
και ιδεολογική διάλυση της δημόσιας και δωρεάν εκπαίδευσης. Έτσι, η προηγούμενη
προσπάθεια διάλυσης ορίζονταν τόσο από ένα νομικό σκέλος και μια ιδιαίτερη
νοοτροπία όσο και από την υπονόμευση της σχέσης του πανεπιστημίου με την
κοινωνία. Έτσι, οι αλλαγές που πρέπει να συντελεστούν πρέπει να είναι πολύ
μεγάλες και βαθιές, ενώ απαιτούν αγώνα και ενάντια στην αντίληψη του στείρου
επιστημονισμού και του πανεπιστημίου ως χώρου επιστημονικής κατάρτισης και
μόνο. Η ίδια, όμως, η κατάσταση που επικρατεί μέσα στα πανεπιστήμια διαμορφώνει
και τα σημερινά ταυτοτικά στοιχεία της φοιτητικής ιδιότητας. Και ενώ μέσα στις
σχολές υπάρχει πολύς κόσμος που προβληματίζεται, δεν εκφράζεται από τον τρόπο
που διεξάγεται η πολιτική συζήτηση. Υπάρχει, λοιπόν, μια δυναμική που
περιορίζεται σημαντικά από τις υπάρχουσες δομές και φέρνουν σημαντικό κομμάτι
του φοιτητικού κόσμου στο ρόλο του παρατηρητή. Θα πρέπει, λοιπόν, να
αναζητήσουμε νέους τρόπους, νέα εργαλεία, που να «χωράνε» όλο και
περισσότερους, που να προωθούν τη δημοκρατία και τη χειραφέτηση. Αυτό δε
χρειάζεται αναγκαστικά να σημαίνει εγκατάλειψη όλων των προηγούμενων δομών,
αλλά πιθανότατα αμφισβήτηση ή τροποποίηση ή ο,τιδήποτε άλλο φανεί χρήσιμο ή
αναγκαίο.
Τι πανεπιστήμιο θέλουμε
Μια συλλογικότητα που θέλει να παίξει ρόλο σε διαδικασίες όπως
οι παραπάνω δεν αρκεί να αποτελεί απλά μοχλό υποβοήθησης μιας κεντρικής
προσπάθειας. Δεν αρκεί ένας τέτοιος τρόπος ύπαρξής μας στη νέα πραγματικότητα
που διαμορφώνεται. Χρειάζεται να καταπιαστούμε με πιο δημιουργικές διεργασίες
και συζητήσεις.
Η Αρ.Εν. πρέπει να ανοίξει πλατιά και με όσο περισσότερο κόσμο
γίνεται, τη συζήτηση για το τι πανεπιστήμιο θέλουμε. Και αυτή η συζήτηση ή το
όποιο «αποτέλεσμά» της, δεν μπορεί να αποτελεί προϊόν μερικών σχημάτων ή απλά
μιας σειράς συνελεύσεων. Χρειάζεται να εμπλακεί πολύς κόσμος, να σκεφτεί, να
συζητήσει και να παράγει άποψη γύρω από το ζήτημα της μεγάλης αλλαγής που
απαιτείται και να συγκροτηθεί με βάση αυτή. Να συγκρουστεί πολιτικά και
ιδεολογικά με την παλιά και τωρινή κατάσταση πραγμάτων και ό,τι τη συντηρεί. Να
απελευθερωθούν δυνάμεις και δημιουργικότητα που κραυγαλέα, λείπουν και
ασφυκτιούν από την πραγματικότητα του φοιτητικού συνδικαλισμού. Μία τέτοια
διαδικασία θα έχει διάρκεια και σίγουρα δεν θα είναι εύκολη. Θα είναι όμως και
πολύ πιο ενδιαφέρουσα από οτιδήποτε άλλο μπορεί να κάνουμε.