Φιρί-φιρί το πάει ο Ανδρουλάκης, μια και το «ακούγεσθαι» του είναι δεύτερη φύση…. Εξ ου και τα δελτία θυέλλης που εκδίδει μέσω του προσωπικού του ιστότοπου προς τους ΣΥΡΙΖΑΙΟμένους, και για την ακρίβεια προς την ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ.
Πολλές φορές έχει το στυλ αριστερού Τειρεσία, πράγμα που παραβλάπτει γενικώς το νεωτεριστικό του φαίνεσθαι, άλλοτε όμως χτυπάει διάνα το μήλο, σαν τον Γουλιέλμο Τέλο ή σαν τον Λένιν- εάν για μια στιγμή υποθέταμε ότι ο τελευταίος δεν ήταν εξπέρ στον «χρονισμό» του πολιτικού γεγονότος αλλά τοξότης….
Μερικές πάντως από τις συστάσεις του Ανδρουλάκη είναι αναντίρρητα σοφές. Αντιγράφω μια απ’ όλες, που έχει το προσόν να μιλάει με τη γλώσσα των αριθμών- των πιθανώς μελλοντικών αλλά και των περασμένων, που εύκολα ξεχάσθηκαν :
ο κανόνας του 70% ή της συμπάθειας
Αν θες πράγματι να κυβερνήσεις εν μέσω κρίσης χρειάζεσαι καταρχήν ένα 25% ισχυρής πολιτικής - ιδεολογικής εκπροσώπησης και αισθηματικής πυκνότητας. Κι άλλο ένα 20-25% ψηφοφόρων με πιο χαλαρή εκπροσώπηση και αισθηματική σχέση μέσω προγραμματικής πολυσυλλεκτικότητας ή πολιτικών συμμαχιών. Τέλος τουλάχιστον ακόμη ένα 25% ανθρώπων που λένε “δεν πάει το χέρι μου να τον ψηφίσω αλλά τον ακούω, θέλω να ξέρω πού το πάει, καταλαβαίνω τις δυσκολίες του, θα του δείξω ανοχή ή και θα στηρίξω ότι θετικό κάνει”. Θα πας χαμένος, άκλαυτος αν στην πρώτη δύσκολη στροφή της κατάστασης αποδειχθεί ότι ο βαθύς σου πυρήνας -ας πούμε το 3%- ξέρει μόνο την αφαίρεση, τη διαίρεση και τον πολλαπλασιασμό των αρνητικών αισθημάτων.
ΟΛΟ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΑΝΔΡΟΥΛΑΚΗ
η μοιραία στροφή
Πάει καιρός που έκανες το κάρβουνο χρυσάφι. Πάει, πήρες την οριακή στροφή, τη μοιραία, που και χρυσάφι να πιάσεις κάρβουνο γίνεται, οι “μπαταρίες” σου αδειάζουν και οι πιο έξυπνες ιδέες σου πέφτουν στην ανυποληψία και κολλά πάνω σου η γλίτσα του great looser κι ύστερα του γεννημένου χαμένου, του born looser.
οι ιστορίες πουλούν
“Τα γεγονότα, τα γεγονότα μετρούν”, επέμενε. “Ναι, τα γεγονότα μετρούν αλλά οι ιστορίες πουλούν”, του απάντησε.
η λαχτάρα σου για αυτοεξαπάτηση
“Κάθε στρατηγική πρέπει να γίνεται ιστορία, σενάριο με αρχή, μέση και ένα κάπως ανοιχτό τέλος”, αποφάνθηκε. “Σωστά αλλά οι δικές σου ιστορίες παραπλανούν περισσότερο εσένα και τους φίλους σου παρά τους εχθρούς σου. Η λαχτάρα σου για αυτοεξαπάτηση είναι απεριόριστη”.
