ΕΝΟΣ ΜΝΗΜΟΝΙΟΥ ΜΥΡΙΑ ΕΠΟΝΤΑΙ

Είναι κάπως σαν το «βαρομετρικό χαμηλό», που κινείται από τη μια χώρα στην άλλη και αντιμετωπίζεται με μορφές «παθητικής προσαρμογής», καθαρά αμυντικού χαρακτήρα: Είναι το «Μνημόνιο», κατεξοχήν μεταναστευτικό είδος, που επιπίπτει εναντίον των «πιο αδύνατων κρίκων» , που ξεκινάει από την Ελλάδα με επόμενο στόχο την Ιρλανδία και με υποψηφιότητες την Πορτογαλία, την Ισπανία, ίσως και την Βρετανία. Και κοντά στα «Μεγα-μνημόνια» στις εθνικές κλίμακες, έπονται τα μνημόνια σε μικρότερες κλίμακες, με κοινό στοιχείο τη δανειοδότηση με επαχθείς όρους, και μάλιστα με έλεγχο της οικονομίας και κοινωνίας του δανειοδοτούμενου από τους δανειστές: Είναι τα μικρο-μνημόνια στην τοπική αυτοδιοίκηση ή στην ιδιωτική οικονομία….

Η πολιτική της περιστολής των δημοσίων δαπανών στην ευρωπαϊκή ήπειρο είναι μια πολιτική υφεσιακή, διαλυτική, αυτοκτονική για την ευρωπαϊκή ιδέα. Η περιστολή δημοσίων δαπανών, μισθών, κοινωνικών απολαυών και συντάξεων, που στοχεύει στην «κινεζοποίηση» της ευρωπαϊκής οικονομίας και στην ανταγωνιστικότητα , συρρικνώνει τη κατανάλωση, κάνει τη παραγωγή να δουλεύει με μικρότερες κλίμακες, γίνεται φραγμός στους τεχνολογικούς νεωτερισμούς.

Αυτή η πολιτική μπορεί να αρθρώνεται με τον «πολεμικό καπιταλισμό» κάποιων όπως της Γερμανίας, που δεν ενοχλούνται από την ύφεση αλλά διαβλέπουν σε αυτήν το μέσο για την ανατροπή των συσχετισμών δύναμης προς όφελός τους….Όμως ταυτόχρονα υπηρετείται από τη λογική του άμεσου κέρδους, του «πέντε στο χέρι παρά δέκα και καρτέρει», που συνιστά γονίδιο της ιθύνουσας τάξης και παραγνωρίζει τις μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες συνέπειες της ανασύστασης μιας οικονομίας- ζόμπυ (με τα μορφώματα του 19^ου αιώνα εντός του 21^ου ….). Είναι μια οικονομική λογική που επιβάλλεται μέσα στο δειλό, δημοσιοσχεσίτικο και «παπανδρεο-ειδές» ηγετικό σώμα της ΕΕ, χωρίς σημαντικές αντιστάσεις, χωρίς ουσιαστικά ερμηνευτικό και αντιπολιτευτικό λόγο.

Λέω αυτή τη τελευταία κουβέντα με αφετηρία ένα κείμενο της εφημερίδας ΕΠΟΧΗ αλλά και με διάφορες ανάλογες απόψεις που «βγαίνουν στο κλαρί» στα βουνά και τα όρη της Αριστεράς, χωρίς να διαλευκάνουν ή να προτείνουν πολιτικές κατά της ύφεσης. Το κείμενο υπογράφεται από τον Ηλία Ιωακείμογλου (29.8.2010)και επιγράφεται «Η ύφεση, ο Κέυνς, ο Μαρξ».

Γράφει ο ΗΚ : «Ο τρόπος του Κέυνς είναι να δούμε την ύφεση ως το αποτέλεσμα κακών χειρισμών….» Και πιο κάτω συνεχίζει, για τον τρόπο του Μαρξ : «…να δούμε την ύφεση ως το εργαλείο με το οποίο η τάξη των κεφαλαιοκρατών επιβάλλει τις απαιτήσεις της»

Πρόκειται για ένα διπλό λάθος, δεδομένου ότι και οι δύο συγγραφείς αναφέρονται σε μια εγγενή ανισορροπία του συστήματος που δημιουργεί την κρίση– και όχι σε «αδέξιες» ή «κακόβουλες» πολιτικές επί μέρους συλλογικοτήτων.

