ΤΑ ΤΟΥΡΚΟΒΟΥΝΙΑ ΩΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΑΡΚΟ

Στις αρχές του 2ου αιώνα μ.Χ, ο Πλίνιος ο Νεότερος σχολίαζε την πρακτική των εύπορων συμπολιτών του, που ταξίδευαν ως τουρίστες μέσα στα πλαίσια της Ρωμαικής Αυτοκρατορίας: «Κάνουμε ταξίδια και διασχίζουμε θάλασσες αναζητώντας αυτά που απαξιούμε να κοιτάξουμε, όταν είναι μπροστά στα μάτια μας....υπάρχουν πάμπολλα πράγματα στην πόλη μας και στα περίχωρά της που δεν τα έχουμε δει, ούτε καν ακούσει, ενώ αν βρισκονταν στην Ελλάδα, ή στην Αίγυπτο ή την Ασία...θα είχαμε ακούσει και διαβάσει γι αυτά, και θα τα είχαμε δει με τα ίδια μας τα μάτια.....»(Lionel Casson, «Το ταξίδι στον Αρχαίο Κόσμο»).
Στην Αθήνα πολλοί και διάφοροι αδυνατούν να δουν το τρομερό «κεφάλαιο αναψυχής» που υποβόσκει καποτε στα όρια του αστικού χώρου. Και ενώ η συζήτηση περί «αναπλάσεων» ξεστρατίζει άλλοτε σε ζητήματα παρεπίμπτοντα – όπως η συζήτηση περί του γηπέδου του Παναθηναϊκού αναφορικά με τον Ελαιώνα - ή άλλοτε παραχωρεί προτεραιότητες σε χώρους απόμακρους, «προαστιακούς» μάλλον παρά «μητροπολιτικούς» , όπως η περίπτωση του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού, το προφανές γίνεται αφανές και το αυτονόητο μετατρέπεται σε αδιανόητο. Μια τέτοια είναι και η περίπτωση των Τουρκοβουνίων, γνωστή κάποτε και ως περιοχή Βεϊκου . Έχοντας «αφυπηρετήσει» από τη «θητεία» της εξόρυξης οικοδομικών υλικών, η περιοχή φιλοξενεί σήμερα έναν «αχταρμά» χρήσεων στα όρια 4 Δήμων : Του Γαλατσίου, της Νέας Ιωνίας, του Ψυχικού και της Φιλοθέης. Πρόκειται για ένα χώρο «ικανών» διαστάσεων, που έχει εν μέρει αναπλασθεί με αθλητικό κέντρο, αναδασώσεις κλπ. σε μια έκταση 1500 περίπου στρεμμάτων, αλλά που μπορεί να «ενιαιοποιηθεί» με παρακείμενες εκτάσεις «ήπιας» λειτουργίας – π.χ. Αττικό Άλσος – για να συνθέσει ένα μέγεθος συνολικά 4500 περίπου στρεμμάτων ! Το μέγεθος αυτό είναι λίγο μικρότερο από αυτό του Ελληνικού και το μισό του συνολικού Ελαιώνα, όμως έχει το πλεονέκτημα να βρίσκεται στο επίκεντρο ενός μείζονος αστικού χώρου, στα δυτικά της Αθήνας, που είναι μάλλον στερημένος από κοντινές εστίες αναψυχής.
Τα Τουρκοβούνια προσφέρονται για σωρεία χρήσεων και αναπλάσεων, διαθέτουν εκπληκτικά μπαλκόνια με οπτικό πεδίο 360 μοιρών, αποτελούν πρόκληση για δασολόγους, αρχιτέκτονες τοπίου και κηποτεχνικούς, ενέχουν μια δυναμική «απογείωσης» της περιβάλλουσας κοινωνίας από τη μιζέρια της ιδιώτευσης και της περιχαράκωσης στον ιδιωτικό κήπο. Σε ακτίνα ενός χιλιομέτρου από αυτά πρέπει να κατοικούν τουλάχιστον 500.000 άνθρωποι, και κατά τούτο η θέση τους είναι πιο προνομιακή από αυτήν που έχει το δάσος της Βουλώνης ή της Βενσέν για το Παρίσι.
Στις αρχές της δεκαετίας του 80 ο Αντώνης Τρίτσης είχε ως στρατηγική επιδίωξη την «ενιαιοποίηση» χώρων , αρχής γενομένης από τις αρχαιότητες του αθηναϊκού κέντρου και δια μέσου του Υμηττού ως την καρδιά της αγροτικής πεδιάδας των Μεσογείων. Το «μοντάζ» αυτό θα προέκυπτε από ένα σύνολο «ανισόπεδων διευκολύνσεων » - υπογειοποιήσεων της κυκλοφορίας, πεζογεφυρών κλπ- που στην εποχή εκείνη παρουσίαζαν μεγαλύτερες δυσκολίες και είχαν μεγαλύτερα σχετικά κόστη. Σήμερα η συγκεκριμένη στρατηγική στόχευση μπορεί να λειτουργεί ως πιλοτική για άλλες χωρικές αναπλάσεις, και μάλιστα να είναι πολύ πιο εφαρμόσιμη.
Οι πολιτικοί συμφωνούν, οι δήμοι συμφωνούν, η κοινωνία των πολιτών συμφωνεί με το έργο. Επί πλέον όμως απαιτείται ο συντονισμός, η ενορχήστρωση των δράσεων. Στις ημέρες μας ο νεοδημιουργημένος «Σύνδεσμος Δήμων για την Προστασία και Ανάπλαση των Τουρκοβουνίων» (ΦΕΚ 2334, 14.11.2008) δικαιούται και μπορεί να παίξει αυτό το ρόλο . Δηλαδή να συντονίσει μελετητές, κατασκευαστές και ενδιαφερόμενους πολίτες, σε ένα έργο μακράς πνοής, πραγματικά οικολογικό, υποστηρικτικό της κοινωνικής ζωής, διεγερτικό για νέες δραστηριότητες και πολιτιστικές πρωτοβουλίες.