σε τύφλωσε η “Θεωρία των Παιγνίων”
Σε τύφλωσε η “Θεωρία Παιγνίων” γιατί αυτή βασίζεται στο αξίωμα ότι όλα τα πρόσωπα κάτω από τις ίδιες περιστάσεις και τους ίδιους στόχους θα κάνουν τις ίδιες επιλογές. Δεν αφήνει χώρο στο ένστικτο, τη διαίσθηση, το απροσδόκητο, το παράλογο. Είναι συνεπώς ακατάλληλη στη συγκεκριμένη ανάλυση μιας συγκεκριμένης κατάστασης.
έχασες από τα “αποδυτήρια”
Σε προειδοποίησε ο Παλαιός: “όλες οι μάχες κερδίζονται ή χάνονται πριν τα αντίπαλα στρατεύματα συναντηθούν στο πεδίο της μάχης”. Δεν τ’ άκουσες και χάνεις από τα “αποδυτήρια”.
καιρός να δείξεις
“Καιρός να δείξεις ποιος είναι το αφεντικό”.
γρήγορο κτύπημα
Αν πας για διμέτωπο φρόντισε τουλάχιστον να τελειώσεις σύντομα τον “πόλεμο” μ’ ένα γρήγορο αποφασιστικό κτύπημα. Διαφορετικά ο χρόνος θα γίνει ο αντίπαλός σου.
άργησες…
Ο ποιητής σου είπε:
Άργησες πολύ, το ‘χασες το τρένο,
άργησες πολύ, δε σε περιμένω
το timing
Πολύ νωρίς - πολύ αργά: Ο χρόνος τελικά είναι το παν!
στις “25”!
Ο Παλαιός των Ημερών είπε: “στις 24 είναι νωρίς, στις 26 αργά.” Κάθε πολιτική κίνηση δηλαδή έχει ένα βέλος χρόνου -μια αφετηρία, ένα μήκος, μια κλιμάκωση. Σ’ αυτά τα χρονικά όρια με μια ελάχιστη σχετική ενέργεια -ένα μικρό σπρώξιμο- επιτυγχάνεις το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα. Έξω απ’ αυτά τα όρια μπορεί ακόμα και πολλαπλάσιες προσπάθειές σου να έχουν το εντελώς αντίθετο αποτέλεσμα.
Γουλιέλμος Τέλλος
Σε οριακές -σπάνιες- καταστάσεις το “στις 24 νωρίς, στις 26 αργά” υπονοεί μια ανεπανάληπτη, ανεπίστρεπτη στιγμή, στις “25” που τα παίζεις όλα για όλα -ή τώρα ή ποτέ!- όπως ο Γουλιέλμος Τέλος σημάδεψε με το τόξο το μήλο πάνω στο κεφάλι του παιδιού. Συνήθως όμως το έργο που παίζεται στις “25” δεν είναι μονόπρακτο -μια κι έξω- και σ’ αυτή την παρεξήγηση οφείλονται αρκετές πολιτικές τραγωδίες.
το ασυνήθιστο
Άδραξε το ασυνήθιστο, το μοναδικό της στιγμής!
ο συγχρονισμός με την ιστορία
Ηγέτης γίνεσαι όταν το εσωτερικό σου ρολόι συγχρονίζεται με το ρολόι της ιστορίας. Ηγέτης -κι όχι απλώς Πρόεδρος ή Γραμματέας- γίνεσαι όταν το εσωτερικό σου κάλεσμα συγχρονίζεται με το κάλεσμα της ιστορίας. Στο βίο σου παρουσιάζεται μία, άντε το πολύ δύο, εξαιρετικά σπάνια τρεις “χρυσές ευκαιρίες”, όσες και οι πιθανότητες αιφνίδιου “θανάτου”. Στη συνήθη όμως ροή του χρόνου είτε τα ρολόγια είναι ξεκούρδιστα είτε δε σε καλεί κανείς.
η γρήγορη, η αργή
Ο ένας τα πάει καλά μόνο στην πρώτη, τη γρήγορη αντανακλαστική, ενστικτώδη και διαισθητική σκέψη και απόφαση. Ο άλλος στη δεύτερη, την αργή, τη συνειδητή, αναλυτική και ζυγισμένη στρατηγική σκέψη και απόφαση. Τους λείπει το άλλο μισό για να γίνουν ηγέτες.
