Του Δημήτρη
Κωνσταντακόπουλου
Σοκάρει,
όσους διαθέτουν ακόμα συνείδηση, το υποτονικό έως ανύπαρκτο των αντιδράσεων στο
επιχειρούμενο έγκλημα καταστροφής χημικών όπλων στη Μεσόγειο. Να αποφύγουμε
συμβατικούς και χημικούς πολέμους, όχι να καταστρέψουμε το στολίδι της
ανθρωπότητας, λίκνο του πολιτισμού και ζωτικό μας χώρο, δηλητηριάζοντας ψάρια
και νερά. Και καλά όσοι διοικούν τη χώρα για λογαριασμό των Αγορών ή των
διαχρονικών «προστατών-νταβατζήδων». Η αντιπολίτευση, γιατί δεν χαλάει τον
κόσμο; Θα μαζέψει αύριο, εκ των πραγμάτων, τις ψήφους που θέλει, αλλά δεν ξέρω
τι θα τις κάνει στην ηλεκτρική καρέκλα της εξουσίας μιας, πολύπλευρα πλέον,
καταστρεφόμενης χώρας. (Διερωτώμαι επίσης που είναι πολλοί «εθναμύντορες», που
μας πήραν τα αυτιά για την ΑΟΖ, συχνά αγνοώντας τι είναι!)
Δεν είναι
μόνο η παραχώρηση ανεξαρτησίας-κυριαρχίας με Μνημόνια/Δανειακές, η εξωφρενική
συγκατάθεση στην οικονομική καταστροφή μας, είναι η συμπεριφορά μας σε
όλα. Μείναμε αξιοθρήνητο υπόλειμμα,
απομίμηση έθνους, χωρίς αντανακλαστικά, περηφάνεια, αξιοπρέπεια. Δεν
αντιδρούμε. Κι αυτό ισχύει όχι μόνο για τους ‘Ελληνες, αλλά και τους
Αιγύπτιους, τους ‘Αραβες, τους Ιταλούς, ιστορικά έθνη της Μεσογείου. Και για
τους Εβραίους ακόμα, ίσως το πιο μορφωμένο έθνος της «νεωτερικότητας», που, στο
ντελίριο των πολεμικών ονείρων του, ξέχασε ότι τα χημικά στη Μεσόγειο απειλούν
περισσότερο το κράτος του από τον ‘Ασσαντ με χημικά! Τέτοιος παραλογισμός.
Για να
ξαναγυρίσουμε στα πιο «συμβατικά» της οικονομίας και πολιτικής, η προσέγγιση
των εκλογών «κλειδώνει» τώρα το αποτέλεσμά τους. Η ταχεία αποσύνθεση της χώρας
δεν αφήνει άλλο περιθώριο από τη μαζική καταψήφιση των μνημονιακών κομμάτων,
παρά τις όποιες επιφυλάξεις για τους αντιμνημονιακούς. Φορέας μιας «ελπίδας της
απελπισίας», ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι ο μεγάλος κερδισμένος, αλλά και η Χρυσή Αυγή,
που κατάφερε να αντιπαραθέσει επιτυχώς, σε μια κάπως «καθωσπρεπτική» αριστερά,
μια πιο ξεκάθαρα αντισυστημική-εθνική ταυτότητα, στην οποία ήρθε να προστεθεί η
συμπάθεια προς τον καταδιωκόμενο.
Πολύ
λιγότερο σαφές είναι τι θα μπορέσει/θελήσει να κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία. Θα
ήταν σοφότερο αυτό το ερώτημα να απασχολεί πολύ εντατικά τα ηγετικά στελέχη του
τώρα, όσο είναι ακόμα καιρός… Εκτός αν ισχύει και για την αριστερά το ρητό του
Μαρξ, ότι «η ανθρωπότητα βάζει μπροστά της τα προβλήματα που μπορεί να λύσει»
(ή, αν προτιμάτε, δεν βάζει αυτά που δεν μπορεί να λύσει!).
Γιατί στην
αριστερά και στις ιδέες της ετοιμάζονται να φορτώσουν την ευθύνη της τελικής
καταστροφής οι δυνάμεις που επιβουλεύονται την Ελλάδα μας, ενώ το πολιτικό
προσωπικό συχνά «αγρόν αγοράζει», όπως τόσο συχνά συνέβη στην ιστορία πριν από
τις πολύ μεγάλες καταστροφές (Μωραίνει ο Κύριος ον βούλεται απωλέσαι»).
