Α. Αργυρίου: ο Καναδάς εκτός πρωτοκόλλου Κυότο…

 

Η Διεθνής διάσκεψη για την κλιματική αλλαγή, μετά από μαραθώνιες διαβουλεύσεις, στο Ντέρμπαν, τέλειωσε, υιοθετώντας προτάσεις για την παράταση της ισχύος του πρωτοκόλλου του Κυότο και  φιλοδοξίες  για την συζήτηση και αποδοχή  μιας νέας συμφωνίας για την μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Μια δεσμευτικού χαρακτήρα συμφωνία που φιλοδοξεί να συμπεριλάβει όλους του μεγάλους ρυπαντές της ατμόσφαιρας.  Λεπτομέρειες που θα αρχίσουν να συζητούνται στην επόμενη  διάσκεψη του Κατάρ, το 2012, και θα πρέπει να καταλήξουν σε οριστικές προτάσεις μέχρι το 2015, ώστε η εφαρμογή της να είναι εφικτή από το 2020.

Πολλοί πανηγύρισαν για τις εξελίξεις αυτές, ακόμα μιλώντας και για ιστορικές αποφάσεις, αλλά πριν καλά-καλά στεγνώσει το μελάνι στις συμφωνίες, ο  πρωθυπουργός του Καναδά ανακοίνωσε την επίσημη αποχώρηση της χώρας του από τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει σύμφωνα με το πρωτόκολλο του Κυότο. Η  χρονική συγκυρία της επίσημης ανακοίνωσης δεν είναι τυχαία.  Δίνει τον ένα χρόνο προειδοποίησης που χρειάζεται σύμφωνα με τους όρους του  πρωτόκολλου για την εθελοντική αποχώρηση κάθε μέλους. 

Η αποχώρηση του Καναδά, δεν ήρθε σαν κεραυνός εν αιθρία.  Πολύ καιρό τώρα ακούγονταν οι φήμες και επιχειρήματα για την αποχώρηση αυτή. Άλλωστε ο πρωθυπουργός, δημόσια εκδήλωνε την αντίθεση του στην συμμετοχή των μηχανισμών του Κυότο, ήδη από την εποχή της ανάληψης των καθηκόντων του  το 2006.   Ο Καναδάς,  βρίσκεται στην 7^η θέση των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου με εκπομπές που είναι περίπου το 1,8% του συνόλου των παγκόσμιων εκπομπών (στοιχεία 2010). Η χώρα  είχε αναλάβει την δέσμευση να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2012 κατά 6% (από τα επίπεδα του 1990). Απέτυχε σημαντικά στον στόχο  αυτό και τελικά κατάφερε να τις αυξήσει κατά σχεδόν 30% !  Πολλοί λόγοι συμβάλλουν στην αποτυχία αυτή. Ο Καναδάς κατέχει μεγάλα αποθέματα πετρελαίου και φιλοδοξεί να καταλάβει σημαίνουσα θέση στην περιοχή σαν μεγάλη πετρέλαιο-δύναμη. Τα αποθέματά του  καταλαμβάνουν την 2^η θέση των παγκόσμιων αποθεμάτων  μετά από εκείνα της Σαουδικής Αραβίας. Όμως το μεγαλύτερο μέρος  αυτών βρίσκονται στους άμμους (βιτουμενιούχοι άμμοι) των πολιτειών της Αλμπέρτας και της Βρετανικής Κολομβίας. Η εκμετάλλευση όμως αφήνει μεγαλύτερο ανθρακικό αποτύπωμα από το συμβατικό πετρέλαιο. Η εκτεταμένη εξόρυξη του πετρελαίου αυτού του τύπου και η  άνοδος της καναδικής πετροχημικής βιομηχανίας, οδήγησαν στο αποτέλεσμα αυτό.
    

Σύμφωνα με τις προβλέψεις του πρωτοκόλλου του Κυότο, η αποτυχία αυτή θα κόστιζε στον Καναδά 14 δισεκατομμύρια δολάρια (περ. 10 δις Ευρώ) για την εξασφάλιση δικαιωμάτων εκπομπών αερίων ρύπων από το χρηματιστηριακό σύστημα εμπορίας.  Ο Καναδάς με την επίσημη ανακοίνωση αποχώρησης έκανε γνωστό ότι δεν θα συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει.  