Για ποιον δουλεύει;
Δεν έχεις οξεία αίσθηση του χρόνου: ακόμη δεν κατάλαβες αν ο χρόνος δουλεύει υπέρ ή εναντίον σου.
ασάφεια ή ζυγισμένο ρίσκο;
Διφορούμενη ασάφεια και ακαθόριστη αβεβαιότητα; Ή ζυγισμένο ρίσκο και μετρήσιμη πιθανότητα για το αν θα συμβεί το ένα ή το άλλο; “Κακό που το ξέρεις μικρότερο κακό”, λέει ο λαός. Ψηφοφόροι και επενδυτές εμφανίζουν ισχυρότερη ροπή στην “αποφυγή ασάφειας” (ambiguity aversion). Υστερείς φίλε επικίνδυνα σ’ αυτό το θεμελιώδες ζήτημα της Σεναριακής Στρατηγικής Σκέψης: στο πέρασμα δηλαδή από την πρώτη κατάσταση στη δεύτερη.
κόκκινες και μαύρες μπάλες
Βάλε σ’ ένα αδιαφανές βάζο είκοσι μπαλάκια, δέκα κόκκινα, δέκα μαύρα. Σ’ ένα δεύτερο βάζο βάλε πάλι είκοσι μπαλάκια αλλά με άγνωστη σύνθεση σε κόκκινα - μαύρα. Φώναξε όποιους θες να στοιχηματίσουν με ένα ποσό για το χρώμα της μπάλας που θα τραβηχτεί από όποιο βάζο επιλέξουν. Όσες φορές και να επαναλάβεις το πείραμα η προτίμηση θα είναι μεγαλύτερη για το πρώτο βάζο, του μετρήσιμου ρίσκου. Οι άνθρωποι νιώθουν μεγαλύτερη οικειότητα και ασφάλεια εκεί που διαθέτουν περισσότερες πληροφορίες.
κάνεις τον έξυπνο
Κάνεις πολύ τον έξυπνο. Καλύτερα να κρατάς υπό έλεγχο τις φαντασιώσεις σου όπως και τις προσδοκίες των άλλων, να παραμένεις cool, να είσαι συγκεντρωμένος στις απαιτήσεις της “μάχης” όπως εξελίσσεται -έτοιμος να αδράξεις την καθοριστική στιγμή. Ξεχνάς ότι η τέχνη της στρατηγικής έχει κι αυτή τα όριά της.
the next stage
Καλό να βλέπεις πολλές φάσεις μπροστά. Κι ακόμα καλύτερο να συγκεντρωθείς στο πέρασμα από τη σημερινή φάση στην επόμενη (the next stage). Κρατήσου γερά από τις προκλήσεις του παρόντος, μη χάνεσαι στις αφηρημένες υποσχέσεις του μέλλοντος.
η γραμμή του μετώπου
Άργησες πολύ: η γραμμή του μετώπου έχει μετατοπιστεί, η μέθοδος του “πολέμου” έχει μεταβληθεί. Κόλλησες σε λάθος μέτωπο με λάθος μέθοδο.
Τρόικα: από τα Δερβενάκια στο Ναυαρίνο
Οι καπετάνιοι του ‘21 κόλλησαν στη νικηφόρο παλαιά μέθοδο “Δερβενάκια” και χλέυαζαν αυτάρεσκα τις δυτικότροπες πολεμικές μεθόδους του Ιμπραήμ. Έτσι επήλθε ο αφανισμός της επανάστασης και μπήκε η ταπεινωτική σφραγίδα της Τρόικας των Μεγάλων Δυνάμεων στην πρώτη ιδρυτική πράξη του νέου ελληνικού κράτους.
μαζί και χώρια
Προχωράτε χωριστά - κτυπάτε ενωμένοι! March divided - struck united, τους συμβούλεψε ο “στρατηγός”.
