του Γιάννη Χρυσοβέργη
ΠΗΓΗ : ΑΤΑΚΤΟΣ ΛΟΓΟΣ
Παρά την εμφανή
ανακούφιση των κοινοτικών παραγόντων για την αποφυγή του ναυαγίου στο χθεσινό
Eurogroup και την πεποίθηση που εξέφρασαν πως πρόκειται για ανακωχή τεσσάρων
μηνών, το κοινό κείμενο μπορεί να αποδειχθεί απλή κατάπαυση του πυρός διάρκειας
δυο μόλις ημερών.
Επί της ουσίας το κοινό
ανακοινωθέν επιτρέπει στους πάντες να αισθάνονται νικητές. Όμως τίποτα δεν έχει
συμφωνηθεί, ούτε καν το τι θεωρείται μονομερής ενέργεια. Το επόμενο τετράμηνο
θα είναι πολύ θερμό.
Είχα σχεδόν τρεις μήνες να γράψω και όχι
τυχαία. Από τη μια οι εξοντωτικές συνθήκες εργασίας των τελευταίων μηνών άφηναν
λίγο χρόνο για νηφάλια σκέψη. Από την άλλη, είχα την αίσθηση πως για όλα όσα
συνέβησαν σε αυτό το πυκνό τρίμηνο Νοεμβρίου - Φεβρουαρίου είχα ήδη μιλήσει από
καιρό. Κι ότι δεν είχε νόημα να μηρυκάζω τα ίδια και τα ίδια.
Όμως χθες το βράδυ υπήρξε ένα γεγονός:
ένα κείμενο συμφωνίας μεταξύ της Ελλάδας και της Γερμανίας
με τη μορφή κοινής ανακοίνωσης του Eurogroup.
Τα όσα ακολούθησαν την υπογραφή του εν
λόγω κειμένου ασφαλώς παραπέμπουν, σε δυο αριστουργήματα του θεάτρου και του
κινηματογράφου, τα οποία με γλαφυρότητα αποδίδουν την πάγια συνήθεια των
Ευρωπαϊκών συμφωνιών: το πώς ένα γεγονός μπορεί να υποκρύπτει περισσότερες της
μιας πραγματικότητες. Ο λόγος για τη σχεδόν ενός αιώνα (1916) κωμωδία του
Λουίτζι Πιραντέλλο «Έτσι είναι, αν έτσι νομίζετε» και το ηλικία 65 ετών του
Ακίρα Κουροσάβα «Ρασομόν».
Πέρα όμως από τους εκατέρωθεν
πανηγυρισμούς υπάρχει μια αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα. Η γερμανική
κυβέρνηση απέτυχε, προς το παρόν, στην προσπάθειά της να θέσει την ελληνική
προ του διλήμματος: «ή εφαρμόζετε όσα δεσμεύτηκε ο Σαμαράς ή καταρρέετε
οικονομικά». Κάτι που αν όχι για την Άγγελα Μέρκελ, για τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε
είχε παρει τη μορφή «ζητήματος τιμής».
Η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να
κατόρθωσε να ανοίξει τη συζήτηση για το ύψος του πρωτογενούς
πλεονάσματος, απέτυχε όμως, προς το παρόν επίσης, να ανοίξει
το ζήτημα της απομείωσης του χρέους και, το σημαντικότερο, να θέσει
επί τάπητος την άμεση αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης.
Θα μπορούσε η ελληνική
πλευρά να είχε επιτύχει κάτι καλύτερο; Μπορεί ναι, μπορεί όμως και όχι.
Σε κάθε περίπτωση εδώ δεν υπάρχει λόγος να
ασχοληθούμε με τις αντιδράσεις της ΝΕΑΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ και του ΠΑΣΟΚ, οι οποίες
μπορούν να συγκριθούν μόνο με αυτές των ποδοσφαιριστών που τέθηκαν εκτός
αποστολής της ομάδας επειδή ο προπονητής τους δεν άντεχε πλέον να τους βλέπει
να βάζουν αυτογκόλ κι από την εξέδρα πλέον γιουχάρουν τους συμπαίκτες τους γιατί
έχασαν ευκαιρίες.