Οι αντιδράσεις στην ενέργεια αυτή του Καναδά είναι άμεσες.  Πρώτα απ’ όλα ήρθαν οι αντιδράσεις  από τα Ηνωμένα Έθνη. Η Κριστιάνα Φιγκουέρες,  η υπεύθυνη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή, εξέφρασε την λύπη της  δηλώνοντας  ότι, «είτε είναι μέρος του πρωτόκολλου του Κυότο είτε όχι, ο Καναδάς έχει την νομική υποχρέωση να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου  και την ηθική υποχρέωση προς τις μέλλουσες γενιές να ηγείται της παγκόσμιας προσπάθειας». Οι έντονες αντιδράσεις ήρθαν και από τις χώρες με τις μεγαλύτερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στον κόσμο, την Κίνα και την Ινδία, χώρες που, κατά τον Καναδό υπουργό περιβάλλοντος, «βάζουν φραγμούς σε μια καλύτερη συμφωνία για το κλίμα» . Κινέζοι αξιωματούχοι χαρακτηρίσουν την ενέργεια αυτή σαν «πρωθύστερη και ανεύθυνη». Αντιδράσεις, όμως, ανακύπτουν και στο εσωτερικό της χώρας.  Οικολόγοι και ιθαγενείς Ινουίτ, κριτικάρουν την απόφαση αυτή και σχολιάζουν ότι τελικά η συντηρητική κυβέρνηση «βρίσκεται στο τσεπάκι των πετρελαϊκού ιδιωτικού κεφαλαίου», επισημαίνοντας τους ιδιαίτερους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι περιοχές των ιθαγενών από την αυξανόμενη σφοδρότητα των καιρικών φαινομένων, λόγω της κλιματικής αλλαγής. Ακόμα και το  Κεμπέκ αρχίζει φέτος το δικό του σχήμα εμπορίας ρύπων για την μείωση των εκπομπών στην γαλλόφωνη αυτή περιοχή, ακολουθώντας το παράδειγμα της Μανιτόμπα, του Οντάριο (Καναδάς) και της Καλιφόρνια (Η.Π.Α.)

Η αποχώρηση του Καναδά από το πρωτόκολλο του Κυότο βρήκε και υποστηρικτές. Η Ιαπωνία, σιωπηρά, ανακοίνωσε την δική της μη συμμετοχή σε μια δεύτερη περίοδο δεσμεύσεων, σύμφωνα με το πρωτόκολλο του Κυότο, αφήνοντας δε τις εκπομπές αερίων της να ανέρχονται σε ποσότητες ρεκόρ, μετά την Φουκουσίμα.  Η δε Ρωσία, επικροτώντας την απόφαση του Καναδά, αρνείται να αναλάβει επιπλέον δεσμεύσεις για την μείωση των εκπομπών αερίων ρύπων, προκαλώντας την μήνιν και  αντιμετωπίζοντας διαδηλώσεις οικολογικών οργανώσεων.

Η απόφαση του Καναδά  πιθανόν να εξασφαλίσει βραχυπρόθεσμα κέρδη. Μπορεί να εξοικονομήσει τα ποσά αυτά και πιθανόν να  μην είναι δυνατό  να επιβληθούν κυρώσεις. Όμως ποια θα είναι η διεθνής εικόνα και αξιοπιστία της χώρας αυτής; Τί θα γίνει αν και άλλες χώρες αποφασίσουν να κάνουν το ίδιο;

Το πρωτόκολλο του Κυότο δεν είναι η καλύτερη συμφωνία για την μάχη ενάντια στην κλιματική αλλαγή, αφού κάλυπτε το 30% μόνο των παγκόσμιων εκπομπών και όλοι οι μεγάλοι ρυπαντές (Κίνα, Η.Π.Α., Ινδία, Βραζιλία) δεν καλύπτονται από αυτό.  Όμως είναι η μοναδική δεσμευτική συμφωνία που υπάρχει.

Το κουτί της Πανδώρας άνοιξε. Ελπίζουμε ότι η ελπίδα να μείνει και αυτή την φορά μέσα. Ελπίδα να γίνει πραγματικότητα μια νέα νομικά δεσμευτική συμφωνία που να καλύπτει όλους τους μεγάλους παγκόσμιους ρυπαντές με τελικό σκοπό την διάσωση της ανθρωπότητας. –

Αργύρης Αργυρίου – γεωλόγος

(Το παρόν κείμενο είναι αναδημοσίευση από την εφημερίδα  ΕΠΟΧΗ)