τρεις σε ένα
Σου είπα: “ποτέ τριμέτωπο!”. Ωστόσο είναι πολύ καλό όταν διαφορετικοί “στρατοί” συγκλίνουν από διαφορετικές κατευθύνσεις στο ίδιο μέτωπο εναντίον του ίδιου αντιπάλου.
ο κανόνας του 70% ή της συμπάθειας
Αν θες πράγματι να κυβερνήσεις εν μέσω κρίσης χρειάζεσαι καταρχήν ένα 25% ισχυρής πολιτικής - ιδεολογικής εκπροσώπησης και αισθηματικής πυκνότητας. Κι άλλο ένα 20-25% ψηφοφόρων με πιο χαλαρή εκπροσώπηση και αισθηματική σχέση μέσω προγραμματικής πολυσυλλεκτικότητας ή πολιτικών συμμαχιών. Τέλος τουλάχιστον ακόμη ένα 25% ανθρώπων που λένε “δεν πάει το χέρι μου να τον ψηφίσω αλλά τον ακούω, θέλω να ξέρω πού το πάει, καταλαβαίνω τις δυσκολίες του, θα του δείξω ανοχή ή και θα στηρίξω ότι θετικό κάνει”. Θα πας χαμένος, άκλαυτος αν στην πρώτη δύσκολη στροφή της κατάστασης αποδειχθεί ότι ο βαθύς σου πυρήνας -ας πούμε το 3%- ξέρει μόνο την αφαίρεση, τη διαίρεση και τον πολλαπλασιασμό των αρνητικών αισθημάτων.
η Άλφα - Βήτα
Παντού και πάντοτε πολιτική είναι η επιστήμη και η τέχνη των συμμαχιών. Η ικανότητα να εξασφαλίζεις έστω ένα προσωρινό, ταλαντευόμενο σύμμαχο. Θα υποστείς πρωτοφανή πανωλεθρία αν βλέπεις τους δικούς σου από τη μια μεριά κι όλους τους άλλους απέναντι σαν μια αδιαφοροποίητη εχθρική μάζα.
ο κανόνας του φόβου
Να σ’ αγαπούν είναι πολύ καλό. Να σε φοβούνται καλύτερο. Πρέπει οι πάντες να γνωρίζουν εκ των προτέρων ότι είσαι ο πιο λάθος τύπος για να κτυπηθούν μαζί του.
τσάκισέ τους!
Να είσαι ανοιχτός, ανεκτικός, επιεικής, ακόμα και ελαστικός -άσε και κάτι να πέσει χάμω- αλλά αν “φίλοι” και αντίπαλοι περάσουν τη red line, αν παραβιάσουν το “fair play” -το τυπικό και άτυπο συμβόλαιο του παιγνιδιού- να είσαι έτοιμος να τους τσακίσεις κεραυνοβόλα, στοχευμένα αλλά πάντα υπό έλεγχο.
τράβα το σχοινί!
Τράβα το σχοινί στη διαπραγμάτευση, στον πόλεμο νεύρων μέχρι το σημείο που προσεγγίζεις τον optimum συμβιβασμό, τον καλύτερο από τους χειρότερους που έχεις μπροστά σου. [Τράβα το σχοινί στα όρια -μεταθετά- που επιτρέπουν η αλληλεξάρτηση, η πολυπλοκότητα, ο συσχετισμός των δυνάμεων, οι συμμαχίες σου, η διαίρεση των αντιπάλων και οι υπολογισμοί σου για το προσδοκώμενο κόστος - ωφέλεια]
ο κόμπος
“Τραβάς το σχοινί, το τραβώ”, έλεγε ο Κρουτσόφ στον Κένεντι στην κρίση των πυραύλων της Κούβας, “σε λίγο θα σφίξει τόσο ο κόμπος που είναι αδύνατο να λυθεί και θα αναγκαστούμε να τον κόψουμε με το μαχαίρι”. Τότε δύναμη αποτροπής και συμβιβασμού ήταν ο κίνδυνος της αμοιβαίας καταστροφής των δύο πυρηνικών υπερδυνάμεων. Τώρα η ακραία αλληλεξάρτηση.