Μιλώντας,
την άνοιξη 2012, στην παρουσίαση ενός βιβλίου για την ΕΔΑ, με τους Γλέζο και
Τσίπρα, σε μια εποχή που ουδείς ανέμενε τα εκλογικά αποτελέσματα του Μαίου (1),
υποστήριξα ότι το βάθος της κρίσης «τύπου Βαϊμάρης», ωθεί την αριστερά στο
κέντρο της εθνικής ζωής κατά τρόπο αναπόφευκτο. Θα κληθεί να αποδείξει ότι
παραμένει ζωντανή, όχι «φως από άστρο πούσβησε». Είτε θα πρωταγωνιστήσει στη σωτηρία του
ελληνικού λαού και κράτους, είτε θα ταφεί
κάτω από τα ερείπια της χώρας, γνωρίζοντας μιαν ήττα χειρότερη, βαθύτερη απ’
ότι το 1949. Το μέλλον της αριστεράς είναι «κβαντισμένο» λόγω της ριζοσπαστικής
φύσης του προγράμματος καταστροφής που ακούει στο όνομα «Μνημόνιο-Δανειακές».
Οι προβλέψεις μας αυτές δεν οφείλονταν σε κάποιο ταλέντο καφετζούς ή
χαρτορίχτρας, αλλά στην διάγνωση, από την αρχή της κρίσης, ακριβώς του τόσο
ριζοσπαστικού χαρακτήρα της επίθεσης κατά του ελληνικού κράτους-έθνους, μέσω
της οποίας εγκαινιάζεται στην Ευρώπη και παγκοσμίως νέα ιστορική εποχή.
Το
εκπληκτικό με την ΕΔΑ, ήταν η ταχύτητα της ανασυγκρότησης της αριστεράς, αμέσως
μετά από τόσο σκληρή, αιματηρή ήττα, με τη Μακρόνησο ανοιχτή, τα έκτακτα
στρατοδικεία και τα εκτελεστικά αποσπάσματα λειτουργούντα. ‘Εγινε δυνατό γιατί
αυτή η τόσο σκληρή στρατιωτική ήττα δεν υπήρξε ηθικο-ιδεολογική. Οι ποταμοί του
αίματός της έγιναν μουσική και ποίηση, οι ιδέες της κυριάρχησαν, ηγεμόνευσαν
παρά την ήττα της επί δεκαετίες. Το ηθικό κεφάλαιο της αριστεράς έκανε δυνατά
σπουδαία πολιτικά αποτελέσματα, όπως η ‘Ενωση Κέντρου και το ΠΑΣΟΚ. Η παράδοση
αυτή, εξασθενημένη έστω, επιβίωσε μέχρι σήμερα. Μετά όμως τον εκφυλισμό και την
απόλυτη αποσύνθεση του ΠΑΣΟΚ, μια ήττα της λοιπής αριστεράς τώρα θα σημάνει
πιθανώς το τέλος της ελληνικής δημοκρατικής παράδοσης, θα κινδυνεύσει να
θεωρηθεί ήττα ηθικο-ιδεολογική. Η αριστερά κινδυνεύει, έστω κάπως υπερβολικά ή
άδικα, να θεωρηθεί τμήμα του «παληού καθεστώτος» που οδήγησε την Ελλάδα στην
κατάρρευση.
Η ελληνική «κομμουνιστογενής» αριστερά διαθέτει σήμερα
τη μεγαλύτερη ευκαιρία της από τη δεκαετία του 1940, από αυτές που εμφανίζονται
μία-δύο φορές τον αιώνα, αλλά αντιμετωπίζει και την σοβαρότερη πρόκληση από
τότε. Θα προτιμούσαν ίσως, πολλά στελέχη της, μια κατάσταση πιο «κανονική», άμα
ήταν όμως κανονικότερη, δεν θα έβλεπαν κυβέρνηση ούτε με κυάλια. Η αριστερά ή
θα πρωταγωνιστήσει στη σωτηρία της Ελλάδας, ή θα «ταφεί» στα ερείπιά της,
τουλάχιστο με τη μορφή που την ξέρουμε σήμερα. Η ίδια δύναμη που την εκτόξευσε
το 2012 θα την καταστρέψει αύριο, αν δεν ανταποκριθεί στις προσδοκίες που
δημιούργησε (ή αν μοιράσει ψεύτικες προσδοκίες).
Η
«επιτυχία-αποτυχία» του ΣΥΡΙΖΑ και των λοιπών αντιμνημονιακών το 2012, άνοιξε
«παράθυρο ιστορικής ευκαιρίας» που θα κλείσει την ημέρα των εκλογών. Δόθηκε
στους αντιμνημονιακούς χρόνος να ετοιμαστούν για αυτό που πρέπει να κάνουν. Δεν
γνωρίζουμε αν η ηγεσία της αριστεράς είναι ευχαριστημένη από τα επιτεύγματά της
και τον βαθμό προετοιμασίας της. Καλό πάντως θα είναι να εκμεταλλευθεί έστω και
τώρα, με τόση καθυστέρηση, και το τελευταίο δευτερόλεπτο που διαθέτει, να
επιστρατεύσει όποιες δυνάμεις μπορεί, προτού καθήσει σε μια καρέκλα πολύ πιο
ηλεκτρική ακόμα και από τότε που κέρδιζε τις εκλογές ο ανεκδιήγητος Γιωργάκης.
