Στο ένθετο περιοδικό «Κ» της «Καθημερινής» (23.1.2011) μαθαίνουμε για την «ιστορική υπερπαραγωγή» του Σκάϊ που ρίχνει νέο φως στη «γέννηση του Έθνους». Εξ άλλου ο τίτλος «Η γέννηση ενός έθνους» επιλέγεται και στο εκδοτικό σημείωμα του περιοδικού, που υπογράφεται από τον Γ.ΤΣ.
Η Εθνογένεση είναι μια ιστορική διαδικασία διακριτή από την «αναγέννηση», ανάκαμψη, ανασυγκρότηση ενός εθνικού σχηματισμού. Η γέννηση ενός έθνους είναι διαδικασία εκκόλαψης μιας νέας συλλογικότητας από το «μη-είναι» αυτής της συλλογικότητας. Αντίθετα, η αναγέννηση σημαίνει συνέχεια προϋπάρχουσας συλλογικότητας.Δεν ξέρω αν το «Σκάϊ» υιοθέτησε την εκδοχή της εκ βάθρων δημιουργίας του ελληνικού έθνους τον 19ο αιώνα, μέσα στις συνθήκες του νικηφόρου Διαφωτισμού , ή αν αντίθετα διάλεξε λάθος υπότιτλο για τη τηλεοπτική του σειρά -αντί του ορθού «Η γέννηση του νέου ελληνικού κράτους». Εν αναμονή των επεισοδίων αυτής της εκπομπής, έτυχε σε μια πρόσφατη εκδήλωση για την Αττική φύση στο έργο του Λόρδου Βύρωνα, να σημειώσω τον κοινό τόπο όλων των επικοινωνιών του Άγγλου ποιητή στη περίοδο των πρώτων ταξιδιών του στην Ελλάδα (1809-1811) αλλά και στο ύστερο ταξίδι του το 1823 -1824 : Ο Βύρων απευθύνεται στους συνομιλητές του, που συμβαίνει να είναι παρηκμασμένοι και συχνότατα αμόρφωτοι, θεωρώντας τους Έλληνες, οι δε συνομιλητές του απευθύνονται στον Βύρωνα αυτοπροσδιοριζόμενοι επίσης ως Έλληνες. Και τα δυο μέρη αποδέχονται την ελληνικότητα ως υπαρκτή κατάσταση – όσο κι αν είναι ξεχαρβαλωμένη, εξαθλιωμένη, μίζερη ή δουλική απέναντι στην Οθωμανική εξουσία….
Οι περιηγητές που έρχονται στην Ελλάδα στις προ του Διαφωτισμού εποχές , επίσης αναφέρονται σε Έλληνες – μεταξύ άλλων πληθυσμών που έχουν εποικίσει το χώρο. Η δε ελληνικότητα υπάρχει στην Ευρώπη στην μεταβυζαντινή περίοδο, όχι βέβαια ως φλάμπουρο ή ως κρατική εξουσία, αλλά ως «μέρισμα» μιας υπαρκτής κοινότητας.
Η ιστορική έρευνα είναι φυσικά σεβαστή, ακόμη και όταν οδηγεί σε βαθιές αναθεωρήσεις. Όμως η ιδεολογική κατασκευή περί μιας συλλογικότητας που «στήνεται» στα τέλη του 18ου – αρχές 19ου αιώνα και «ονοματίζεται» ως Ελληνική από κάποιους λόγιους της εποχής, είναι πραγματικά ιδεαλιστική – με την μαρξική νοηματοδότηση του όρου . Οι Λατίνοι έλεγαν «πρώτα το ζην και μετά το φιλοσοφείν»(primmum vivere deinde philosophare) - κάπως έτσι και οι Έλληνες, πριν και μετά το Διαφωτισμό , πάλεψαν σκληρά για την επιβίωση μέχρι να εγκολπωθούν τις δημοκρατικές αξίες και να εξεγερθούν. Με το 1821 δεν έγιναν, αλλά αναβαθμίσθηκαν ως Έλληνες…
Η Εθνογένεση είναι μια ιστορική διαδικασία διακριτή από την «αναγέννηση», ανάκαμψη, ανασυγκρότηση ενός εθνικού σχηματισμού. Η γέννηση ενός έθνους είναι διαδικασία εκκόλαψης μιας νέας συλλογικότητας από το «μη-είναι» αυτής της συλλογικότητας. Αντίθετα, η αναγέννηση σημαίνει συνέχεια προϋπάρχουσας συλλογικότητας.Δεν ξέρω αν το «Σκάϊ» υιοθέτησε την εκδοχή της εκ βάθρων δημιουργίας του ελληνικού έθνους τον 19ο αιώνα, μέσα στις συνθήκες του νικηφόρου Διαφωτισμού , ή αν αντίθετα διάλεξε λάθος υπότιτλο για τη τηλεοπτική του σειρά -αντί του ορθού «Η γέννηση του νέου ελληνικού κράτους». Εν αναμονή των επεισοδίων αυτής της εκπομπής, έτυχε σε μια πρόσφατη εκδήλωση για την Αττική φύση στο έργο του Λόρδου Βύρωνα, να σημειώσω τον κοινό τόπο όλων των επικοινωνιών του Άγγλου ποιητή στη περίοδο των πρώτων ταξιδιών του στην Ελλάδα (1809-1811) αλλά και στο ύστερο ταξίδι του το 1823 -1824 : Ο Βύρων απευθύνεται στους συνομιλητές του, που συμβαίνει να είναι παρηκμασμένοι και συχνότατα αμόρφωτοι, θεωρώντας τους Έλληνες, οι δε συνομιλητές του απευθύνονται στον Βύρωνα αυτοπροσδιοριζόμενοι επίσης ως Έλληνες. Και τα δυο μέρη αποδέχονται την ελληνικότητα ως υπαρκτή κατάσταση – όσο κι αν είναι ξεχαρβαλωμένη, εξαθλιωμένη, μίζερη ή δουλική απέναντι στην Οθωμανική εξουσία….
Οι περιηγητές που έρχονται στην Ελλάδα στις προ του Διαφωτισμού εποχές , επίσης αναφέρονται σε Έλληνες – μεταξύ άλλων πληθυσμών που έχουν εποικίσει το χώρο. Η δε ελληνικότητα υπάρχει στην Ευρώπη στην μεταβυζαντινή περίοδο, όχι βέβαια ως φλάμπουρο ή ως κρατική εξουσία, αλλά ως «μέρισμα» μιας υπαρκτής κοινότητας.
Η ιστορική έρευνα είναι φυσικά σεβαστή, ακόμη και όταν οδηγεί σε βαθιές αναθεωρήσεις. Όμως η ιδεολογική κατασκευή περί μιας συλλογικότητας που «στήνεται» στα τέλη του 18ου – αρχές 19ου αιώνα και «ονοματίζεται» ως Ελληνική από κάποιους λόγιους της εποχής, είναι πραγματικά ιδεαλιστική – με την μαρξική νοηματοδότηση του όρου . Οι Λατίνοι έλεγαν «πρώτα το ζην και μετά το φιλοσοφείν»(primmum vivere deinde philosophare) - κάπως έτσι και οι Έλληνες, πριν και μετά το Διαφωτισμό , πάλεψαν σκληρά για την επιβίωση μέχρι να εγκολπωθούν τις δημοκρατικές αξίες και να εξεγερθούν. Με το 1821 δεν έγιναν, αλλά αναβαθμίσθηκαν ως Έλληνες…