συμβιβασμοί
Η πολιτική είναι περισσότερο η τέχνη παρά η επιστήμη των αποδεκτών, προωθητικών συμβιβασμών.
στη θέση του άλλου
Η ικανότητα να μπαίνεις στα παπούτσια του άλλου, στις προοπτικές και τους υπολογισμούς του είναι ένα από τα μυστικά αυτής της τέχνης.
“Κάψτε τα πλοία!”. “Άστο καλύτερα”
Εντάξει, οι Έλληνες έκαιγαν τις γέφυρες πίσω τους στο μέτωπο με τους Πέρσες, ο Ισπανός κατακτητής Κορτέζ έκαψε τα πλοία του μπροστά στα έκπληκτα μάτια των Αζτέκων, ο Στάλιν έστησε πολυβόλα στις πλάτες των ανδρών του στην κρίσιμη μάχη με τους Ναζί στη Μόσχα για να μην κάνουν ούτε βήμα πίσω. Ωστόσο εσύ καλού - κακού κράτα ανοιχτές εφεδρικές επιλογές, κράτα γραμμές έξυπνης συντεταγμένης αναδίπλωσης.
παθητική άμυνα
Μάθε την τέχνη της παθητικής άμυνας και της εξάντλησης του αντιπάλου όταν δεν μπορείς να συγκεντρώσεις υπέρτερες δυνάμεις κι έτσι αναγκαστείς να ρισκάρεις τα πάντα σε μια μοιραία, μια κι έξω, τελική μάχη.
ένα βήμα μπρος
Ένα βήμα μπρος - δύο πίσω! Παλιά, σοφή τακτική.
παλαιές ψευδαισθήσεις
Ο Ένγκελς πριν 150 χρόνια γελοιοποίησε με έντονα χρώματα την αναρχική γιορτινή ψευδαίσθηση του Μπακούνιν για τη “γενική πολιτική απεργία”. Δηλαδή
ένα ωραίο πρωινό όλοι οι εργαζόμενοι σ’ όλα τα εργοστάσια σ’ όλη την Ευρώπη, ίσως και σ’ όλο τον κόσμο θα σταματήσουν τη δουλειά και μέσα σε τέσσερις εβδομάδες ή θα σηκώσουν ψηλά τα χέρια οι ιδιοκτήτριες τάξεις ή θα επιτεθούν και θα συντριβεί μαζί τους όλη η παλιά κοινωνία.
πλην όλα - συν λίγα!
Ποτέ μην πας σε μια μάχη όπου αν ηττηθείς τα χάνεις όλα, αν νικήσεις κερδίζεις πολύ λίγα.
[Σ’ αυτή τη λάθος μάχη παγιδεύτηκαν στο Πέτα της Ηπείρου ο φιλέλληνας Νόρμαν με τον ευφυή Μαυροκορδάτο κι έκτοτε -κοντά διακόσια χρόνια- η Ελλάδα ταλαιπωρείται από το δίλημμα όλων των παραπλανητικών διλημμάτων: Πέτα ή Δερβενάκια; -Μαυροκορδάτος ή Κολοκοτρώνης;]
οι απροσδόκητοι παίκτες
Δε θα είσαι πάντα η έκπληξη. Τώρα αφήνεσαι στο κύμα που καβάλησες, όλα φαίνονται θριαμβευτικά -“πωλήσεις” και δημοσκοπήσεις-, δεν προβληματίζεσαι να αλλάξεις μέθοδο που σου χάρισε την εύκολη επιτυχία -ομάδα που κερδίζει δεν την αλλάζεις!-, δεν μπορείς όμως ούτε να το υποψιαστείς:
βλέπεις κιόλας ιστορία, αρχίζεις να γίνεσαι στερεότυπος, καλύπτεις με παλιό τρόπο μια παλιά “αγορά”, αγνοείς τους νέους εν δυνάμει “πελάτες”, αφήνεις κενά, δίνεις χώρο σε απροσδόκητους νεοεισερχόμενους παίκτες -αυθεντικούς ή δικές σου, καλές κακές απομιμήσεις- με νέα προϊόντα ή υποκατάστατα των δικών σου, ωστόσο σε χαμηλότερες τιμές και φρέσκο περιτύλιγμα. Ο λεγόμενος “κίνδυνος της επιτυχίας” κτυπά, αργά ή γρήγορα, τους επαναπαυμένους στην αρχική τους καινοτομία ηγέτες -πολιτικούς, επιχειρηματίες, καλλιτέχνες, προπονητές.