Η ιδέα ότι ο
ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να επαναλάβει την εμπειρία του «παληού» ή «νέου» ΠΑΣΟΚ, ή να
γίνει «νέο, καλό ΚΚΕ» μπορεί να αρέσει
σε στελέχη του, αλλά είναι αστεία. Μια κρίση τέτοιου βάθους δεν
αντιμετωπίζεται με επικοινωνιακούς εξωραϊσμούς, προχειρότητες, αυτοσχεδιασμούς και σαχλαμάρες, τόσο συνήθη στην Ελλάδα,
χωρίς βαθειά ενσυναίσθηση (empathy) του έθνους, χωρίς σοβαρές, βαθειές
ιδέες.
Ο ΣΥΡΙΖΑ θα
γίνει κυβέρνηση γιατί η χώρα αντιμετωπίζει, όπως και στη δεκαετία του 1940,
έναν οικονομικό τώρα πόλεμο στον οποίο δεν αντιστέκεται η αστική τάξη. Μόνο
οργανώνοντας παλλαϊκό-πανεθνικό μέτωπο αντίστασης, σωτηρίας, ανόρθωσης η
αριστερά μπορεί να νικήσει. Η χώρα δεν έχει ανάγκη «κυβέρνηση αριστεράς» αλλά
«κοινωνικής-εθνικής σωτηρίας», όχι για να κάνει «δεξιότερη», αλλά για να βρει
δυνάμεις να κάνει πιο «αριστερότερη», μαχητικότερη πολιτική. Χρειάζεται
σπουδαία τεχνοκρατική προετοιμασία, καινούριες ιδέες, όχι εύκολα λόγια κενά
περιεχομένου, για βιομηχανία, γεωργία, εξωτερική πολιτική, μεταναστευτικό,
δημόσια διοίκηση και βεβαίως χρέος. Χρειάζεται σοβαρότατη διεθνής καμπάνια για
Ελλάδα και Ευρώπη που, κατά τρόπο εγκληματικό, δεν έχει καλά-καλά αρχίσει, και
που, κι όταν γίνεται, στερείται των ποιοτικών χαρακτηριστικών που απαιτούνται.
Μόνο ένας διεθνής πολιτικός λόγος πολύ υπέρτερος αυτού αγορών και Μέρκελ θα
μπορούσε να αντισταθμίσει κάπως τόσο δυσμενή υλικό συσχετισμό.
(1) Από την αρχή της κρίσης υποστηρίξαμε
ότι το πρόγραμμα καταστροφής της Ελλάδας είναι αντίστοιχο της Συνθήκης των
Βερσαλλιών για τη Γερμανία, προκαλώντας την κατάρρευση του αστικού πολιτικού
κόσμου και οδηγώντας σε άνοδο της αριστεράς. ‘Οταν πρωτόπα την ιδέα αυτή σε
ηγετικό στέλεχος της αριστεράς, το 2011, με κύτταξε κατάπληκτος και μου είπε
«δεν είμαστε έτοιμοι». Δεκαπέντε μήνες αργότερα, τον Νοέμβριο του 2012, ήταν
δική του σειρά να με καταπλήξει λέγοντάς μου ότι ο Συνασπισμός έβαλε από το
2010 «θέμα εξουσίας». Νομίζω το πίστευε. Το ξαναγράψιμο της ιστορίας είναι
ενδεικτικό της τρομερής ψυχολογικής πίεσης υπό την οποία βρίσκονται, από το
θέρος 2012, η ηγεσία και τα στελέχη της αριστεράς. Είναι επίσης δηλωτικό του μεγάλου κινδύνου του πειρασμού
αυθαίρετης τροποποίησης των δεδομένων των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν στο
κεφάλι τους, ώστε να τα κάνουν ευκολότερα επιλύσιμα (στη φαντασία όμως). «Η
αισιοδοξία είναι τρόμος και τίποτα άλλο», έγραψε ο ‘Οσκαρ Ουάιλντ, μέγιστος
ανατόμος ψυχών και κοινωνιών!
Στη διάρκεια
των ετών της κρίσης , οι συνομιλητές μου της αριστεράς συνήθως κινητοποιούσαν
τις δημοσκοπήσεις εναντίον των συστημικών επιχειρημάτων και μονίμως έπεφταν έξω
στις προβλέψεις. Η υποκατάσταση της πολιτικής από την «επικοινωνία» συνεχίστηκε
μετεκλογικά και συνεπάγεται δυνητικά καταστροφικές συνέπειες.
Επίκαιρα, 23.1.2014