Η Κεϋνσιανή απάντηση στην κρίση είναι η ενίσχυση των επενδύσεων με στόχο την αύξηση του εισοδήματος. Οι Μαρξιστικές προσεγγίσεις βασίζονται στην διαπίστωση της περιοδικότητας των κρίσεων λόγω της τάσης του συστήματος για υπερπαραγωγή – που από μια άλλη σκοπιά σημαίνει «υποκατανάλωση», δηλαδή ανεπάρκεια αγοραστικής δύναμης για την απορρόφηση των προϊόντων….Οι Κευνσιανές και Μαρξιστικές προσεγγίσεις είναι αντίθετες, αλλά ευτυχώς δεν πρόκειται για «θεωρήσεις»,για «αφηρημένες ιδέες», “notions” και τα λοιπά και τα λοιπά, αλλά για απόψεις που επιδέχονται επαλήθευση ή διάψευση.

Κατά τη δική μου άποψη, η Μαρξιστική άποψη επιβεβαιώνεται πλήρως στην συγκεκριμένη φάση, ακόμη και υπό το πρίσμα της εμπειρικής οικονομολογίας, που κατανοεί το κλείσιμο των καταστημάτων, τον περιορισμό της βιοτεχνικής και βιομηχανικής παραγωγής, της προσφοράς υπηρεσιών κλπ., ως αποτέλεσμα μιας ανα-τροφοδοτούμενης συρρίκνωσης της κατανάλωσης…

Αυτό σημαίνει ότι στη συγκεκριμένη συγκυρία, η μόνη αντιυφεσιακή πολιτική είναι αυτή που αυξάνει την κατανάλωση και με τη σειρά της αυξάνει τον τζίρο των επιχειρήσεων, την απασχόληση, τις επενδύσεις, και ξανά από την αρχή…. Αλλά αυτή η πολιτική προϋποθέτει αφενός τη δραστική παρέμβαση του δημόσιου τομέα, και αφετέρου την κοινή δράση πολλών μαζί κρατών. Απαιτεί μια μεγάλη, πολυεθνική και πολύ-κρατική παρέμβαση, προς όφελος της κατανάλωσης, ατομικής και συλλογικής, για να υπάρξει ανάκαμψη – και μάλιστα για να είναι ανάκαμψη «μεταδοτική»…..

Η κοινή δράση των ευρωπαϊκών λαών, η πάλη εναντίον των νεοφιλελεύθερων ιδεολογημάτων στη θέση των μίζερων και αποτρεπτικών διεκδικήσεων (ΜΗ ΕΤΟΥΤΟ, ΟΧΙ ΕΚΕΙΝΟ, ΚΑΤΩ ΤΑ ΑΛΛΑ κλπ.κλπ), μπορεί να δημιουργήσει μια προοπτική εξόδου από την κρίση, μπορεί να συνθέσει μεγάλα αγωνιστικά μέτωπα σε αντιπαράθεση με την «αβανγκαρντίστικη» (πρωτοποριακή) ιδεοληψία της Αριστεράς . Μπορεί να δημιουργήσει ένα μοντέλο ευρωπαϊκής εξόδου από την κρίση.

Σε μια σειρά από άρθρα στο περιοδικό «Οικολογείν», στην «Εποχή», στον δικτυακό τόπο www.ppol.gr, κ.ά, χρησιμοποιώντας μάλιστα τον εκκεντρικό τίτλο «Η κρίση θέλει καλοπέραση», ο υποφαινόμενος θέλησε να δείξει την αντίφαση που αντιμετωπίζει μια ριζοσπαστική «Οικολογική οπτική» της κρίσης : Από τη μια μεριά πρέπει να συντάσσεται με την αριστερόστροφη και «μαρξιστογενημένη» αντίληψη περί ανόδου της κατανάλωσης για την αποκατάσταση της οικονομικής ισορροπίας, ενώ από την άλλη πλευρά πρέπει να μην παραιτείται από την κριτική της κατανάλωσης και του καταναλωτισμού, ως στοιχείων υποβάθμισης της ποιότητας ζωής και καταστροφής της φύσης….

Δεν ξέρω πόσοι συμμερίστηκαν αυτή την προβληματική, αλλά φαίνεται ότι θα ήταν λίγοι. Αναζητώ επίσης τα ίχνη των υποστηρικτών της εθελοντικής «αποανάπτυξης» - κατανοώντας ως ένα βαθμό την θεωρητική αμηχανία τους μπροστά στην καταναγκαστική αποανάπτυξη που υφιστάμεθα : Είναι κι αυτή μια περίπτωση ανάλογη με τον έρωτα - ή θα είναι εθελοντικός ή θα είναι βάσανο….