η τύχη
Θα μείνεις διάττοντας αστέρας, όχι ηγέτης, αν λησμονήσεις πόσα οφείλεις στην τύχη, στη δύναμη των περιστάσεων καθώς και στην κακοτυχία, την ανοησία ή και την αθλιότητα των αντιπάλων σου.
τριμέτωπος
Το λαμπρό σου άστρο θα σβήσει αν πολεμάς για καιρό σε τρία μέτωπα. Αυτό ήταν το θεμελιώδες ζήτημα στρατηγικής στην Ευρώπη επί δύο τουλάχιστον αιώνες. Ο Ναπολέων είχε εναντίον του Αυστρία, Βρετανία, Ρωσία. Η Γερμανία του Κάιζερ κι ύστερα του Χίτλερ είχε δυτικά τη Γαλλία, ανατολικά τη Ρωσία και στις θάλασσες τη Μεγάλη Βρετανία.
το τρίτο παλούκι ή impossibility theorem
“Όποιος πηδά πολλά παλούκια, ένα απ’ όλα θα του μπει”. Λένε πως το τρίτο είναι το τυχερό. “Αν δεν τριτώσει το κακό, δε σταματάει”. “Impossibility theorem” στα κρητικά. Τρίλημμα. Δεν μπορείς και τους τρεις στόχους ταυτόχρονα. Θα θυσιάσεις τον έναν. Θα κλείσεις ένα μέτωπο.
μην παραμυθιάζεσαι
Μην παραμυθιάζεσαι από τις “δεξαμενές σκέψης” (think tanks). Μαθηματικοποιούν την πολιτική θεωρία και το crisis game αλλά είναι αδύνατο να μαθηματικοποιήσουν τον Μακιαβέλι.
η ταχύτητα
Ξέρεις γιατί τα υπερσύγχρονα αεροπλάνα των Αμερικανών έχασαν τον πόλεμο από τα απαρχαιωμένα ρωσικά MiGs των Βιετναμέζων; Η υψηλή ταχύτητα δεν τους επέτρεπε να παρακολουθήσουν τις μεταβολές στα μέτωπα επί του εδάφους.
η επιβράδυνση
Έμαθες την αξία της ταχύτητας καιρός να μάθεις και την τέχνη της επιβράδυνσης. Να παγώνεις το παιγνίδι όταν η εξέλιξή του δεν είναι προς όφελός σου. Μπορείς να κερδίζεις ενώ αποφεύγεις μερικές μάχες. “Μην επιτίθεσαι κατά μέτωπο στις θέσεις που μπορείς να καταλάβεις παρακάμπτοντάς τις”, συμβούλευε ο Κορσικανός.
Μην τρελαίνεσαι. Η νίκη σε μια μάχη δε σε οδηγεί αναγκαστικά να κερδίσεις τον πόλεμο.
όταν τελειώνουν τα σενάρια
“Σπούδασε” τη σεναριακή σκέψη, προετοιμάσου με τα τρία και μισό σενάρια αλλά μην ξεχάσεις ούτε στιγμή ότι κανένα σενάριο, κανένα σχέδιο δε θα επιζήσει στην επαφή με τον αντίπαλο στο πραγματικό πεδίο της μάχης. Εκεί που τελειώνουν τα σενάρια αρχίζει η πραγματική ηγεσία.