Όμως για να απαντήσουμε στο παραπάνω
ερώτημα πρέπει προηγουμένως να απαντήσουμε σε ένα άλλο: «Μπορούσε ο
ΣΥΡΙΖΑ να κρατήσει πιο σκληρή στάση;»
Η απάντηση θα ήταν ναι αν το κυβερνόν
κόμμα ήταν έτοιμο να διαχειριστεί μια κήρυξη χρεοκοπίας εντός της Ευρωζώνης και
το ενδεχόμενο άμεσης ή έμμεσης εξόδου από αυτήν στο αμέσως επόμενο
διάστημα.
Δεν ήταν όμως έτοιμο, κι αυτό το γνωρίζαμε
κι εμείς και οι λοιποί Ευρωπαίοι. Κατά μείζονα λόγο που, με εξαίρεση μέρος της
Αριστερής Πτέρυγας του ΣΥΡΙΖΑ, για κανέναν άλλο στο κυβερνόν κόμμα κάτι τέτοιο
δεν αποτελούσε πολιτική επιλογή.
Ακόμα περισσότερο όμως η κήρυξη χρεοκοπίας
ήταν εκτός της εντολής με την οποία μέχρι σήμερα στηρίζει την κυβέρνηση ποσοστό
των πολιτών πολύ μεγαλύτερο του αθροίσματος των δυο κυβερνώντων κομμάτων.
Με αυτά τα δεδομένα η κυβέρνηση ορθώς
προέβη στις υποχωρήσεις που έκανε, πολύ περισσότερο που αυτές της επέτρεψαν να
δημιουργήσει συμμαχίες στις ευρωπαϊκές κοινωνίες ανύπαρκτες ως σήμερα.
Κι εδώ πρέπει να υπενθυμίσουμε την αξία
των διαδηλώσεων χιλιάδων πολιτών (από 2.000 σε Παρίσι και Λονδίνο, πάνω από
10.000 σε Ρώμη και Βαρκελώνη) υπέρ «του ελληνικού λαού». Τέτοιες
διαδηλώσεις είχαν να γίνουν από την εποχή της δικτατορίας. Κι αυτό μπορεί
να φανεί πολύ χρήσιμο στη συνέχεια.
Πέρα όμως από αυτά είναι προφανές
ότι η εσκεμμένη ασάφεια του κειμένου επιτρέπει τόσες πολλές
αυθαίρετες ερμηνείες, που καθίσταται προφανές πως στους επόμενους
τέσσερις μήνες θα διεξάγεται ένας πόλεμος κι όχι μια διαπραγμάτευση.
Το σκηνικό της περασμένης εβδομάδας θα
επαναληφθεί πολλές φορές μέσα στους επόμενους μήνες. Αρχής γενομένης,
πιθανότατα από την Τρίτη, όταν η Γερμανία και όχι μόνο, ενδέχεται να θεωρήσουν
ανεπαρκείς τις μεταρρυθμίσεις που θα υποβάλει η ελληνική κυβέρνηση.
Από την ευελιξία και τη δυνατότητα της
κυβέρνησης να γεννά συμμαχίες με τις ευρωπαϊκές κοινωνίες θα εξαρτηθούν πάρα
πολλά. Ο στόχος της είναι να κερδίσει χρόνο. Σε πρώτη φάση
μέχρι το Μάιο, οπότε από το ενδεχόμενο καλό αποτέλεσμα του PODEMOS στις
δημοτικές και περιφερειακές εκλογές στην Ισπανία μπορεί να ανοίξει ο δρόμος και
για νέα κυβερνητική πλειοψηφία στις βουλευτικές εκλογές του Νοεμβρίου.
Αν η κυβέρνηση αντέξει ως τότε, πολλά θα
αλλάξουν. Όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε όλη την Ευρώπη. Και μαζί με το βασιλικό
θα ποτιστεί κι η γλάστρα.