το σχοινί
Θα σου δώσουν αχανή χώρο ν’ απλωθείς, να διαχυθείς, να χαθείς - μπόλικο σχοινί να κρεμαστείς
η “Μόσχα”
Μην ξεγελαστείς με την εύκολη, γρήγορη κατεβασιά. Ο Ναπολέων έκανε τη μεγαλύτερη στην ιστορία. Τον άφησαν να προχωρήσει μέχρι τη Μόσχα. Την πήρε, δεν ήξερε τι να την κάνει. Νίκησε, δεν νίκησε ούτε ο ίδιος δεν το’ χε καταλάβει. “Η Μόσχα είναι σαν το σφουγγάρι που θα τον στραγγίξει” είπε ο γερο στραγηγός Κατούζοφ. Μην το ξεχνάς: καθένας και η “Μόσχα” του.
εκτός κι αν…
Μια απρόβλεπτη, τάχιστη επίθεση που πιάνει στον ύπνο τον αντίπαλο και σπάει το ηθικό και τη συνοχή του σου χαρίζει το momentum στον επερχόμενο “πόλεμο” εκτός κι αν… εκείνος ξεπεράσει γρήγορα το αρχικό σοκ, διαθέτει χώρο ν’ αναδιπλωθεί, καταφέρει ν’ απορροφήσει τις πρώτες απώλειες, ανασυγκροτηθεί και αντεπιτεθεί. Ο αιφνιδιάζων τότε αιφνιδιάζεται. Το σοκ αντιστρέφεται.
το πλευροκόπημα με φρέσκες δυνάμεις
“Τι πανούργος μακιαβελικός!” σε σχολιάζουν. Παράταξε στην πρώτη γραμμή του μετώπου τους πιο κορεσμένους, κουρασμένους επιτελικούς να φάνε τις πρώτες μπαταριές”. Υποθέτουν πως διαθέτεις κρυφές, φρέσκες εφεδρικές δυνάμεις κάπου πίσω, στα άκρα, και στην κρίσιμη στιγμή της μάχης θα εφορμήσουν από τα πλάγια, θα πλευροκοπήσουν και θα τσακίσουν τον αντίπαλο. Άρχισε κιόλας να τους τρώει η αμφιβολία.
minimax στρατηγική
Πάλι τα ίδια; Ο ένας το minimum, ο άλλος το maximum και δώστου. Η ζωή όμως απέδειξε ότι πληρώνεται ακριβά η άγνοια της minimax στρατηγικής. Να επιδιώκεις δηλαδή το optimum αποτέλεσμα, το καλύτερο δυνατό από τα χειρότερα σε κάθε συγκεκριμένη κατάσταση. [Η minimax στρατηγική είναι η μόνη αποτελεσματική και ευέλικτη σ’ ένα non - zero sum game (μη μηδενικού αθροίσματος παιγνίδι), με τις διαθέσιμες επιλογές στο ευρωπαϊκό πεδίο να βρίσκονται στα όρια -μεταθετά- της πολυπλοκότητας, της ακραίας αλληλεξάρτησης και του συσχετισμού των δυνάμεων -σε συνθήκες αβεβαιότητας και ρευστότητας-, με τους “αντιπάλους” να είναι ταυτόχρονα και συνεργάτες - εταίροι, αντίπαλοι - συμπαίκτες]
το δένδρο
Η στρατηγική μοιάζει πιο πολύ με δένδρο παρά μ’ ένα ξερό στυλιάρι καρφωμένο στο χώμα. Όταν χάνεται ένα κλαρί του δένδρου έχεις τα άλλα να κόβεις καρπούς. Δηλαδή μην κολλάς ψυχαναγκαστικά σε μία και μόνη επιλογή. Κράτα εφεδρικές ένα αριθμό διαθέσιμων επιλογών. Τρεις είναι αρκετές.